Mijn mening 2008

De beste films van het jaar volgens de critici die meewerken aan de rubriek Mijn Mening.

Niet de instant-Coenklassieker No Country for Old Men, niet het olie-epos There Will Be Blood, niet Batmanvehikel The Dark Knight… nee, de Nederlandse filmcritici in de Filmkrant-rubriek Mijn Mening vielen unaniem voor de melancholische mozaïekfilm You, the Living van regisseur Roy Andersson. Deze eigenzinnige, Zweedse film zonder plot, zonder hoofdpersonen en zonder verhaallijn is volgens dit illustere gezelschap met een gemiddeld rapportcijfer van 4,5 (uit 5) het mooiste dat de filmwereld afgelopen jaar heeft voortgebracht en staat op nummer één op de lijst ‘beste films van 2008’. Voor de volledigheid: runner-up op de lijst, No Country for Old Men, zou wel degelijk bovenaan zijn geëindigd als die ene recalcitrante criticus (Belinda van de Graaf!) de gebroeders Coen niet met een 2 had bestraft maar met een 3. En eigenlijk zijn twee re-releases nog hoger geëindigd: Fanny & Alexander (1983, Ingmar Bergman) en 12 Angry Men (1957, Sidney Lumet) zijn volgens de puntentelling de werkelijk beste films van afgelopen jaar — maar een nieuwe filmoogst vergelijken met beproefde klassiekers is natuurlijk niet eerlijk.

Debutant Steve McQueen wist met zijn hongerstakende IRA-strijders in Hunger ongewoon hoog door te stoten tot een derde plek in de lijst. Debuterende filmmakers drongen slechts vier keer eerder door in de top tien tijdens het 28-jarige bestaan van de jaarlijst. Niet alleen beginners, ook francofone films hebben het traditioneel lastig. Toch lijkt daar sinds een paar jaar verandering in gekomen: dit jaar bereikten La graine et le mulet (Abdellatif Kechiche), Entre les murs (Laurent Cantet) en Le voyage du ballon rouge (Hou Hsiao-hsien) de toptien — weliswaar geen ’typisch’ Franse films, maar toch: Frans! En animatiefilms waren weliswaar de trend van afgelopen jaar, maar Persepolis (plaats 15) en Waltz with Bashir (35) en Wall-E (50) scoren gemiddeld niet voortreffelijk.

Nederlandse films
Ook in de Nederlandse lijst een opvallende winnaar: documentaire El olvido (‘de vergetelheid’) van Heddy Honigmann werd door maar liefst tien recensenten beoordeeld met gemiddeld een 3,9. Nummer twee is Martin Koolhovens blockbuster Oorlogswinter. Ondanks grote commerciële successen afgelopen jaar is de waardering voor Nederlandse films door het Mijn-Meningpanel over de gehele linie vrij laag. Zo behaalt Oorlogswinter een gemiddeld rapportcijfer van 3,8, een score die in de totaallijst slechts een dertigste positie oplevert. Nederlandse documentaires doen het overigens altijd goed onder critici: Carmen Meets Borat haalt een derde plaats, gevolgd door Recycle (plaats 6), The Last Days of Shishmaref (7/8) en Episode 3: Enjoy Poverty (12).

Hoewel de Mijn Meninglijst van de Filmkrant (samengesteld door Nederlandse dagbladjournalisten) van onschatbare waarde is, circuleren er nog meer filmranglijsten. Zo verkoos volgens persbureau ANP een (niet nader gedefinieerde) groep Nederlandse filmjournalisten The Dark Knight als beste film — die eindigt op onze jaarlijst ver buiten de top tien, op plaats 25. Bezoekers van Cinema.nl kozen massaal voor No Country for Old Men als beste film van het afgelopen jaar, op afstand gevolgd door The Dark Knight, Into the Wild, There Will Be Blood en Juno en Hollywood-critici riepen de groots gepromote animatiefilm Wall-E uit tot beste film van 2008. Ach. Misschien liggen Wall-E en You, the Living wel dichter bij elkaar dan we denken en was dit het thema van 2008: de lofzang op het tragikomische bestaan.

Met dank aan Bertil Pouwels

Beste films

1 You, the Living — Roy Andersson
2 No Country for Old Men — Ethan & Joel Coen
3/4 Hunger — Steve McQueen
3/4 Keane — Lodge Kerrigan
5 La graine et le mulet — Abdellatif Kechiche
6/7 Le silence de Lorna — Luc & Jean-Pierre Dardenne
6/7 There Will Be Blood — Paul Thomas Anderson
8 Entre les murs — Laurent Cantet
9 Le voyage du ballon rouge — Hou Hsiao-hsien
10 Juno — Jason Reitman

Beste Nederlandse films

1 El olvido — Heddy Honigmann
2 Oorlogswinter — Martin Koolhoven
3 Carmen Meets Borat — Mercedes Stalenhoef
4 Dunya & Desie — Dana Nechushtan
5 Calimucho — Eugenie Jansen
6 Recycle — Mahmoud al Massad
7/8 Brief voor de koning — Pieter Verhoeff
7/8 The Last Days of Shishmaref — Jan Louter
9 Het zusje van Katia — Mijke de Jong
10/11 Tbs — Pieter Kuijpers
10/11 Bride Flight — Ben Sombogaart