Nabil Ayouch over Much Loved

Zelfs in Marokko was Nabil Ayouchs Les chevaux de Dieu, een film waarin een paar jongeren in Marrakesh opgroeien tot zelfmoordterroristen, een aardig succes. Zijn nieuwe film Much Loved, over een groep prostituees, klinkt een stuk eenvoudiger te behappen, maar de schokkende realiteit is dat Marokko meer moeite heeft met seks dan met terrorisme. "Blijkbaar is seks op het grote scherm een groter taboe dan ik dacht."

Het begon allemaal met een paar fragmenten van Much Loved die tijdens de première van het filmfestival Cannes online verschenen en Marokko bereikten. Het land waar de film zich afspeelt en dat Nabil Ayouchs filmplan in eerste instantie groen licht gaf, was plots in shock.

Much Loved gaat namelijk over Marokkaanse prostituees, een onderwerp dat eigenlijk verbleekt naast voorganger Les chevaux de Dieu, waarin jongeren opgroeien tot zelfmoordterrorist. Het Marokkaanse Ministerie voor Communicatie besloot de film als pornografisch te labelen en te verbieden. De hele film hebben ze echter nooit gezien. Ayouch en hoofdrolspeelster Loubna Abidar (een getalenteerde niet-professionele acteur) worden sindsdien door hun landgenoten verguisd. In november werd Abidar zelfs door een onbekende man in Casablanca toegetakeld. Ziekenhuis noch politiebureau hielpen haar toen.

Terwijl Much Loved van land naar land door Europa trekt is de film nog steeds niet legaal in Marokko te zien. Toch hebben veel mensen de film daar al weten te vinden, onder andere via pornosites en illegale dvd-circuits. Diegenen die hem op die manier hebben gezien zullen hun schouders vast hebben opgehaald. Zo schokkend is Much Loved namelijk niet. Sterker nog: de film is ingetogen en schetst juist een oprecht en menselijk portret van de prostituees. Voor de première van Much Loved in België sprak Ayouch dus veel over de misvattingen rondom zijn film: "Als ik de vrouwen als slachtoffers had afgebeeld zou de film vast voor minder ophef hebben gezorgd."

Wat gebeurde er in Marokko toen je film in Cannes in première ging? "Toen we Much Loved maakten was er nooit een probleem, maar toen hij eenmaal in Cannes draaide, lekten een paar fragmenten uit op het internet. Mensen plaatsten hysterische reacties op Facebook zonder de hele film te hebben gezien. Plots zagen miljoenen mensen de clips. Het was die week een gekkenhuis. Toen we terugkwamen bleek dat het Ministerie van Communicatie onze film had verboden, zonder hem überhaupt te zien."

Hoe verhouden deze reacties zich tot je vorige film Les chevaux de Dieu? Wat mij betreft is die film namelijk schokkender. "Ik vind die film ook veel schokkender dan Much Loved, maar toen Les chevaux de Dieu uitkwam waren er veel minder problemen. Er waren wat reacties, maar boven alles was de film toen een hit. Les chevaux de Dieu was voor twaalf jaar en ouder, deze film is verboden. Blijkbaar is seks op het grote scherm een groter taboe dan ik had gedacht."

Maar in Marokko wordt ook gewoon pornografie gekeken. Waarom is jouw film dan plots de zondebok? "Omdat het een spiegel is. Als je die voor iemands gezicht houdt kan diegene twee dingen doen: in de spiegel kijken of hem breken. Marokko heeft zijn spiegel gebroken."

Omdat de realiteit enger is? "Ja, er is een sterke hypocrisie in ons land. Iedereen weet van prostitutie in Marokko, iedereen praat erover, maar wanneer je het op een realistische manier afbeeldt wordt dat gezien als een schande."

Het ministerie labelde je film als pornografisch en vrouwonvriendelijk, terwijl ik zou zeggen dat het juist de mannen zijn die er in de film slecht vanaf komen. "Er is een reden waarom deze film zo genadeloos is verboden. Als ik de vrouwen als slachtoffers had afgebeeld zou de film vast voor minder ophef hebben gezorgd."

Wat lag voor jou eigenlijk ten grondslag aan deze film? "Ik hou ervan om een tijd de socioloog te spelen voordat ik weer een regisseur ben. Zo is Les chevaux de Dieu ook tot stand gekomen. Voor Much Loved heb ik in anderhalf jaar met meer dan tweehonderd prostituees gesproken. Hun verhalen hebben mijn film enorm gevormd. Ik vind het heel goed dat mensen dankzij Much Loved over hen praten. Mensen die onzichtbaar waren zijn nu plots het middelpunt van de aandacht. Geloof me, dit is het begin van een lang gevecht voor ons allen."

Heb je een strategie voor dat gevecht? "Nee, maar ik ben ervan overtuigd dat mensen Much Loved kunnen vinden als ze ernaar zoeken."

Veel mensen vinden je film op pornografische sites en via illegale dvd-circuits. Hoop je dat de film zich zo blijft verspreiden? "Dat is niet waar ik als regisseur op hoop, maar ik weet dat de film de Arabische wereld gaat bereiken, op wat voor manier dan ook."