Focus: Knap Kut

Onder de titel Knap kut viert filmtheater Lux Internationale Vrouwendag. De dag staat in het teken van ‘vrouwelijke kracht en strijdbaarheid’. Met films, een theatervoorstelling en een ervaringssessie over ‘alle facetten van het vrouw zijn’.

Het is niet altijd makkelijk om vrouw te zijn, soms is het vooral Knap kut, aldus de organisatoren van de 8 maart-viering in Lux. Vrouwen worden allerlei eigenschappen en karaktertrekken toegedicht, stellen zij. Ze zijn ‘zwak, overgevoelig, slet, hoerig, maar ook krachtig, mooi, strijdlustig en slim’. Probeer daar maar eens een consistente persoonlijkheid uit op te bouwen.

Knap kut verwijst de clichés naar de vuilnisbak, maar heeft ook oog voor wat er wel bereikt is: ‘Vrouwen hebben al veel om trots op te zijn. Zo hebben we als vrouw enorm moeten strijden voor actief kiesrecht (1919), werd in 1991 in Nederland het Vrouwenverdrag geïntroduceerd (uitbanning van alle vormen van discriminatie tegen vrouwen) en is in 1984 de Wet afbreking zwangerschap ingevoerd die voor veel vrouwen meer vrijheid heeft gegeven.’

Fijne resultaten, maar er zijn nog veel misstanden: ‘Seksuele intimidatie, het glazen plafond, de hokjes die nog steeds bestaan waar veel vrouwen in worden gestopt, ongelijke rechten in vele landen, het terugdraaien van de abortuswet in de VS en de misstanden bij The Voice die recent aan het licht zijn gekomen.’

Enfin, er is nog veel om voor te strijden, leert het programma van Knap kut. Zoals het recht op ‘onbeschaamd, onbescheiden en radicaal vrij zijn’, waarvoor de theatervoorstelling Nouveau Fuck pleit. Het stuk is een theatrale vertaling door theatermaker Cat Smits van het gelijknamige manifest van Stella Bergsma. Aan de hand van het werk van rebelse schrijvers en kunstenaars, onder wie Erica Young, Elizabeth Wurtzel, Mona Eltahawy en Valerie Solanas, schrijft Bergsma in het manifest over onderwerpen als schaamte, woede, kwaadaardigheid, jezelf zijn en wel of niet deugen. Nouveau Fuck, dat naast spel ook film, muziek en poppenspel bevat, heeft vijf adviezen voor vrouwen, maar eigenlijk voor iedereen, om een vrijer leven te leiden: “Wees slecht, wees woedend, wees onbeschaamd, wees onbescheiden en wees gevaarlijk.”

Naast Nouveau Fuck is er onder de titel Being a Woman een ‘interactieve ervaring over vrouwelijkheid’. In ‘het ritueel van een kring’ onderzoeken de deelnemers ‘het vrouwelijk lichaam, intuïtie, mannelijke & vrouwelijke energie en vrouwelijk voorouderschap.’

En natuurlijk zijn er films. Met uitzondering van Tár vertoont Lux de hele dag uitsluitend films van vrouwelijke regisseurs, waaronder diverse recente klassiekers. Te zien zijn The Piano (Jane Campion, 1993), Aftersun (Charlotte Wells, 2022), Silver Haze (Sacha Polak, 2023), The Art of Living in Danger (Mina Keshavarz, 2020), It’s Raining Women (Mari Soppela, 2022), Women Talking (Sarah Polley, 2022), The Assistant (Kitty Green, 2019), Rafiki (Wanuri Kahiu, 2018), Good Luck to You, Leo Grande (Sophie Hyde, 2022), Instinct (Halina Reijn, 2019), Dalva (Emmanuelle Nicot, 2022), Titane (Julia Ducournau (2021), Promising Young Woman (Emerald Fennell, 2020), Pleasure (Ninja Thyberg, 2021) en She Said (Maria Schrader, 2022).

Het laatste woord is aan Virginia Woolf: “No need to hurry. No need to sparkle. No need to be anybody but oneself.”

Knap kut | 8 maart | Lux, Nijmegen