Dansplaining #43

Muziek voor je ogen

Furiosa: A Mad Max Saga

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

Media zijn in het streamingtijdperk nauwelijks bij te benen: je loopt altijd achter en daarom voelen we ons opgejaagd om steeds die achterstand in te halen. We proberen onze tijd maximaal efficiënt te verdelen om deze lopende band bij te blijven houden. Geen wonder dat producenten het niet meer hebben over ‘cinema’, maar over ‘content’: als we alleen maar bezig zijn met consumptie, gaan we ook film vanzelf ervaren als een soort lauwe havermoutpap die we gretig naar binnen moeten blijven slokken.

Afgelopen maand verscheen Furiosa in de filmtheaters. Dit langverwachte nieuwe hoofdstuk in de Mad Max-saga maakte zoveel indruk dat ik er een week later opnieuw naartoe ging. En daarna nog eens. Ik moest me wel eerst ergens overheen zetten, want ook mijn tijd is beperkt. En in die waardevolle uren had ik ook andere films van mijn eindeloze lijst kunnen strepen. Maar juist door meerdere keren na elkaar de tijd te nemen om deze ene film op me in te laten werken, begreep ik weer waarom ik überhaupt zo’n levenslange filmfanaat was geworden.

De eerste keer dat je een film kijkt, ben je volop bezig met het verwerken van informatie. Je bent het verhaal in je hoofd aan het opbouwen, hypotheses aan het testen, en intussen ook nog een kritisch oordeel aan het vellen. Dat is een enorme hoop cognitieve activiteit die we uitvoeren zonder erbij stil te staan. Pas wanneer je dat werk al hebt gedaan, kun je een film op een andere manier gaan ervaren: niet meer als een verhaal dat we consumeren, maar als een audiovisueel kunstwerk waarin talloze disciplines met elkaar samenwerken.

Elk wetenschappelijk onderzoek naar lees- en kijkplezier bevestigt mijn eigen ervaring dat films ons meer plezier opleveren als we al weten wat er gaat gebeuren. Zogenaamde spoilers verpesten films niet voor ons: ze verlossen ons juist. Want wanneer we ons niet meer hoeven af te vragen wat er gaat gebeuren, kunnen we onze aandacht gaan richten op de manier waarop het verhaal verteld wordt. Kleurgebruik, compositie, camerabeweging, symboliek, geluidsontwerp, muziek: alle creatieve keuzes komen meer op de voorgrond en verdiepen daarom onze ervaring van de film.

Het idee dat je een film maar één keer zou kijken is vanuit die bril eigenlijk net zo raar als dat je een nieuwe plaat van een favoriete muzikant maar één keer zou beluisteren. Het herhaaldelijk kijken van films helpt je zien dat het verhaal slechts een onderdeel is van een veel rijker geheel. Furiosa-regisseur George Miller zei het zelf eigenlijk het mooist: “Cinema is muziek voor je ogen.”

Geschreven door Dan Hassler-Forest