Filmsterren jaaroverzicht 2022

Guillermo del Toro’s Pinocchio komt in de Filmkrant-rubriek Filmsterren naar boven als de beste film van 2022. De filmcritici in deze rubriek waardeerden de stop-motion animatiefilm op een schaal van maximaal 5 sterren met gemiddeld 4.38 sterren.

Met die score versloeg Pinocchio nipt Paul Thomas Andersons Licorice Pizza (4.36 sterren). Anderson is de eeuwige tweede in de Filmsterren, want op die plek stond hij al drie keer eerder (met Phantom Thread, The Master en Magnolia). Toch is Anderson de succesvolste regisseur in de rubriek Filmsterren in deze eeuw: sinds 2000 haalde hij maar liefst zeven keer de toptien. Ter vergelijking: dat lukte een grootheid als Martin Scorsese in deze periode ‘slechts’ vier keer.

Del Toro haalde nooit eerder de toptien, maar maakt dat nu in één klap goed met de eerste plaats voor Pinocchio. Del Toro is niet de enige nieuwkomer in de toptien, want dat geldt voor zeven van de tien regisseurs. Naast Anderson stonden alleen Christian Mungiu (R.M.N.) en Brett Morgen (Moonage Daydream) er eerder in (Mungiu met 4 maanden, 3 weken en 2 dagen; Morgen met Kurt Cobain: Montage of Heck).

Opmerkelijk is dat er met The Innocents en The Worst Person in the World maar liefst twee Noorse films in de toptien staan. Rukt Noorwegen op in de internationale filmwereld?

Zwaar teleurstellend is het aantal films van vrouwen in de toptien. Nadat de afgelopen jaren soms de helft van de films erin van vrouwelijke regisseurs waren, beperkt dat aantal zich dit jaar tot slechts één film (het aangrijpende abortusdrama L’événement van Audrey Diwan). Toeval of is het streven naar betere verhoudingen tussen de seksen in de filmwereld alweer op zijn retour?

Niet verrassend is dat in de toptien van beste films geen Nederlandse film voorkomt. In de internationale filmwereld is de concurrentie moordend en de Nederlandse filmwereld delft daarin traditiegetrouw het onderspit. Kunnen we iets leren van Noorwegen, het land dat zoals gezegd met twee films in de toptien staat? Al even weinig verrassend is dat in de toptien van beste Nederlandse films, waarin ook coproducties staan, documentaires overheersen. Fictie blijf de zwakke schakel in de Nederlandse filmcultuur. Dit jaar tellen we in de toptien zes documentaires. Vier ervan (Housewitz, Babi Yar. Context, Three Minutes – A Lengthening en Turn Your Body to the Sun) gaan over de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en/of de naoorlogse gevolgen ervan. Het illustreert de enorme betekenis nog steeds van de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse collectieve geestesgesteldheid.

Met veel dank aan Bertil Pouwels.

Beste films 2022

1. Guillermo del Toro’s Pinocchio (Guillermo del Toro) – 4,38
2. Licorice Pizza (Paul Thomas Anderson) – 4,36
3. R.M.N. (Christian Mungiu) – 4,31
4. Il buco (Michelangelo Frammartino) – 4,30
— Moonage Daydream (Brett Morgen) – 4,30
6. L’événement (Audrey Diwan) – 4,29
7. Hit the Road (Panah Panahi) – 4,25
— The Innocents (Eskil Vogt) – 4,25
9. The Worst Person in the World (Joachim Trier) – 4,23
10. Close (Lukas Dhondt) – 4,22

Beste Nederlandse films 2022

1. Housewitz (Oeke Hoogendijk) – 4,13
— Babi Yar. Context (Sergei Loznitsa) – 4,13
3. Three Minutes – A Lengthening (Bianca Stigter) – 4,00
4. Knor (Mascha Halberstad) – 3,90
5. Turn Your Body to the Sun (Aliona van der Horst) – 3,88
6. Pink Moon (Floor van der Meulen) – 3,86
7. Look What You Made Me Do (Coco Schrijber) – 3,83
8. The Last Ride of the Wolves (Alberto de Michele) – 3,80
9. Silence of the Tides (Pieter-Rim de Kroon) – 3,79
10. Narcosis (Martijn de Jong) – 3,71