Abderrahmane Sissako over Black Tea

Geslaagd kan je Black Tea lastig noemen, maar dit romantische drama over een vrouw uit Ivoorkust die een nieuw leven zoekt in China, past op een boeiende manier binnen Abderrahmane Sissako’s indrukwekkende oeuvre over migratie en ontheemding.

Denk aan Wong Kar-wai’s In the Mood for Love (2000) en verplaats dat verhaal over geheime liefde naar de multiculturele handelsstad Guangzhou in China. Voeg er het ritueel van theezetten aan toe als metafoor voor een opbloeiende passie en je hebt op papier misschien wel een mooie film in handen. In het geval van Abderrahmane Sissako’s Black Tea pakte dat idee alleen niet zo goed uit.

De nieuwste film van de Mauritaanse regisseur is op zijn best een charmante mislukking te noemen. Om zijn hartstochtelijke premisse waar te maken, hadden de hoofdpersonages van Black Tea, de uit Ivoorkust gevluchte Aya (Nina Mélo) en de Chinese theeverkoper Cai (Han Chang), een tintelende chemie moeten hebben. Maar het houterige scenario stuntelt door hun clandestiene romance en levert hooguit een mooie façade op.

Jammer, want als regisseur van onder andere Waiting for Happiness (2002), Bamako (2006) en Timbuktu (2014) heeft Sissako zich bewezen als een bekwame auteur. Je zou hem door zijn eerdere oeuvre bijna het voordeel van de twijfel geven, vooral omdat Black Tea thematisch gezien zo mooi daarop aansluit. De effecten van globalisme, de uitwisseling van culturen en het gevoel van ontheemding komen in zijn werk namelijk steeds terug.

Veel van zijn personages verkeren in een vorm van ballingschap en zoeken ergens op een vreemde plek in de wereld naar een nieuw thuis. Zo ook Aya, die in de openingsscène van Black Tea lijkt te verstikken in haar aanstaande huwelijk. Pas voor het altaar neemt ze het dappere besluit om de vlucht te nemen. Sissako verbeeldt haar onverwachtse vertrek uit Ivoorkust als een waas, met dromerige beelden die over elkaar golven, terwijl Aya de straat op rent.

“Ik wilde op een heel concrete manier laten zien hoe Afrikaanse migratie er ook uit kan zien”, vertelt Sissako de dag na de wereldpremière van Black Tea in Berlijn. “De mensheid laat zich kenmerken door constante verplaatsingen. Onze levens zijn gebouwd op ontmoetingen, op verschuivingen en op tochten van hele volkeren – niet alleen die van individuen. We leven in een globale wereld, vroeger of later komen we elkaar dus tegen. Deze film is voor mij een voorbeeld van hoe we onszelf zouden moeten openstellen voor de ander.”

Vanuit dat perspectief gezien is Guangzhou een fascinerende setting. Deze havenstad kent een gebied met zo’n sterke mix van Afrikaanse en Chinese inwoners dat het district is omgedoopt tot ‘Chocolate City’. Binnen die contreien situeert Sissako zijn romantische drama over twee geliefden van verschillende komaf. Hij liep al jaren rond met het idee om een film over specifiek deze smeltkroes te maken, nadat hij zo’n tien jaar geleden Chocolate City had bezocht.

Thee werd al snel de voor de hand liggende metafoor om de verbinding tussen deze geliefden en hun respectievelijke culturen visueel te benadrukken. “In Mauritanië, waar ik vandaan kom, is er ook een veelvoorkomend ritueel rondom thee”, vertelt Sissako. “De handelingen die je in de film ziet, zijn dus handelingen waarmee ik bekend ben, omdat ze op een bepaalde manier ook mijn land en cultuur toebehoren.” In de film gebruikt Sissako die handelingen om de intimiteit tussen de geliefden te verbeelden. “Je ziet aan de manier waarop ze met de thee omgaan hoeveel ze van elkaar houden, en hoeveel ze elkaar respecteren. De handbewegingen zijn ook een excuus om elkaar kortstondig aan te raken, om elkaar te strelen en om elkaar lief te hebben.”

De wat naïeve blik op de wereld die de film presenteert, sluit aan bij hoe Sissako in het interview overkomt: optimistisch, romantisch, sentimenteel. “Het samenleven van mensen is de motor van onze wereld”, aldus Sissako over zijn overkoepelende levensfilosofie. “Wanneer een kunstenaar zo naar de werkelijkheid kijkt, dan moet hij dat ook zo in zijn werk vangen. Mijn werk ademt uit wat ik voel en wat ik denk, het schreeuwt: ‘De wereld is mooi, de wereld is wonderschoon!’ We moeten daarop vertrouwen en geloven in alle rijkdom voor onze ogen, om er ook echt van te kunnen genieten.”

Black Tea draait vanaf 13 juni 2024 in de bioscoop