Isabelle Huppert over La syndicaliste

Isabelle Huppert speelt in de wat vlakke, op ware feiten gebaseerde thriller La syndicaliste een vakbondsleider die een hoge prijs betaalt voor haar rechtschapenheid. “Ze wordt dubbel gestraft: eerst door het geweld en dan door het ongeloof.”

‘Zo frivool zagen we Isabelle Huppert niet eerder’, schreef collega Guus Schulting in 2021 over Mama Weed (2020) van Jean-Paul Salomé, een film die leunt op de ‘sleetse clichés van de Europese misdaadkomedie’. Voor La syndicaliste, de nieuwe samenwerking tussen Huppert en Salomé, geldt iets vergelijkbaars: zo alledaags zagen we Huppert niet eerder, in een film die iets te vaak leunt op de sleetse clichés van de waargebeurde-politieke-intrige.

En dat terwijl die waargebeurde intrige rond de Franse kernenergiemultinational Areva alle ingrediënten heeft voor een urgente thriller. Huppert speelt Maureen Kearney, de vakbondsleider binnen het bedrijf. Als zij erachter komt dat Areva in het geheim en onrechtmatig contracten heeft met Chinese partijen, treedt ze naar buiten als klokkenluider. Het komt haar duur te staan.

La syndicaliste opent met het 112-telefoontje dat Kearney in december 2012 pleegde nadat ze in haar eigen huis bruut was verkracht, mishandeld en bedreigd. Alles wijst erop dat de daders werden ingehuurd door haar tegenstanders, binnen de Areva-directie of de overheid. Maar Kearney wordt niet serieus genomen als slachtoffer. Sterker nog: ze wordt ervan beschuldigd de gebeurtenissen te hebben verzonnen.

“Ze heeft lang moeten vechten om geloofd te worden”, vertelt Huppert. Ze spreekt met groepjes journalisten in een Parijs hotel, kort voor de Franse release van de film afgelopen januari. “Wat haar overkomt is zo onvoorstelbaar dat mensen het niet geloven. Zo wordt ze dubbel gestraft: eerst door het geweld en dan door het ongeloof.”

Een beetje raar
Door de verkrachting en vooral de pragmatische wijze waarop ze daar in eerste instantie op reageert, vertoont Maureen Kearney opvallende overeenkomsten met het personage dat Huppert speelde in Paul Verhoevens Elle (2016). Het is een vergelijking die Huppert in het gesprek uit zichzelf aandraagt – en die niet in het voordeel van La syndicaliste uitpakt.

“Allebei deze vrouwen gedragen zich niet als ‘goede slachtoffers’, zoals Maureen het in de film verwoordt”, zegt Huppert. “Ze reageren niet emotioneel, ze huilen niet. Dat is hun manier om zich ertegen te verzetten, om zich niet te laten overheersen door wat hen overkwam.”

Dat ongenaakbare zit hem natuurlijk ook in Hupperts spel. “In al mijn personages leg ik een zekere ironische distantie”, beaamt ze. “Er is daardoor altijd ook een komische kant, denk ik – hopelijk ziet men dat ook in deze film. Het is overigens niet iets dat ik bewust doe – het is gewoon mijn aard. Zelfs in mijn meest duistere rollen, in een film als La pianiste [2001], is dat ironische er. Cinema biedt ruimte voor die ambiguïteit, sterker nog: die ambiguïteit is waar het om draait.”

In het geval van Kearney wordt dat nog eens versterkt door het uiterlijk dat Huppert is aangemeten, nauwgezet gebaseerd op de echte Kearney. “Ik heb geen contact gehad met Maureen, maar ik heb het personage gebouwd rond haar uiterlijk”, vertelt Huppert. “Het blond geverfde haar, altijd in een knot; haar opvallende bril; haar kleurrijke sieraden en kleding. Ze past niet in het plaatje dat je hebt bij het woord vakbondsleider – alleen al omdat ze een vrouw is, natuurlijk, maar ook door die uitgesproken stijl. Het is een beetje ‘raar’. Dat werkte volgens mij in de hand dat ze niet serieus genomen werd.”

Reacties
Salomé baseerde de film op het gelijknamige non-fictieboek van Caroline Michel-Aguirre, dat de affaire rond Kearney en Areva in 2019 opnieuw onder de aandacht bracht. “Iedereen is dit schandaal vergeten”, zegt Huppert. “Dat is verbijsterend, gezien wat er gebeurd is. Daar heeft ook het boek niet echt verandering in kunnen brengen.”

Nee, aandacht geven aan deze zaak was geen motivatie om de film te maken – voor Huppert was het simpelweg het personage dat haar aantrok. “Maar misschien hadden we er wel iets meer over na moeten denken”, zegt ze met een kleine glimlach. “Door de film staat de zaak nu weer in de belangstelling – ook van degenen die erbij betrokken waren, de daders. Er zouden wel eens reacties kunnen komen. Daar hebben we, naïef genoeg, tijdens het maken geen seconde over nagedacht.”