Herstel bioscoopsector in 2023 maar twijfels over komend jaar
De Tatta’s was de best bezochte Nederlandse film van 2023
Vier films trokken afgelopen jaar meer dan een miljoen bezoekers naar de Nederlandse bioscoop, met Barbie als onbetwiste koploper. Daarmee hebben ze een groot aandeel gehad in het herstel van de bioscoopsector, die gezonde groeicijfers noteerde. Helemaal terug op pre-coronaniveau zijn we echter nog niet. En er zijn enige zorgen over het komende jaar.
Er zijn afgelopen jaar 31.625.869 kaartjes verkocht, een stijging van 27% ten opzichte van 2022. Dat betekent dat Nederlanders gemiddeld 1,8 keer per jaar naar de film gingen in 2023, terwijl ze het jaar daarvoor bleven steken op 1,4 keer. De omzet steeg zelfs nog meer dan bezoekcijfers: met 31% tot €338.127.201.
Met dit soort cijfers mogen we spreken van robuust herstel van de sector. Na het dieptepunt van coronajaar 2021, toen er iets meer dan 14 miljoen kaartjes verkocht werden, schoot het bezoek in 2022 weer met 75% omhoog. In 2023, het eerste jaar zonder lockdowns of andere restricties, kwam nog eens een stevige groei bovenop. Dat gezegd hebbende: zo goed als in de periode 2017-2019 zijn de cijfers nog steeds niet. Het huidige niveau ligt 14% onder het gemiddelde van toen.
“We zijn blij dat bezoekers weer de weg naar de bioscoop hebben gevonden”, zegt Boris van der Ham, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters. “Het Barbenheimer-effect van afgelopen zomer is onmiskenbaar. Mensen die die films bezochten, zagen trailers van andere films, niet alleen blockbusters, en kwamen terug. Voor volledig herstel van de volledige sector zijn waarschijnlijk nog een paar jaar nodig, maar dit jaar was een goede opsteker.”
Opvallend is dat na jaren van onstuimige bouwactiviteit, de aanwas van nieuwe zalen, theaters en complexen een beetje lijkt afgezwakt. Wel opende in Den Haag Pathé Ypenburg (8 zalen) en voegde boektiektheater The (Any)Thing zes zalen toe aan zijn aanbod. In Hulst opende de Koning van Engeland met drie zalen, in Gemert kreeg Theater de Eendracht één filmzaal en Filmhuis Breda opende met twee zalen. Meer dan op nieuwbouw hebben exploitanten afgelopen jaar ingezet op verbouwing en renovatie. “Die investeringen hebben invloed op het winstmodel”, stelt Van der Ham. “Er is meer variatie in het aanbod, bijvoorbeeld in seating, en dat verklaart de hogere omzet.”
Bijna de helft van die omzet is behaald door de top 20 best bezochte films. De onbetwiste nummer 1 van 2023 was Barbie (1.831.831 bezoekers), gevolgd door Oppenheimer (1.689.788), The Super Mario Bros. Movie (1.688.234), Avatar: The Way of Water (1.286.068) en Wonka (612.213). Daarbij moet worden aangemerkt dat Avatar: The Way of Water in 2022 al 877.441 bezoekers trok en dus op een totaal van bijna 2,2 miljoen komt.
De eerste Nederlandse titel in dat lijstje is De Tatta’s, die met 501.903 bezoekers op nummer 10 staat. Ook deze film had in het voorgaande jaar al gedraaid en komt uit op een totaal van bijna 700.000 bezoekers. Het vervolg, De Tatta’s 2, bezet met 283.666 bezoekers de tweede plek in de top 20 best presterende Nederlandse films. Hierna volgen De Club van Sinterklaas Film: De Gestrande Stoomboot (245.106), De Bellinga’s: Vakantie op Stelten (228.757) en Bon Bini: Bangkok Nights (225.734).
Zestien films van vaderlandse makelij wisten meer dan 100.000 bezoekers te trekken. Het totaal aantal verkochte kaartjes steeg van 4.007.291 naar 4.274.241. Dat het marktaandeel van de Nederlandse film desalniettemin daalde van 16% naar 14% heeft te maken met het nog sterker gestegen aandeel van buitenlandse films. NVBF-voorzitter Van der Ham ziet de samenstelling van de Nederlandse top 30 als waardering voor onderscheidend aanbod. “De Tatta’s of de films van Jandino Asporaat hebben een typisch soort Nederlandse humor, die harder is dan in het buitenland. Sinterklaasfilms worden niet in Hollywood gemaakt. Maar ook een film als Human Forever, die met het onderwerp dementie een heel specifiek publiek wist aan te spreken, zit bij de dertig best bezochte films.”
Of het herstel van 2023 het komende jaar doorzet, is onduidelijk. In de Verenigde Staten zijn marktanalisten voorzichtig en wordt een kleine dip voorspeld omdat flink wat publiekstrekkers door de wekenlange Hollywoodstaking zijn doorgeschoven naar 2025. “Anderzijds is Dune: Part Two doorgeschoven van 2023 naar dit jaar, dus dat kan weer positief uitpakken”, zet Van der Ham daar tegenover. Andere titels die komend jaar naar verwachting veel bezoekers zullen trekken zijn Inside Out 2 en Joker: Folie à Deux.