Chiwetel Ejiofor over The Boy Who Harnessed the Wind
‘Ontwikkelingslanden? We ontwikkelen allemaal nog!’
Met meer dan twintig jaar ervaring voor de camera stapt de Britse steracteur Chiwetel Ejiofor nu zelf in de regiestoel. Zijn debuutfilm is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van William Kamkwamba die met DIY-windenergie zijn dorp in Malawi redt van hongersnood. “Dit soort verhaal zie je zelden verfilmd worden in dit deel van de wereld.”
Met kennis uit een oud bibliotheekboek wist tiener William Kamkwamba een fiets, dynamo en wat afgedankt schroot om te toveren tot een windturbine voor zijn door honger geteisterde dorp in het Zuidoost-Afrikaanse Malawi van 2006. Chiwetel Ejiofor verfilmde Kamkwamba’s autobiografie The Boy Who Harnessed the Wind als inspirerende feelgoodfilm, waarin Kamkwamba (geweldige nieuwkomer Maxwell Simba) het hoopvolle symbool is van een kansarme, maar toch veerkrachtige generatie die Malawi uit een sociaal-economische crisis kan tillen. De Britse steracteur, die gewerkt heeft met onder meer Stephen Frears, Steven Spielberg, Steve McQueen en Spike Lee, speelt zelf een bescheiden rol als de vader van William Kamkwamba.
“Als regisseur was ik eigenlijk ook een soort vader voor Maxwell Simba”, vertelt Ejiofor over de telefoon, een week voor zijn film in wereldpremière gaat op Sundance. “In de film speelde ik dan weer de vader van Kamkwamba. Zo kon ik een omgeving creëren waarin Simba als acteur, en Kamkwamba als personage kon groeien en bloeien.”
William Kamkwambas verhaal is verteld in krantenkoppen, TED Talks, boeken en videoreportages. Waarom wilde u er een film over maken? “Toen ik het boek in 2009 las vond ik het een enerverend en inspirerend verhaal, het soort verhaal dat je zelden verfilmd ziet worden in dit deel van de wereld. Het verhaal ving zoveel elementen van hoe leven er daar uitziet: de worstelingen en het streven. Mijn familie komt uit Nigeria, wat zeker niet Malawi is, maar ik herken toch veel elementen. Een gevoel van gemeenschap en het belang van familie. Het boek ving niet alleen de economische crisis en de hongersnood heel goed, maar ook de hele culturele dynamiek van die regio. Dat vond ik erg mooi, heel eerlijk ook. Ik was dus geïnteresseerd in het in film verkennen van die balans.”
En wat vond u van William Kamkwamba als personage? Wat viel u aan hem op? “Ik was zeer geraakt door Williams reis naar volwassenheid. Vooral zijn relatie tot het onderwijssysteem vond ik bijzonder. Het idee dat een kind zijn school in moet sluipen om een opleiding te genieten sprak tot mijn verbeelding. Als ik denk aan mijn eigen relatie tot school toen ik dertien was, stond er naar binnen sluipen voor meer lessen niet op mijn lijstje.”
U herkende een bepaalde culturele dynamiek in Malawi, maar in 2006 had dat land met zeer specifieke problemen te kampen. Hoe vond u een evenwicht tussen wat u wist over cultuur, gemeenschap en familie, en wat u nog niet wist over plaatselijke politieke en economische factoren? “Wat ik wil verbeelden is hoe gelaagd deze situatie in elkaar zit. In elk leven zit een sociaal-politieke dynamiek. We delen dezelfde problemen, maar in elk land uit dat zich op een andere manier, bij de een extremer dan bij de ander. De hongersnood in Malawi was een van de laatste van het puur economische soort. De graanprijs was zo hoog dat boeren zich de aanschaf niet meer konden veroorloven. Rond die tijd zat Malawi in een transitie naar democratie. Zo’n democratie kan dus gesaboteerd worden door slecht leiderschap en corrupt economisch beleid. Zulke problemen zien we overal. Zelfs in landen die zogenaamd immuun zijn voor zulke problemen wordt democratie gesaboteerd. Daarom voelde het relevant om weer naar Malawi te kijken. Een deel van hun problemen hebben te maken met ontbossing en klimaatverandering. Deze zaken hebben een impact op ons allen, maar vooral zij zijn er de dupe van.”
Dit is dus geen kijk op een andere wereld. Wij kunnen ons niet onttrekken aan dit verhaal? “Weet je, we leven allemaal op dezelfde planeet, dus we moeten niet te veel illusies hebben. Ontwikkelingslanden? We ontwikkelen ons allemaal nog! Het doel is dat we dat uiteindelijk samen doen. Daarom kunnen we leren van William Kamkwamba die in een klein dorp, in een afgelegen deel van Malawi, met windenergie een hoopvolle toekomst heeft geschonken aan zijn ouders.”
