Harmony Korine over Harmony Korine (en Spring Breakers)

Harmony Korine is de comeback kid van de filmwereld. Steeds als de filmanarchist verloren lijkt, staat hij glorieus op. De Filmkant sprak Korine aan de telefoon vanuit Nashville. "Ik zal mezelf nooit uitverkopen."

Het is moeilijk voor te stellen dat Trash Humpers en Spring Breakers van dezelfde regisseur zijn. Lachend: "Ja, er moet wel iets mis zijn met de regisseur. Nee, serieus, ik weet niet waarom ik zoveel verschillende dingen doe. Films zijn voor mij als stemmingen. Ze komen voort uit een reactie op een onderwerp dat me interesseert of iets dat ik zie. Ik zag in het verhaal van Spring Breakers een soort poppoëzie."

Waar begon het mee in je hoofd? "Met een beeld van meiden in bikini op een strand, die dikke spring breakers beroven."

Die meidenbende wordt gespeeld door actrices als Selena Gomez uit zoete Disneyfilms. Hoe kwam je erbij om hen te vragen? "Deze actrices speelden al door mijn hoofd toen ik het script schreef. Ik hield van het idee om de meiden te laten spelen door actrices die primair bekend zijn van werk in de Disney-sfeer. Die representatief zijn voor de popmythologie."

Hoe lukte het je om hen te strikken voor deze ruige rollen? "Ik hoefde hen niet te overtuigen, want ze waren op een punt in hun leven dat ze iets anders wilden proberen. Iets explicieter en extremer dan wat zij gewoonlijk doen. Ze wilden zichzelf naar iets nieuws duwen."

Haalde je inspiratie uit ruige meidenfilms uit het verleden, zoals Teenage Doll van Roger Corman? "Nee, niet echt. Ik ben niet echt thuis in dat genre en ken er weinig films uit. Ik heb me wel laten inspireren door Miami Vice. I love that movie! Hoe hij voelt en eruit ziet! Hij is als jazz. Ik hou van de kleuren. Hoe de wind waait. De kleur van het water. De palmbomen. Wat de personages zeggen, kan met niet schelen. Het gaat me om de stemming. Een soort magisch realisme."

Je filmde op openbaar toegankelijke locaties als het strand. Hoe moeilijk was dat? "Eh, technisch was het moeilijk. Een groot deel van de energie die je in de film voelt en ziet, komt van het opgejaagd en achtervolgd worden door toekijkers. Soms waren er meer paparazzi dan crewleden. Alle foto’s werden ook meteen online gezet. Op een gegeven moment begon ik dat op een conceptuele manier leuk te vinden. Er was een publieke film die in de buitenwereld met blogs en foto’s tot leven kwam, en er was de film die ik maakte. Er was sprake van bijna twee films in één."

De film lijkt de kijker in trance te willen brengen. "In plaats van trance kun je ook zeggen dat de film een drugservaring geeft. Met hulp van trancemuziek wil ik een fysieke, emotionele reactie bij de kijker uitlokken. Ik wil hem bombarderen. De film moet onder de huid kruipen."

Is Spring Breakers een poging om in de mainstream cinema terecht te komen? "Zo bewust neem ik beslissingen niet, maar een film proberen te maken die acceptabeler is voor meer mensen, zodat hij een groter publiek bereikt, vind ik een opwindende gedachte. Ik wil meer mensen kennis laten maken met mijn type film. Ik wil een nieuw publiek aanboren dat dit wil ervaren en er zich door wil laten entertainen, maar ik zal mezelf nooit uitverkopen."

Zo te horen is er toch een nieuwe Korine opgestaan. "Precies, dit is nog maar het begin."

Grotere films, meer budget, meer publiek… "Zo denk ik niet. Ik blijf doen wat ik wil doen. Ik denk niet in strategische termen over mijn carrière. Ik denk in verhaallijnen en wat er het beste bij past. Ik volg gewoon mijn instinct."

In hoeveel zalen wordt de film in Amerika uitgebracht? Lachend: "Vijftienduizend. Ze zijn nu bioscopen aan het bouwen om aan de vraag naar de film te kunnen voldoen."

