Borgman: reacties internationale pers vooral positief

Een minutenlange staande ovatie kon Alex van Warmerdam gisterenavond in Cannes oogsten na de première van Borgman. Ook bij de internationale pers viel de Gouden Palm-genomineerde goed. De vergelijkingen met Haneke, Lynch, Buñuel, Andersson en zelfs Shakespeare waren niet van de lucht.

Ryan Adams in Awards Daily roemt Van Warmerdam als een van de zeldzame verhalenvertellers van de hedendaagse cinema. ‘In een tijdperk met zo weinig echt verrassende films slaagt Borgman erin echt iets nieuws te vertellen, met vreemde, originele personages’, schrijft hij. ‘Ik denk dat als Shakespeare vandaag nog zou leven hij de humor zou waarderen – want als deze film me aan ergens aan doet denken, stilistisch, dan is het een komedie van Shakespeare, A Midsummer Night’s Dream of misschien As You Like it.’

‘Giftig, surrealistisch, eng en zwartgallig’, noemt Jessica Kiang van The Playlist Van Warmerdams film. ‘In toon lijkt de film op recente cultfavorieten van Yorgos Lanthimos en Ben Wheatley (vooral Dogtooth voelt als een naaste verwante). De ontleding van het perfecte bourgeoisbestaan bevat het nodige Haneke. Maar deze film staat op zichzelf dankzij de geïnspireerde keuze om herkenbare archetypen van het kwaad los te laten op een heldere hedendaagse setting in de vorm van een modernistisch huis, de tuinen eromheen en de levens van de familie die hier woont.’

Ook andere media vergelijken de Nederlandse competitiefilm met Michael Haneke, die vorig jaar de hoofdprijs won met Amour. Via Twitter kwam er al snel na de voorstelling een enthousiaste reactie van de Daily Telegraph: ‘Borgman is een macabere Hollandse komedie. Het is een soort Funny Games van Haneke, maar dan echt grappig.’ De Toronto Star doet er een schepje bovenop: ‘In Borgman ontmoet Haneke David Lynch in een absurdistische thriller die continu een angstaanjagend gevoel opwekt zonder zijn hand te overspelen.’

Er waren ook critici die minder overtuigd waren. The Guardian gaf Borgman een zuinige drie sterren. Vooral onder Franse recensenten viel kritiek te beluisteren over het einde dat warrig zou zijn. Guy Lodge van Variety erkent dat maar noemt de film toch ‘een boosaardige en hilarische thriller die vermoedelijk de dapperste film is in de selectie van Cannes. De film is meer ongemakkelijk dan expliciet.’

Ronduit lyrisch is Screen Daily, die Borgman beloont met vier sterren. ‘Een satire op de bourgeoisie van Buñuel gemengd met het ongemakkelijke gevoel van Haneke en de absurdistische humor van Roy Andersson.’ David Rooney van The Hollywood Reporter sluit zich hierbij aan: ‘Een fascinerend en origineel werk dat absoluut een internationaal publiek verdient.’

Origineler in zijn vergelijkingsmateriaal is Brian Clark van Twitch. Hij haalt De meester en Margarita van Mikhail Bulgakov van stal om die te combineren met Teorema van Pier Paolo Passolini: een charmante versie van satan en het kabbelende leven van een burgerlijke familie dat op z’n kop wordt gezet door een mysterieuze bezoeker. Alleen in deze versie, schrijft Fabien Lemercier in Cineuropa, is het resultaat ‘dromen en nachtmerries, beïnvloeding en manipulatie, blaaspijpen en vergiftiging, een lijk op de bodem van het meer en een hoofden in emmers vol cement’.