Verwachte daling bios­coop­be­zoek 2024 valt mee

Dat 2024 een jaar van terugval zou worden, was voorspeld. Het succes van de Nederlandse film houdt de schade echter beperkt. Vervolg- en familiefilms deden het goed, met Inside Out 2 als onbetwiste lijstaanvoerder. Dat bleek uit de jaarcijfers van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters, die vandaag zijn gepresenteerd.

In 2024 werden in Nederland 29.348.436 bioscoopkaartjes verkocht, ruim 2,3 miljoen minder dan het jaar daarvoor. Oftewel: een daling van 7%. De totaalopbrengst dook zelfs nog iets meer omlaag: 8%. De sector zette €311.687.103 om 2024, tegenover €338.493.459 het jaar daarvoor.

Bij de presentatie van de jaarcijfers over 2023 werd al openlijk getwijfeld of het post-coronaherstel van dat jaar zich in 2024 zou voortzetten. Het effect van de Hollywood-staking die in de zomer van 2023 bijna zeventien weken lang alles plat legde en de planning van vooral blockbuster-producties in de war schopte, liet zich inderdaad voelen. Er werden beduidend minder grote films afgeleverd en sommige – Joker: Folie à Deux voorop – deden het bedroevend slecht. Dat er afgelopen jaar geen succesnummer als Barbie of Oppenheimer werd uitgebracht, werd vooral gevoeld in de grote commerciële bioscopen.

“Een daling is nooit fijn maar het had veel steviger gekund”, relativeert Boris van der Ham, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters, de jaarcijfers die vandaag zijn gepresenteerd in Pathé Tuschinski. “Zeker begin 2024 was het aanbod kleiner dan gewoonlijk, maar de tweede helft van het jaar was gewoon sterk. Wat daarbij opvalt is het goede presteren van de Nederlandse film, die de terugval in Hollywood-titels voor een deel heeft gecompenseerd. Dat is te danken aan de diversiteit van het Nederlandse aanbod: een misdaadfilm als Loverboys: Emoties uit naast de romcom Verliefd op Bali, de filmhuisfilm De Terugreis en een familiefilm als Dikkie Dik en de verdwenen knuffel.”

Het marktaandeel van de Nederlandse film steeg afgelopen jaar tot 17% en ligt daarmee 3% hoger dan in 2023. Loverboy: Emoties uit staat met 376.754 bezoekers bovenaan de lijst met best bezochte Nederlandse films van 2024. De nummer 2, Bon Bini: Bangkok Nights, draaide deels in 2023 en trok in totaal een slordige 230 duizend bezoekers meer, maar bleef in 2024 steken op 321.808 verkochte kaartjes. De top 5 wordt gecomplementeerd door Verliefd op Bali (272.710 bezoekers), De club van Sinterklaasfilm: Het Grote Sneeuwavontuur (268.363 bezoekers) en De Terugreis (255.794 bezoekers).

Laatstgenoemde film staat op nummer 5 van de best bezochte film in filmtheaters. Die deden het beter dan de grote commerciële bioscopen en konden een stijging van 6% noteren wat betreft bezoekcijfers. Ruwweg 1 op de 8 films in Nederland werd bekeken in een filmtheater, filmhuis of arthousebioscoop. In dit segment was The Zone of Interest, tevens de jaarfavoriet van de meeste Filmkrant-medewerkers, met 126.350 verkochte kaartjes het meest in trek. Op het ereschavot staan verder Poor Things (98.452 bezoekers) en The Old Oak (62.820 bezoekers).

Kijkend naar de lijst met best bezochte films overall dan valt op dat maar twee titels de magische grens van 1 miljoen verkochte tickets overschreden. Inside Out 2 was vanaf dag 1 een hit en rondde het jaar af met 1.396.994 bezoekers. Op enige afstand volgt Despicable Me 4 met 1.018.305 bezoekers. Deadpool & Wolverine kwam niet verder dan 831.615 bezoekers. Zoals al enkele jaren het geval is, wordt de top 20 – goed voor meer dan een derde van alle verkochte kaartjes – gedomineerd door sequels. Naast de bovengenoemde titels vinden we bijvoorbeeld Dune: Part Two, Valana 2, Gladiator II, Kung Fu Panda 4, Bad Boys: Ride or Die en Bon Bini: Bangkok Nights op respectievelijk nummer 4, 5, 8, 11, 12 en 17. “Een bepaalde mate van voorspelbaarheid is een succesfactor”, erkent Van der Ham. “Maar oorspronkelijke films als Wonka en Wicked hebben ook goed gescoord. En wat te denken van The Wild Robot en Bob Marley: One Love op nummers 18 en 19?”

Behalve sequels doen ook familiefilms het goed. Het is om die reden dat voor het eerst in vier jaar de gemiddelde ticketprijs is gedaald, met 7 cent tot €10,62. Kinderen betalen immers minder dan het reguliere tarief. Maar er zijn meer redenen waarom bioscoopbezoek – ondanks de nog steeds flinke inflatie – niet duurder is geworden, vertelt Van der Ham. “De populariteit van abonnementen als de Cinevillepas en de passen van Vue en Pathé groeit. Maar bioscoopexploitanten houden bewust ook de prijzen laag. De concurrentie van andere vrijetijdsbestedingen blijft groot.”

Het is om die reden dat investeringen in nieuwe zalen en verbouwingen onverminderd doorgaan, zij het op minder grote schaal dan een paar jaar geleden. De enige echt grote uitbreiding van het nationale bioscoopzalenaanbod werd gerealiseerd in Gorinchem waar een Vue-locatie met zes zalen werd geopend. Theaters met één zaal kwamen erbij in Wageningen (Visum Mundi), Harlingen (Miluk), Maassluis (Theater Koningshof),Heiloo (De Beun) en Geldrop (De Weeffabriek). Bestaande theaters voegden nieuwe zalen toe: twee in Amsterdam voor Cinema de Vlugt en één zaal bij Cinema Amstelveen en Pathé Ypenburg. The AnyThing voegde drie nieuwe zalen toe aan haar locatie in Wijk bij Duurstede.

De sector ziet 2025 optimistisch tegemoet. De gevolgen van de Hollywood-staking zijn inmiddels verleden tijd en er wordt uitgekeken naar het aanbod voor komend jaar, met Amsterdamned 2 als grote belofte van vaderlandse makelij. Toch zijn er ook blijvende zorgen. “De gestegen energiekosten dwingen theaters tot investeringen in verduurzaming van vaak oude panden”, vertelt Van der Ham. “Daarnaast is personeelsgebrek – net als in andere sectoren – een aanhoudend probleem. Vooral de onafhankelijke theaters die geen onderdeel uitmaken van een keten en ook geen subsidie ontvangen, zijn kwetsbaar.”

De onderlinge solidariteit in de sector vergroten is dan ook een van de belangrijkste opgaven voor Ron Sterk. De voormalig topman van Vue volgt Van der Ham per 1 februari op als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters.