De verdraaide wereld van Efthimis Filippou

Met nog maar drie films op zijn naam heeft scenarioschrijver Efthimis Filippou (1977) al een heel consistent oeuvre opgebouwd.

Met Dogtooth, Alps (Osella voor het beste scenario in Venetië) en L presenteert Efthimis Filippou een verknipt alternatief voor de harde werkelijkheid. Die realiteit wordt door de personages niet geaccepteerd: allemaal creëren ze een eigen wereld waar ze net kunnen doen alsof ze controle op hun leven kunnen uitoefenen. Helaas voor hen bestaat het leven in de kern uiteindelijk toch uit het doelloos rondjes rijden op een rotonde, op tragikomische wijze verbeeld in L van Babis Makridis, met een krakkemikkig uitgevoerde versie van de Mondscheinsonate op de soundtrack.

Net als bij geestverwant Beckett valt er bij Filippou veel te lachen om de zinloosheid van alles. Makridis vertelde tijdens IFFR wat hem het meeste treft aan Filippou’s scenario’s: "De dialogen en ideeën van Efthimis kunnen je aan het lachen maken tot je zo’n buikpijn hebt dat je naar een ziekenhuis moet strompelen, waarna je door de artsen wordt gedwongen om daar voor altijd te blijven, als een permanente patiënt die geen hoop op genezing heeft."

De scène met de hakkelende Mondscheinsonate op de rotonde is een van die vondsten die aan de kern van onze doelloze levens raakt. Terwijl het leven voortschrijdt proberen we er achter te komen wie we zijn, waar we thuishoren, wie de mensen zijn die van ons houden en die met ons naar het einde willen wandelen. Of rijden. Maar vaak blijft het antwoord uit. Tot die tijd spelen we tragikomisch en amateuristisch onze riedeltjes af, zoals de kinderlijk uitgevoerde Mondscheinsonate in de film.

Zelfs in zijn copywriterswerk voor het reclamebureau UpSet smokkelt Filippou zijn preoccupatie met het creëren van een eigen universum, waarbij ieder zijn rol op het schouwtoneel speelt. In zijn commercial voor Emporiki Bank ligt een man op zijn rug op een plank en doet zo al rollend ondersteboven zijn boodschappen. Blijkt dat hij een automonteur is die ook buiten zijn werk de hele dag op zijn rug ligt. De slogan luidt: ‘When you have your business it’s with you 24 hours a day‘. Weer zo’n verdraaide wereld, waar de bedenker ervan tot het einde toe in blijf geloven. In een andere commercial met dezelfde strekking zien we een man in witte jas van achteren de metro inlopen, waarna iedereen gillend wegrent. Als we hem van voren zien, is heeft hij spetters bloed op zijn jas. Butcher, heet de reclame. Je blijft altijd hangen in de rol die je speelt.

Filippou maakt deel uit van een groep filmmakers met dezelfde esthetisch blik (Yorgos Lanthimos, Athina Rachel Tsangari) die op zoek is naar een nieuwe taal om te praten over de absurditeit van het leven. Zijn eerste boek heeft de onnavolgbare titel Someone Is Talking Alone Holding a Glass of Milk. Goed voor te stellen dat filmmakers onmiddellijk een oase voor ogen krijgen bij Filippou’s kurkdroge woorden.