Kunnen we Spring Breakers zien als Kids, maar dan bijna twintig jaar later? "Nee, dat denk ik niet. Het is een hele andere film. Kids is van binnenuit gefilmd. Spring Breakers is impressionistischer. Wel kun je zeggen dat beide films zich met een soort gemarginaliseerde jeugdcultuur bezighouden."

Is Spring Breakers een aanklacht tegen de verderfelijke jeugdcultuur? "Als iemand het zo ziet, zal ik dat niet bestrijden, maar ik denk nooit na over interpretaties van mijn films. Ik laat dat aan de kijker over."

Kan het zijn dat er stiekem een moralist in je schuilt? "Ik denk nooit na over mezelf op die manier. Ik denk sowieso niet na over mezelf. Het kan mij niets schelen waarom ik iets doe. Ik ben niet op zoek naar antwoorden over mezelf. Ik wil zelfs niets weten over mijzelf. Als het zou kunnen, zou ik zelfs willen vergeten welke kleur mijn ogen hebben."

Ben je het ermee eens dat onder de ruige oppervlakte van Spring Breakers een flinke dosis melancholie ligt? "Zeker, er zit een diepe melancholie in. Een verlangen naar iets dat verloren is gegaan."

Ben je zo’n melancholiek persoon? "Eh, ik weet het niet. Zoals ik al zei: ik denk nooit na over mezelf."

Anarchistische kwelgeest

Acteurs die ten onder gaan aan succes en roem zijn er genoeg. Marilyn Monroe, Montgomery Clift, River Phoenix en Heath Ledger zijn maar een paar illustere namen op de begraafplaats van voortijdig gesneuvelde acteurs. Regisseurs die kopje onder gaan zijn er veel minder. De reden zal zijn dat regisseurs zelden celebrities zijn. Ze hebben geen last van excessieve roem. Paparazzi’s liggen nooit in de tuin bij een regisseur.

Bij Harmony Korine (1973) ligt dat een tikkeltje anders, omdat hij als persoon evenveel aandacht opeist als zijn films. Het draait bij hem nooit alleen om zijn films, maar ook om hemzelf, waarbij hij een slim spel speelt met de werkelijkheid en de mystificatie ervan. Dat bleek al meteen in 1995 toen hij naam maakte met het script van Larry Clarkes Kids. Het verhaal over losgeslagen jonge pubers in het aidstijdperk had een aureool van authenticiteit, omdat de negentienjarige Korine uit eigen ervaringen leek te putten. Dat de skateboarder in Nashville was opgegroeid als een keurige Joodse jongen bleek later pas.

In de vier jaren erna manifesteerde Korine zich met Gummo en Julien Donkey-Boy als een anarchistische kwelgeest, die de schijnwerper op de achterkant van de Amerikaanse Droom zette. De films tonen ontspoorde, door de samenleving uitgekotste mensen, die de Amerikanen vernederend white trash noemen. Daarna bleef het acht jaar stil rond Korine. Aan geruchten geen gebrek: de maker zou aan de heroïne zijn, in de jungle van Panama wonen en opgedoken zijn in Parijs. Wat ervan klopte, weet niemand, maar Korine leek verloren voor de filmwereld.

In 2007 was hij onverwacht terug met Mister Lonely. Achter het bizarre verhaal over een Michael Jackson-lookalike die beroemdheden als Chaplin en Monroe ontmoet, gaat het over de schijnwereld van roem, de behoefte aan idolen en de kracht van popcultuur. Korine leek op de weg terug, maar met het obscure Trash Humpers, over vuilbekkende bejaarden die op straat als honden tegen vuilnisbakken staan op te rijden, joeg hij twee jaar later zelfs zijn trouwste fans weg. De film toonde Korine als een wild om zich heen meppende provocateur, die smeekte om controverse, maar onverschilligheid kreeg. Zijn provocatieve cinema was uitgewerkt en Korine’s ster leek uitgedoofd. Met Spring Breakers trekt hij weer een lange neus naar iedereen die hem had afgeschreven.