Charlotte Le Bon over Falcon Lake

Van stroperige nostalgie is geen spoor in het macabere, mysterieuze coming-of-age drama Falcon Lake. Een intrigerende graphic novel-verfilming waarmee de Canadese Charlotte Le Bon stevig debuteert. “Adolescentie is fascinerend, zolang je niet vervalt in ernst of meligheid.”

“Dat er iemand met acteerervaring regisseerde hielp”, zegt de jonge acteur Sara Montpetit wanneer we haar samen met scenarist-regisseur Charlotte Le Bon spreken in Brussel. “Charlotte weet hoe ze vanuit het standpunt van een acteur scènes moet beschrijven, hoe ze moet aangeven waar ze emotioneel naartoe wil.”

Falcon Lake kijkt niet vanuit volwassenheid terug op een tieneravontuur, maar kiest voor de blik en beleving van de zestienjarige Chloé en de dertienjarige Bastien.

Was Bastien Vivès’ Une soeur een favoriete strip? “Nee, coproducent Jalil Lespert zag in deze graphic novel mijn regiedebuut, maar ik niet meteen. Er was ook geen spoor van een spook, vreemde sfeer of spanning. Pas na twee jaar vond ik een eigen toon door elementen te ontlenen aan het horrorgenre. Plots werd Falcon Lake een liefdes- en geestverhaal dat mijn gevoeligheden weerspiegelt.”

De Franse golf van Morbihan maakt plaats voor een merengebied in Quebec. “De streek waar ik tijdens mijn jeugdjaren vakanties doorbracht. In de strip gaat de familie van het meisje naar die van de jongen. Dat draaide ik om, want ik wilde het isolement van mijn hoofdpersonage vergroten door hem terecht te laten komen in onbekend gebied. Emotioneel ontwaken gaat gepaard met een gevoel van eenzaamheid.”

De ouders blijven haast buiten beeld. “Elke film wordt twee keer geschreven. Eenmaal tijdens de scenariofase en dan nog eens bij de montage. Op dat moment werd me duidelijk dat de ouders niet veel bijdroegen aan de ontwikkeling van de jongeren. Er konden best wel wat scènes met hen verdwijnen. Bovendien past het gevoel van leegte dramatisch gezien bij het verhaal van hun worsteling met verwarrende gevoelens en onbegrip. Als adolescent wil je bij een groep horen en vind je jezelf vaak via de blik van anderen. Zelf had ik het daar als adolescent moeilijk mee. Ik ging van de ene groep naar de andere en herkende me helemaal niet in de blik van anderen. Het gevoel van eenzaamheid dat zo ontstond, zag ik ook in Une sœur. Maar met de donkerheid die ik zelf voelde, maakte ik van Chloé een complexer personage.”

Met ambigue gevoelens. “Als adolescent word je voor het eerst met bepaalde emoties geconfronteerd en dat levert tegenstrijdige reacties op. Je bent een beetje verloren, tast je eigen grenzen af en test de limieten van anderen. Ik wilde het verhaal van de jongeren geloofwaardig houden. Zonder de drie jaar leeftijdsverschil zouden ze samen zijn geweest. Maar op die leeftijd en in die fase is het een immense kloof. Zij gaat richting volwassenheid, terwijl hij als tiener maar net komt kijken. Vanaf het begin is het liefdesverhaal gebouwd op een extreem romantische onmogelijkheid. Eigenlijk is Falcon Lake het verhaal van een jongen die te snel de overgang wil maken. Ingebed in een verhaal van verwarring en verlangen. Seksualiteit is in films vaak een beetje ziekelijk of vuil. Ik had meer iets zachts, moois en teders voor ogen. Iets dat groeit uit vertrouwen en openheid.”

Het bovennatuurlijke bezorgt de transformatie van een jong lichaam een extra dimensie. “Ik hou van filmgeesten maar dat was niet de enige reden waarom het spookt in Falcon Lake. Het leek me interessant om te peilen wat er zich afspeelt in het hoofd van het centrale personage via een legende die tussen verbeelding en werkelijkheid zweeft. Het verhaal wordt daarom verteld vanuit Bastiens geest en lichaam. De jongen weet niet hoe zich te verhouden tot Chloé; hij is tegelijk opgewonden en bang voor zijn eigen gevoelens. Het spookgegeven fungeert als een spiegel voor wat er in hem omgaat.”

Zo verschijnt de dood op het toneel. “Het gaat om een afscheid van de jeugd, om de dood van de onschuld. Het leven is nooit meer hetzelfde, nadat je voor het eerst verliefd bent geweest. Het menselijk bestaan is gevuld met kleine momenten van dood, van afscheid. Ze vormen een rode draad tussen de openings- en slotscène.”

Falcon Lake opent met wat een drijvend lichaam op het water lijkt. “Een hint dat wat volgt niet zomaar een coming-of-age verhaal is. Dat doet iets met de verwachtingen van de kijker. Ik vroeg me af waarom ik deze film wilde maken; het is niet mijn favoriete genre, dat is horror. Mij stond een hybride film voor ogen waarin je de spanning tussen opwinding en angst voelt, waar je plezier schept in de ervaringen van roekeloze tieners die flirten met het onbekende. Ik wilde voorkomen dat je de film in één hokje zou plaatsen.”

U draaide niet digitaal, maar op 16mm. “Old school, ik weet het. Maar ik hecht enorm aan beeldtextuur en kleur, dat wordt digitaal allemaal uitgevlakt. Digitale beelden tonen te veel, de filter van magische subtiliteit en onduidelijkheid die korrelige film levert ontbreekt. Bij een film over het ontwaken van sensualiteit leek het me evident te gaan voor materiaal dat gepaard gaat met contrasten, ontdekkingen en verrassingen. Bovendien zet analoge film zowel de regisseur als de acteurs op scherp. Het aantal takes is niet eindeloos en dat vraagt een concentratie die creatieve spanning oplevert. Zeker wanneer de draaiperiode beperkt is – hier hadden we 26 dagen – creëert dat energie.”

Voor poëzie zorgen dan weer de kleuren en het licht. “Samen met cameraman Kristof Brandl bestudeerde ik veel foto’s en schilderijen om het kleurgebruik, de belichting en compositie te bepalen. We wilden niet vervallen in esthetisering, in het louter schieten van mooie plaatjes. Wat op deze adembenemende locatie een gevaar was. Niet elk shot moest ‘mooi’ zijn, ogen als een minischilderij. We kozen voor spanning tussen het mooie en het gewone. Tussen opnamen tijdens het ‘gouden uur’ en opnamen met harder, contrastrijker licht. Bovendien creëert het 4:3-beeldformaat een gevoel van claustrofobie en dreiging in harmonie met de verontrustende sfeer.”

De onheilspellende natuurlijke omgeving beïnvloedt de personages. “Zeker in de zomer is de invloed van de omgeving dubbel. Het is zonnig en warm, maar door de dichte bebossing blijft het somber. Tegelijk zie je nooit de bodem van het meer, maar wel zwarte of grijze reflecties. Dat levert een gevoel van geslotenheid en ondoordringbaarheid op, waardoor het isolement van de personages versterkt wordt. Er heerst ook een sfeer van geheimzinnigheid en ongerustheid. Er schuilt altijd iets in het donkere woud of op de bodem van het meer. Een ambivalentie die hoort bij tieners.”

Het meer staat voor het leven én de dood. “Ik film steeds ter hoogte van het wateroppervlak, zonder esthetisering maar ook zonder in de onderwaterwereld van het spook te duiken. Die spookwereld blijft het universum van het mysterieuze, het onbekende. Er zijn momenten waarop de realiteit bevreemdend en fantastisch wordt, maar de klassieke schrikeffecten van het horrorgenre hebben we bewust vermeden.”

Aan het einde blijft een zekere melancholie nazinderen. “Melancholie is een gevoel dat me intrigeert omdat het onduidelijk is, zweeft tussen vreugde en verdriet, gedrenkt is in bitterzoete ambiguïteit. Voor Falcon Lake wilde ik een episch maar onsentimenteel slot, dat niet gewelddadig is en hoop bevat. Ik ben al vanaf jonge leeftijd vertrouwd met dood en sterfelijkheid. Dankzij melancholie, en de uitlaatklep kunst, leidde dat niet tot droefheid maar tot het koesteren van plezier en vitaliteit. Film heeft voor mij enkel zin wanneer het toelaat dat gevoel vast te houden. Je zal me niet meteen banaal amusement zien maken. Dan doe ik liever even niets.”