Klassieker: Baby Face (1933)

“Er bestaan geen oude films”, zei filmmaker Peter Bogdanovich ooit. “Alleen films die je al wel en films die je nog niet hebt gezien.” En zo is het, toont onze serie over klassiekers die je (waarschijnlijk) nog niet hebt gezien. Deze maand: Baby Face (1933).

Je omhoog neuken. Dat is wat we Barbara Stanwyck als Lily Powers letterlijk zien doen in Baby Face (Alfred E. Green, 1933). Of nu ja, letterlijk. Sensueel glijdt de camera omhoog langs de verdiepingen van een bankgebouw. Van ‘personeelszaken’ naar ‘hypotheken’, van ‘boekhouding’ naar de directeurs­etage. Die suggestie is pure noodzaak in het Hollywood van de jaren dertig. Baby Face is een van de meest risqué films die werden gemaakt aan de vooravond van de Production Code.

Van 1934 tot in de jaren zestig dienden makers in Hollywood zich te houden aan de zogeheten Production Code. De regels kwamen neer op een verbod op zedeloosheid, met als uitgangspunt de Witte, christelijke ideeën over fatsoen. Seks, prostitutie, drugs, abortus, homoseksualiteit, rassenvermenging en zware misdaad mochten niet meer in beeld worden gebracht. Of, als ze getoond werden, dan mocht de film er niet mee sympathiseren. Je mocht geen sympathie krijgen voor ‘het slechte’. De ‘juiste’ manier van leven moest gepresenteerd worden. De periode van 1930-1934 wordt het ‘pre-Code tijdperk’ genoemd en filmmakers kwamen via suggestie toen nog met vrij veel weg. Enter: Baby Face.

Helm van haar
In Baby Face werkt de jonge vrouw Lily in de kroeg van haar vader tussen handtastelijke, grofgebekte arbeiders. Ze kan haar kont niet keren of ze wordt op schoot getrokken. Eén professor mag ze en die is vol van Friedrich Nietzsche. Het leven is uitbuiting, stelt hij. De vraag is dan of jij zelf uitgebuit wordt of dat jij de ander uitbuit. Vandaar zijn advies: buit jezelf uit. “Gebruik mannen, in plaats van dat zij jou gebruiken.” Lily neemt het advies ter harte en vertrekt naar New York. Daar zet zij haar lichaam in om carrière te maken.

Haar losse meisjeskapsel evolueert via een permanentje naar een steile helm van haar. Maar de grootste omslag wordt verteld door kostuumontwerper Orry-­Kelly (An American in Paris, 1951). Haar jurken krijgen ruches en accenten van steeds duurder materiaal (van katoen, naar kant, naar bont). Zo drukt hij Lily’s succes uit. Zelfs haar dienstmeid Chico (Theresa Harris) draagt een bontjas.

Stanwyck schittert in deze rol. Het ene moment speelt ze onschuldig, het volgende grappig, dan weer lief, vervolgens assertief en zelfs agressief. Ze verleidt met haar blikken, diepe stem en trage manier van bewegen. Ze maakt haar schouders breed en geeft geen moment de indruk dat ze de controle verliest of zich laat gebruiken.

Baby Face barst van de verouderde ideeën. De rol van Chico, een vrouw van kleur met een dik accent, is stereotiep. En een vrouw portretteren als onvervalste golddigger zou nu niet meer kunnen. Toch kun je de film ook uitleggen als een pleidooi voor zelfbeschikking. De motivatie van Lily is er een die hedendaagse sekswerkers ook opvoeren. Mijn lichaam is van mij en daar mag ik mee doen wat ik wil. Waarom niet verdienen aan een onenightstand? Lily heeft de macht. Mannen zijn voor haar inwisselbaar. Die antiromantiek maakt de film modern. 

Hoe het niet hoort
In een tijd waarin cancelcultuur steeds belangrijker wordt, is het interessant om terug te kijken naar een film die werd gecensureerd met de mores van vroeger. In deze tijd gelden er andere mores, maar gaan die niet gepaard met een censuur die net zo sterk is? In de podcast The Witch Trials of J.K. Rowling wordt opgeroepen tot een gesprek, in plaats van mensen, beelden of kunst waar je het niet mee eens bent direct weg te zetten. In zijn Staat van het Theater stelde theatermaker Eric de Vroedt voor om niet alleen verstomde stemmen te laten horen, maar ze ook te bekritiseren en te proberen ze op te nemen in universele verhalen.

Baby Face is op dvd uitgebracht in een pre-release-versie en een bioscooprelease-versie. In de gecensureerde versie wordt de professor, die haar in het origineel aanzet om zichzelf uit te buiten, de stem van de christelijke moraal. Hij is degene die Lily wijst op “het goede” en “het slechte” pad en naar wie ze niet wil luisteren. Zo’n ingreep is fataal. Baby Face kan ons bijbrengen dat je zoveel mist als je je houdt aan hoe het hoort. Wat overblijft zijn brave films. Het is niet altijd comfortabel om naar te kijken, maar alleen bezig zijn met het goede doen is funest voor de creativiteit. Hoe het hoort weten we wel. Hoe het niet hoort, levert ons meer op.

Baby Face is verkrijgbaar op dvd (import) | Op de ‘Forbidden Hollywood Collection Volume 1’ zijn zowel de pre-release als de theatrale release opgenomen.