Claire Denis over Un beau soleil intérieur

Het was bedoeld als een duister liefdesverhaal, maar gaandeweg ontplooide Claire Denis’ Un beau soleil intérieur zich tot een bijzonder gevoelige romantische komedie. “Ik bied het publiek geen rare, donkere film, maar eentje uit het hart.”

Agony, dat was de werktitel van de nieuwste film van Claire Denis, uit de pen van de Franse romanschrijver Christine Angot. Die titel zou van toepassing kunnen zijn op bijna het gehele oeuvre van Denis, waarin seksualiteit, racisme, Frankrijks koloniale geschiedenis (en heden) en criminaliteit onderzocht worden.

Maar gaandeweg gebeurde er iets met deze film. Door Denis’ gesprekken met Angot kwam er lucht in het scenario. Dankzij het gevoelige spel van Juliette Binoche veranderde de film zelfs in een romantische komedie. Un beau soleil intérieur, over de liefdesperikelen van Isabelle (Binoche), schuift de gordijnen open en laat zonlicht schijnen op het werk van Denis. Verwacht echter geen dertien-in-een-dozijn romkom. Dit blijft Claire Denis. “De pijn van de liefde is een kwelling”, zegt ze in een groepsgesprek op het filmfestival van Cannes.

De afzonderlijke scènes in Un beau soleil intérieur duren lang, met een opvallend, vertraagd komisch effect. Was u zich bewust van de komische potentie van uw materiaal? “Om eerlijk te zijn hebben we deze film zo snel gemaakt, dat het enige moment waarop ik humor kon voelen was toen ik de scènes hardop voorlas met Christine Angot. Haar woorden brachten me de hele tijd aan het lachen. Tijdens het filmen zag ik dat Juliette Binoche deze momenten begreep, maar dan lach je minder. Draaidagen zijn zo gespannen. Soms lachte ik wel, maar met een strakke glimlach. Tijdens de montage kon ik weer bulderen.”

Het onderwerp – de liefdesperikelen van een eenzame, middelbare vrouw – is serieus, maar Un beau soleil intérieur voelt als een lichte komedie. “Christine Angot is zogenaamd een zwaarmoedige schrijfster, maar ik vind haar humoristisch. Misschien fuseren twee donkere persoonlijkheden wel tot één komische auteur! Christine heeft het talent om verheven taalgebruik te vinden in alledaagse uitdrukkingen. Dat vind ik zo grappig.”

Is het type mannen dat u in uw leven heeft gekend van invloed geweest op deze film? “Ik heb nooit een affaire met een bankier gehad! Daar heb ik nu enige spijt van. Maar nee, mijn ontmoetingen met mannen zijn niet gerelateerd aan die van Isabelle in de film. Het is een bedenksel van Christine en mij.”

Iedereen zegt dan wel dat deze film anders is dan de rest van uw oeuvre, maar voelt dat voor u ook zo? “Nee, het gebeurde gewoon. Met Christine besprak ik de ergste momenten van mijn leven. Zelfs onze meest schaamtevolle momenten deelden we met elkaar. Ik heb de neiging om me terug te trekken in het donker. Ik dacht echt dat verliefd worden ondraaglijk kon zijn. De pijn van de liefde is een kwelling.”

Die pijn van de liefde, wordt die sterker als je ouder wordt? “Toen ik veertien was, dacht ik dat zelfmoord de enige oplossing zou zijn. Er kleeft altijd iets wanhopigs aan tienerliefde. Maar zelfs als dertiger was het de hel, al was het een andere hel. Ik wilde mezelf niet doden, maar ik voelde wel een betekenisloosheid in mijn leven. En dan, als je ouder wordt, is het eerder een wanhopig afkoersen op het einde. Zoals The Beatles zingen: wie heb ik op mijn vierenzestigste? Ik denk dus dat de pijn op elke leeftijd anders is. Daartegenover staat het hervonden plezier van alleen zijn. Ik had dat al als kind, maar nu geniet ik echt van alleen zijn, van lezen, van muziek luisteren. Ik ben alleen en ik weet dat mirakels niet zomaar gebeuren, maar ik voel wel dat er liefde in de lucht kan hangen. Zo had ik een paar maanden geleden nog een oogje op mijn productiemanager die zo fijn, zachtaardig, slim en perfect was. En ja, hij was jonger dan ik. Maar dat ik verliefd werd, maakte me wel een beetje bang.”

Bent u nu nog verliefd op hem? “Daarvoor duurden de opnames niet lang genoeg. Ze hadden twee weken langer mogen duren.”

Hoe was het eigenlijk op de set met Juliette Binoche? Ze is zo ervaren in de filmwereld. “En ik niet dan? Maar ervaring boeit me niet zo, want ik voel me nooit ervaren als ik werk. Elke film weer ben ik bang dat ik de essentie mis. Juliette heeft keihard gewerkt om haarzelf juist helemaal vrij te kunnen voelen op de set, om door anderen gestuurd te worden. Ik denk dat ervaring juist een last is. Ik voelde me vrij toen ik mijn eerste film Chocolat [1988] maakte. Ik was natuurlijk bang, maar ik dook erin met een open geest. Nu is het anders. Ik moet iedereen met wie ik werk respecteren. Deze keer bied ik het publiek ook geen rare, donkere film, maar eentje die uit het hart komt.”

Is dat moeilijker? “Vanuit het hart filmen? Mijn hart is nu groter! Ik denk dat ik gevoeliger ben voor mijn eigen emoties en die van anderen. Christine verliet net Cannes en we waren allebei aan het huilen. Niet omdat we stomme emotionele vrouwen zijn, maar omdat we samen deze ervaring hebben gedeeld.”