Stéphanie Di Giusto en Nadia Tereszkiewicz over Rosalie
'Ik voelde me vrouwelijker met baard'
Filmmaker Stéphanie Di Giusto zoekt naar de schoonheid in het onverwachte. En het onverwachte laat zich juist niet regisseren. Misschien noemt regisseur Di Giusto zichzelf daarom liever een choreograaf die met acteurs werkt.
De beste momenten in interviews vinden vaak buiten de gekaderde gesprekken plaats. In de manier waarop iemand op zijn omgeving reageert, de opmerking die iemand maakt nadat je het gesprek hebt afgerond of de vraag die wordt gesteld wanneer de persagent een groep journalisten vertelt dat het interview klaar is.
Van dat soort momenten zijn er maar weinig tijdens de Unifrance Rendez-vous, een jaarlijkse bijeenkomst tussen journalisten en filmmakers in een luxe hotel in Parijs, zo gestroomlijnd dat de interviews meer lijken op een productielijn dan een gesprek.
Interviewen is hier lopendebandwerk. Iedereen heeft een taak: de journalisten die in groepjes in de lange gangen staan te wachten, de hotelmedewerkers die haast onzichtbaar door de kamers bewegen en je glas meenemen seconden nadat je het neer hebt gezet, persagenten die met stopwatches voor de deuren staan.
Wanneer de tolk voor het interview over Rosalie zoek blijkt te zijn, ontstaat een moment van onverwachte chaos en dus een opening. De persagent blijkt ook verdwenen, dus gaat regisseur Stéphanie Di Giusto zelf op zoek; hoofdrolspeler Nadia Tereszkiewicz blijft alleen achter. De tolk in kwestie was even thee gaan halen, blijkt later, maar gedurende enkele minuten kunnen we een gesprek voeren met Tereszkiewicz, die wel Engels spreekt.
Een collega vertelt dat hij uit Berlijn komt, waar Tereszkiewicz een poos gewoond blijkt te hebben. Ze vertelt over haar liefde voor de stad, over het kleine theater waar ze danste, over het eveneens kleine festival waar ze optrad. En dus hebben we het over dans. Dans lijkt misschien bijzaak in een gesprek over een film waarin een bebaarde dame wordt uitgehuwelijkt aan een café-eigenaar (Benoît Magimel), maar dans blijkt de sleutel om Rosalie te begrijpen.
Om te beginnen was de film er zonder dans nooit gekomen. Tereszkiewicz ontdekte de cinema omdat ze danste: ze speelde een danser in Di Giusto’s eerste film La danseuse (2016). Tereszkiewicz beschouwt zichzelf nu als acteur; toch blijft dans beïnvloeden hoe ze haar personages begrijpt. “Ik bekijk mijn personages via hun lichaam”, zegt ze. En voor een film over een vrouw met een baard blijkt dit cruciaal.
Di Giusto dacht geen moment aan Tereszkiewicz toen ze Rosalie schreef. Ze is weer binnengekomen met een zichzelf verontschuldigende tolk op sleeptouw en haakt gretig in als ze merkt dat we het over lichamelijkheid hebben. Ze had al tientallen andere acteurs gezien voor de rol van Rosalie, vertelt ze, voordat ze, per toeval, bij Tereszkiewicz uitkwam. “De casting draaide om de baard. Alle acteurs die ik een baard opplakte, staarden alleen maar naar zichzelf in de spiegel. En ze krabden aan hun gezicht.” Begrijpelijk, zegt Di Giusto. “Het is niet niks, zo’n transformatie. Maar het werkte niet; het was alsof de baard de vrouwen droeg, in plaats van andersom. Ik raakte geobsedeerd door het vinden van de hoofdrolspeelster van mijn film. Het kwelde me echt.”
Op een dag liep ze Tereszkiewicz tegen het lijf. En toen ze haar een baard opplakte, was die beharing niet ongemakkelijk, maar sierlijk. “Alsof ze het gewend was.” En dat heeft weer iets te maken met Tereszkiewicz’ verleden als danser, denkt Di Giusto. “Als je opgroeit als danser, wordt je lichaam constant beoordeeld. Je lichaam is je kracht, maar ook je kwetsbaarheid. Deze combinatie van sierlijkheid en lijden is de kern van de film, denk ik.”
Lichamelijkheid
Rosalie draait dus eigenlijk om dans. Grappig genoeg noemt Di Giusto zich ook geen regisseur, maar een choreograaf die met acteurs werkt. Omdat ze niet vertelt wat mensen moeten doen, maar de echte ervaring creëert. Ze filmt haar scènes dan ook, redelijk ongebruikelijk, in chronologische volgorde. “Ik wilde bijvoorbeeld absoluut niet dat Benoît en Nadia elkaar zouden ontmoeten voor de opnames, zodat de eerste keer dat Benoît Nadia met baard ziet, het echt de eerste keer is. Want hoe veins je de verrassing van het aanraken van een behaarde vrouwenborst?”
Omgekeerd werden de gevoelens die het personage Rosalie over haar baard heeft, ook gevoeld door Tereszkiewicz. “Ik voelde echte schaamte, echte acceptatie en daarna echt voldoening over mijn baard”, vertelt ze. Het dragen ervan veranderde haar relatie tot haar vrouwelijkheid. “Ik voel me normaliter altijd vrouwelijk, maar nu moest ik er echt naar op zoek. Uiteindelijk voelde ik me vrouwelijker met mijn baard, dan zonder. Daar gaat de film over: schoonheid vinden op onverwachte plaatsen.”
Want Rosalie stuit niet alleen op afkeer in haar gemeenschap. Sommige cafégangers noemen haar mooi en al snel begint ze foto’s van zichzelf met baard te verkopen. Di Giusto laat zien hoe conservatieve gemeenschappen mensen die anders zijn soms kunnen accepteren, omdat afwijkingen van de norm de norm juist bekrachtigen. Zelfs dat blijkt tijdelijk. Gaandeweg verlegt Di Giusto haar focus van Rosalie naar haar relatie met haar man. En daar gebeurt helaas juist niets onverwachts.