Hail, Caesar!
Oud Hollywood spat er vanaf
De Coen-broers pakken in Hail, Caesar! gul uit via het feestelijke Hollywood van de jaren vijftig.
Scarlett Johansson als zeemeermin. Ralph Fiennes als heimelijk homoseksuele dramaregisseur. Twee keer Tilda Swinton als kittige, elkaar minachtende tweelingzussen bij de roddelpers. Het houdt maar niet op met de steracteurs in vrolijke bijrollen.
In Hail, Caesar! keren Joel en Ethan Coen terug naar de fictieve Hollywood-studio Capitol Pictures uit hun klassieker Barton Fink (1991). Ze nemen afstand van hun donkere jaren (denk aan No Country For Old Men, A Serious Man) en maken een overdadige komedie, met alle schwung van hun vroegere werk.
In Barton Fink vertelden de Coens vanuit een schuwe scenarist (John Turturro). Dit keer kijken we door de ogen van de doorpakkende ‘studiofixer’ Eddie Mannix (Josh Brolin). Schrijver Barton had moeite om de gelikte, charismatische studiobazen tevreden te houden; Eddie bekommert zich om de aanstellerige acteurs en regisseurs. Samen met hem snellen we langs verschillende filmsets en krijgen we indrukken van voor en achter de schermen. Die prachtig vormgegeven sets geven de broertjes Coen een vrijbrief om hun licht te laten schijnen op de genrefilms uit de jaren vijftig, zoals alleen zij dat kunnen.
Bij een Ben Hur-achtig epos, bijvoorbeeld, waarin George Clooney als Romeinse soldaat het christendom ontdekt. Met Clooney’s scherpe timing spat de lol à la O Brother, Where Art Thou? (2000) er vanaf. Voor O Brother maakten de Coens een vrije bewerking van Homerus’ Odyssee. Dit keer nemen ze het Nieuwe Testament onder handen.
Even later zien we een mooie stunt van Channing Tatum, die als tapdansende matroos het nummer ‘No Dames’ opvoert. Hij imiteert de flair van Gene Kelly in musicals als Anchors Aweigh (George Sidney, 1945) en On the Town (Stanley Donen & Gene Kelly, 1949). Tatum heeft het passende all-American boy-gezicht, maar opeens valt op hoe opgepompt de mannen van nu zijn. Zijn brede schouders en joekels van bovenbenen staan in schril contrast met het slanke, sierlijke postuur van Kelly. En dat is juist een meerwaarde, want het is de Coen-versie van de matrozenmusical. Die zich bovendien lekker homo-erotisch ontpopt.
Ook buiten de studio’s pakken de regisseurs uit met een eindeloze reeks aan grapjes en verwijzingen. Van de Duitse brokkelintellectueel dr. Macuse, refererend aan Fritz Langs anarchistische Doktor Mabuse-films, tot aan Alfred Hitchcocks iconische glazen huis uit North by Northwest (1959). Hail, Caesar! werkt op zoveel lagen, dat het je gaat duizelen (zelfs de communistenjacht waait langs). Maar de pret werkt aanstekelijk.
De persiflage op en ode aan Hollywood strekt zich uit via het contrast tussen de on en off screen-wereld. Om te beginnen met het verschil tussen het bombastische karakter van geloof op het witte doek tegenover het banale in de werkelijkheid. Van het ‘Licht’ dat Clooney’s personage in zijn rol als Romeinse soldaat ontdekt, zien we in Hail, Caesars! realiteit bar weinig terug. Het is niet meer dan een biechthokje, waarin vergeving wordt gevraagd voor alledaagse vergrijpen als het roken van een sigaret.
De verschillen tussen on- en off screen etaleren de regisseurs ook via de sterrenstatus. Scarlett Johansson (wier personage werd geïnspireerd op aquamusicalster Esther Williams) is voor de camera een spektakel als Marilyn Monroe. Ze straalt in een groen zeemeerminnenpak tussen de waterballerina’s. Gaat de camera uit, dan spreekt ze met een zwaar accent uit de New Yorkse Bronx en moet er een oplossing gevonden worden voor haar onopzettelijke zwangerschap. Bij Alden Ehrenreich valt zijn imago als de cowboy Hobie Doyle samen met de westernpersonages die hij speelt (ook off screen eet hij bruine bonen). Zijn voorkomen wordt plotsklaps omgegooid als hij wordt ingezet in een dramafilm. Langzaamaan worden alle personages ontmaskerd.
"We veranderen je imago!", dat was en is orde van de dag in Hollywood. De Coens maken via die weg een satire op de meerdere voorkomens die we onszelf aanmeten en bevragen die. Worden we daar gelukkig van en maken we rechtschapen keuzes?