Selma Vilhunen over Stupid Young Heart

Deze Finse jeugdfilm over puberouderschap in politiek tumultueuze tijden is een flirt tussen Teen Mom en American History X. Regisseur Selma Vilhunen hoopt dat de film jongeren aan het denken zet over de tijd waarin ze opgroeien: “Het voelde alsof ik me op onbekend terrein begaf.”

Op het filmfestival van Berlijn, waar haar Stupid Young Heart afgelopen februari vertoond werd in de jongerensectie, was regisseur Selma Vilhunen hoopvol. Bij de verkiezingen in haar thuisland Finland in april zou de extreemrechtse partij vast niet winnen. “Ze hebben al bewezen hun beloftes niet na te komen”, observeert Vilhunen (Hobbyhorse Revolution). “Maar de verdeeldheid in het land is al bewerkstelligd.” Ze kreeg gelijk: een overwinning voor de rechts-nationalistische partij Ware Finnen bleef uit. Al lopen de stemresultaten tussen links en rechts zo gelijk op dat er op dit moment amper een kabinet te vormen valt.

Deze politieke spagaat resoneert op veel manieren in Stupid Young Heart, een jeugdfilm over jongens versus meisjes, over familie versus politiek en over opgroeien versus jong blijven. Wanneer Kiira (Rosa Honkonen), een populair meisje met millennial-roze haar, zwanger blijkt te zijn van Lenni (Jere Ristseppä), een magere jongen met veel foute vriendjes, lopen hun werelden in allerlei ingewikkelde manieren in elkaar over. Allebei willen we zich zo goed mogelijk voorbereiden op het ouderschap, maar dat doen ze op totaal verschillende manieren. Kiira door vrienden en familie erbij te betrekken, Lenni door heil te vinden bij zijn extreemrechtse maatjes.

U werkte samen met Kirsikka Saari aan het scenario van deze film. Hoe kwam dit idee tot stand? “Kirsikka heeft het scenario gebaseerd op twee verhalen uit haar leven. Eentje kwam van haar beste vriendin die zelf op zestienjarige leeftijd moeder werd. Meestal wordt zo’n gebeurtenis weggezet als extreem problematisch en ernstig, maar Kirsikka beleefde het juist als iets positiefs en aangenaams. Het andere verhaal hoorde Kirsikka van haar kapper: die was hoogzwanger toen ze een jongen van vijftien met kaal hoofd tegenkwam in het ziekenhuis. Ze raakten aan de praat. Hij bleek rechtsnationalist te zijn, maar ook een aanstaande vader. Die twee verhalen hebben we gecombineerd.”

Ook in Stupid Young Heart is de zwangerschap totaal niet problematisch is, al wordt er wel stilgestaan bij wat voor omgeving een kind nodig heeft. “Dat is precies wat ik zo belangrijk vind aan dit verhaal. In realityshows als Teen Mom is ouderschap onder pubers eigenlijk altijd een probleem, maar dat heeft vooral met de problemen van de familie of de maatschappij te maken. Die dingen worden te vaak met elkaar verward.”

In deze film is de omgeving natuurlijk wel problematisch. Hoe wilde u de wereld van extreemrechts gedachtegoed verbeelden? “Dit was onze grootste uitdaging: hoe vinden we een balans in deze verbeelding? We wilden echte mensen maken van de leden van deze groep, niet zomaar eendimensionale schurken. Op een bepaald niveau gaan we dus uit van de menselijkheid die in iedereen schuilt.”

Alsnog moet u zich wel door hun politieke gedachtegoed navigeren. Hoe probeerde u dat aan te pakken? “Het voelde echt als navigeren. En het was niet makkelijk om dat te doen. Misschien hebben we het niet altijd op de beste manier aangepakt. Daarom sta ik ook echt open voor kritiek. Ik weet dat er mensen zijn die veel beter weten waar dit gedachtegoed vandaan komt en wat er op het spel staat als het zo’n prominente rol in een cultuur gaat spelen. Voor ons is het vooral belangrijk om te benadrukken dat Lenni nog maar een kind is. Ik wil empathie blijven hebben voor hem, want ik kan me ook voorstellen waar hij naar op zoek is: volwassenen die er voor hem zijn, bevestiging, steun. Hij zal dat ook moeten geven aan zijn eigen kind en dat maakt voor mij de koppeling tussen de twee verhalen zo interessant.”

In Finland ging Stupid Young Heart al maanden voor de vertoning op het filmfestival van Berlijn in première. Heeft de film daar al voor discussies gezorgd, bijvoorbeeld onder tieners? “Zeker! En dat is ook echt wat ik hoopte te bewerkstelligen met deze film. Als je film niet over superhelden gaat, is het hier lastig om tieners naar de bioscoop te lokken. Dat er überhaupt veel tieners zijn gekomen vind ik dus geweldig. En dat ze ook, dankzij educatieve screenings met extra lesmateriaal, worden aangemoedigd om te discussiëren over onderwerpen als politiek, gender en ouderschap vind ik heel belangrijk. Zij groeien op in deze maatschappij, dus het is noodzakelijk dat ze weten in wat voor een klimaat ze volwassen worden.”