Schouw/Spelers: Frieda Barnhard

Hoe acteren Nederlandse filmacteurs? Deze maand het door­tastende spel van Frieda Barnhard, die in films als Melk en Kiddo mensen vertolkt die hun emotionele schild moeten losweken.

Robin komt over als een onvermurwbare vrouw. Na de doodgeboorte van haar eerste kind is ze vastberaden om de moedermelk die ze aanmaakt ergens en voor iemand tot nut te laten zijn. Terwijl ze rouwt, gaat zo haar hele leven in het teken staan van het doneren van de melk die biologisch gezien voor haar eigen baby bedoeld was.

In Stefanie Kolks speelfilmdebuut Melk (2023) speelt Frieda Barnhard deze jonge vrouw met toepasselijke vastberadenheid. Er zit een hyperfocus in haar blik die Robin als personage extra intrigerend maakt. Is de obsessie met haar moedermelk een vorm van rouwverwerking? Of juist een manier om diepgewortelde pijn en verdriet van zich af te wentelen?

Barnhard geeft ons in haar spel geen directe toegang tot Robins nukkige persoonlijkheid. In plaats daarvan kijk je bijna altijd naar iemand die een schild opwerpt. Als kijker herken je dat schild meteen. De spanning zit hem in het feit dat Robin het zelf nog niet doorheeft.

Kolk en cinematograaf Emo Weemhoff draaien Melk behoorlijk dicht op de huid. Je brengt veel tijd door in de fysieke nabijheid van Robin, die veel scènes ook in stilte doorbrengt. Daardoor begin je vanzelf de eenzaamheid van Robin te voelen en sta je stil bij het verwarrende emotionele proces dat deze vrouw op dat moment doormaakt.

Melk verbeeldt dat proces heel subtiel. Er is hier aan het eind geen volledige transitie of totaal veranderd persoon, maar er zijn – net als in het echte leven – wel kleine momenten die een grote impact op iemand hebben.

Het meest interessant aan de film is dat je ziet hoe Robin geleidelijk met andere ogen naar de wereld gaat kijken. Hoe ze bijvoorbeeld in de zwijgende wandelclub waarin ze regelmatig meeloopt haar omgeving en andere mensen aandachtig observeert en hoe ze nieuwe prikkels absorbeert om dat emotionele gat beetje bij beetje op te vullen met andere gevoelens en sensaties. Uiteindelijk gaat Melk over een vrouw die langzaamaan leert om de dood los te laten en weer in het leven te staan.

De rigoureuze acteerstijl van Barnhard is erg geschikt voor dit soort in eerste instantie behoorlijk stugge personages. Hoewel Kiddo (2023) qua toon een totaal andere film is, gaat Zara Dwingers debuutfilm ook over een vrouw die haar emotionele kwetsbaarheid verbloemt achter schild en spel.

Barnhard kruipt hier in de huid van Karina, een excentrieke vrouw die haar dochter van wie ze vervreemd is geraakt uit een kindertehuis oppikt voor een bizarre roadtrip waarin moeder en dochter elkaar eindelijk beter leren kennen. In eerste instantie lijkt alles wat Karina doet een façade te zijn en alles wat ze zegt een leugen (al dan niet om bestwil).

Barnhard speelt het hier met name cool. Ingegeven door de excentriekelingen uit Hollywood-films waant Karina zich een steracteur in een wereld vol normies. Alles is voor haar een spelletje en daardoor een manier om zichzelf te distantiëren van een meer sobere realiteit. Kiddo is een roadmovie over de overgang van fantasie naar realiteit. Ook hier speelt Barnhard iemand die haar emotionele schild uiteindelijk leert los te weken.

Wat er overblijft als er alleen nog rauwe emoties zijn, zie je in de korte film Beast (2021) van acteur/regisseur Gaite Jansen, te zien op online platform Nowness. Flirtend met horror toont Beast een affaire tussen een jonge vrouw (Barnhard) en een getrouwde man (Werner Kolf), die een niet te stillen verlangen voor elkaar hebben. Alles is hier rauw en primair. Elke blik en iedere aanraking worden door Barnhards lichaam direct geïncasseerd. Ze stelt zich hier extreem kwetsbaar op, schokkerig, zenuwachtig en behoeftig. En toch schuilt in haar doordringende staren iets verraderlijks, alsof ze recht in de ziel van Werner Kolfs personage kan kijken en met haar blik kan doden.

De intensiteit die Barnhard hier in haar blik op hem stopt, verraadt stiekem al waar deze bodyhorror geleidelijk op afstevent. Barnhards personage lijkt het hulpeloze meisje, maar transformeert gaandeweg in de femme fatale die ze eigenlijk is.