Justin Anderson over Swimming Home

Justin Anderson, vooral bekend als regisseur van reclamevideo’s, debuteert met een Jungiaans mysterie dat met asymmetrische beeldhoeken en een dissonante soundtrack een unheimisch gevoel oproept. Een broeierige, abstracte film, want “plot is niet interessant.”

Een naakte vrouw drijft op haar buik in het zwembad van een Griekse vakantievilla. Even denk je dat ze niet meer leeft, maar een paar tellen later stapt ze voor het oog van de aanwezige vakantiegasten uit het water. De mysterieuze vrouw, die zich voorstelt als Kitti (Ariane Labed), heeft ogenschijnlijk haar redenen om de villa te infiltreren. De huurders, oorlogsjournalist Isabel (Mackenzie Davis) en dichter Joe (Christopher Abbott), maken geen bezwaar tegen haar aanwezigheid. Ze mag blijven dineren en kruipt diezelfde nacht bij Nina (Freya Hannan-Mills), de dochter van Isabel en Joe, in bed.

In de daaraan voorafgaande openingsscène van Swimming Home, waarin het gezin in de auto onderweg is naar het vakantieadres, wordt al duidelijk dat we te maken hebben met een film die een soort koortsdroom wil zijn: filmmaker Justin Anderson gebruikt asymmetrische camerahoeken, felle kleurcontrasten en dissonante muziek om een unheimische sfeer te creëren.

Anderson, al decennia een veelgevraagd maker van gestileerde reclames voor modemerken als Armani, debuteert met een abstracte film vol verwijzingen naar filosofie, oudheid en filmgeschiedenis. Hij bewerkte het gelijknamige boek van Deborah Levy uit 2011 tot een broeierige, mystieke film. Een visueel raadsel, met in het centrum Labed als een soort mythisch oerwezen.

Tijdens de afgelopen editie van IFFR, waar de film meedong naar een Tiger Award, vertelde Anderson waarom. “Plot is niet interessant. Mijn film draait om het mens zijn, om empathie en trauma; om heel veel zaken.” Net als het boek. “Levy lokt je mee een bepaalde kant op, en wanneer ze je heeft verleid, verandert ze ineens van koers. Het begint met een naakte vrouw in een zwembad, en met een man en zijn echtgenote. Dan denk je: gaat dit over verlangens? Over seks? Geleidelijk realiseer je je: dit gaat ergens anders over. Maar waar dan over? Precies daar zit een interessante ruimte voor film.”

Wanneer Anderson over zijn personages vertelt, klinkt het alsof hij ze onderwerpt aan psychoanalyse. Hij zegt geïnspireerd te zijn door psychiater en filosoof Carl Jung. “We filmden Swimming Home aan het einde van de zomer. Toen we onze spullen pakten om te gaan filmen bij de kust van Athene, vond ik in mijn koffer het snorkelmasker van mijn zoon. Ik werd emotioneel: ik had hem al vier weken niet gezien, dat was nog nooit voorgekomen. Ik moest denken aan de liefde die ik voor hem voel, aan hoe het is om vader te zijn. Dat is Jung in een notendop: via kleine persoonlijke verhalen iets zeggen over archetypen.”

Swimming Home zit vol archetypen, zoals het personage van Christopher Abbott, Joe, dat voortdurend het menselijk bestaan lijkt te overpeinzen. Gaandeweg manifesteert zich Joe’s trauma, dat iets te maken blijkt te hebben met zijn jeugd in Bosnië, hoewel de film daarover weinig specifieke details geeft. “Ik wilde laten zien hoe we als mensen een vracht bagage met ons meezeulen. Niet per se traumatische bagage. Het gaat meer om hoe we in onze eigen gedachten bezig zijn met onze angsten, ons zelfbewustzijn.”

De atypische melodieën en ritmes van muzikant Coti K. onderstrepen het unheimische karakter van Swimming Home. “We namen het geluid van een koelkast op en hebben dat gezoem ook in andere stemmingen gezet en samengevoegd; we noemden dat de koelkastsymfonie. Maar met de muziek heb ik me niet al teveel bemoeid, ik hield me meer bezig met de mise-en-scène, met de kleuren.” Dat is inderdaad iets anders waarmee Andersons film zich onderscheidt: het felgeel van de zon, het donkerblauw van de oceaan en het bloedrood van de passie, of misschien wel van de dood. “Denk aan Vermeer en zijn Meisje met de parel: blauw naast geel, met het rood van de lippen. Ik wilde in die zin dat de mise-en-scène zelf een personage werd. Net als de soundtrack.”

Bovenal lijkt Anderson aangetrokken tot schoonheid. “Ik wilde een film maken die in fysiek opzicht pure schoonheid zou uitstralen. Is dat niet een van de redenen om in een donkere bioscoopzaal plaats te nemen: om te dromen?” Hij noemt Labed “extreem knap”, Abott “ontzaglijk mooi” en Mackenzie “heerlijk aantrekkelijk”. Ook filmmaker en acteur Nadine Labaki is in een bijrol te zien. “Ik vroeg me af: wie is een van de mooiste vrouwen op aarde? Een type als Nadine Labaki, zei ik tegen m’n producent. Toen hebben ze haar gevraagd, en ze wilde.”

Wie naar de filmgeschiedenis kijkt, weet misschien ook wel dat films met zwembaden vragen om mooie mensen. Anderson vertelt dat hij dol is op La piscine (1969) met de gebruinde Alain Delon en Romy Schneider. “Toen ik Levy’s boek las, dacht ik aan die film. Aan het zweet, aan de warmte. Ik wilde een film maken die je als kijker hetzelfde gevoel geeft als wanneer je na een vakantie je foto’s erbij pakt.”

Swimming Home draait vanaf 13 juni 2024 in de bioscoop