Mascha Halberstad over Vos en Haas redden het bos

Na het megasucces van stop-motionfilm Knor is regisseur Mascha Halberstad terug met Vos en Haas redden het bos. Wederom een familiefilm, dit keer een 3D-animatie. “Als ik iets niet grappig vind, gaan we net zo lang door tot het wel goed is.”

Beste vrienden Vos en Haas ontdekken op een dag dat hun vriendje Uil verdwenen is. Bovendien staat het bos op het punt onder water te lopen: een megalomane Bever en zijn rattenvriendjes hebben een dam gebouwd. Genoeg problemen om op te lossen in de familiefilm Vos en Haas redden het bos, die op de Berlinale in première ging onder de Engelse titel Fox & Hare Save the Forest.

In 2019 verscheen al de succesvolle 26-delige kinderserie Vos en Haas, die Mascha Halberstad samen met art director en 3D-animatieregisseur Tom van Gestel regisseerde. Ook deze 3d-animatiefilm, dit keer door Halberstad solo geregisseerd, is geïnspireerd op de beestenbende uit de bekroonde kinderboeken van Sylvia Vanden Heede, met de kenmerkende illustraties van Thé Tjong-Khing.

Wat ooit begon als een opdracht voor een animatieserie gericht op het jongste publiek, evalueerde in handen van Halberstad (Knor, 2022; Koning Worst, 2022) al snel tot een echte familiefilm met volwassen grapjes, dito verwijzingen en een bijna trippy house-score van componist André Dziezuk. Halberstad: “Ik heb niet het dna om een preschool-serie te maken. Ik maak alleen maar dingen die ik zelf leuk en grappig vind en waar ik met mijn kind naartoe zou gaan. Ik houd daarnaast niet zo van ‘boodschappen’ en al helemaal niet van het soort dat in your face wordt overgebracht.”

De serie bleek een groot succes en werd aan diverse landen verkocht. Hierdoor kreeg Halberstad voor deze filmversie het volste vertrouwen van producent Submarine. Die vrije hand is voor haar heel belangrijk. “Ik doe gewoon wat ík leuk vind, maar dat is ook mijn kracht. Producent Janneke van de Kerkhof noemt het ‘de Mascha-saus’, die overal overheen gaat.”

Peaky Blinders-achtige figuren
Net als bij de productie van Knor, deed Mascha Halberstad de stemregie van Vos en Haas redden het bos al in een vroeg stadium, aan de hand van Fabie Hulsebos’ scenario. “Dat doe ik juist niet als de hele film al af is.” Want, zo is haar overtuiging: “Alles staat of valt met die acteurs. Zeker als het gaat om een op dialogen gebaseerde film. Je maakt een karakter met een acteur, ook al is het alleen maar een stem.”

Dus reisde ze af naar Londen, waar ze met de acteurs samenwerkte die eerder ook al de stemmen inspraken van de televisieserie. Ze zette hen gezamenlijk in de studio: “Acteurs krijgen energie van elkaar. Tijdens die interactie en improvisaties ontstaan er dingen.”

Zo groeide het personage Ever, ingesproken door Rob Rackstraw, tijdens die eerste sessies voor de serie uit tot een Duits, leren broeken dragend everzwijn. In de serie kreeg hij vervolgens steeds meer main character vibes. “Vos en Haas werden bijna een soort bijfiguren; alles draait in de serie om Ever, want die is gewoon het grappigst.”

Rackstraw sprak voor deze film vijf personages in, waaronder ook antagonist Bever en een van de twee ratten die hij als handlanger heeft. Die laatste drie figuren kwamen er nieuw bij. De ratten, zo vertelt Halberstad, ontwikkelden zich in de opnamestudio tot twee Peaky Blinders-achtige figuren. Ook aan Bever werd flink gesleuteld. “Scripttechnisch vond ik Bever een wat eenzijdig, narcistisch figuur. Toen ik aan Rob voorstelde om hem in te spreken als een kruising tussen Donald Trump en Owen Wilson, maakte hij er uiteindelijk een geniale stem van.”

Aan de audio-edit kan Halberstad gelijk al horen of een scène werkt, en of de film gaat werken, zegt ze. “Daarin ben ik gek genoeg uniek. En ik snap daar niets van. Voor mij is dat samen improviseren aan de hand van een script totaal logisch. Als ik iets niet grappig vind, dan gaan we net zo lang door tot het wel goed is. Daardoor wordt de film rijker dan het scenario alleen. Want je kan gewoon niet van tevoren alles bedenken en uitschrijven.”

Rond een bliksembezoek aan de Berlinale werkt Halberstad op dit moment aan de Nederlandstalige versie, die wél achteraf wordt ingesproken, grotendeels met de acteurs die eerder de personages in de serie van een stem voorzagen. Die acteurs zullen één voor één hun stemmen opnemen, iets dat Halberstad als regisseur minder interessant vindt. “Je hebt helaas dus niet meer die energie van elkaar.” Toch heeft ze daar nog een troef achter de hand. Remko Vrijdag en Alex Klaasen spreken de ratten in, Klaasen ook nog Bever. “Alex en Remko zijn van hetzelfde kaliber. Ik ga hen wel samen in een hok zetten en op elkaar laten reageren. Ik wil hetzelfde gevoel hebben dat ik met de Engelse acteurs had. Daarbij vind ik het belangrijker dat het grappig wordt, dan dat het een perfecte lipsync is.”

Grijze ‘blob’-wereld
Het proces van stop-motionanimatie en 3D-computeranimatie liep tot en met de stemregie en de daaropvolgende animatic (een soort bewegend storyboard) van Knor-storyboarder Gijs van der Lelij, min of meer gelijk. Ook werden voor aanvang van de computeranimatie de drie nieuwe Vos en Haas-personages door props- en poppenmakers Lorenzo Adamson en Willeke Smid tot kleifiguur gekneed. Deze poppen werden later 3D gefilmd en vormden qua look de basis voor de computeranimatie. “Die stap vond ik belangrijk, om zo toch nog dat tactiele stop-motiongevoel te krijgen.” Maar vanaf dat moment is de 3D-animatieproductie een heel ander beest.

Knor produceerde Halberstad in eigen beheer in stop-motionstudio Holy Motion, die ze samen met Viking Film-producent Marleen Slot opzette. Vos en Haas, zowel de serie als de film, wordt geproduceerd door Submarine. Hoewel ze ook bij Submarine het vertrouwen kreeg, ontdekte ze dat stop-motionanimatie simpelweg beter bij haar past.

“Stop-motion heeft veel raakvlakken met live-action, waarin je altijd invloed blijft hebben en dingen kan aanpassen. Met 3D is dat ingewikkeld en peperduur. Als regisseur zit je dus in een heel ander proces, waarin je er in die hoedanigheid op zeker moment minder invloed op hebt. Je ‘camera’ plaatsen doe je bijvoorbeeld in een digitale, soort grijze-blob-wereld, met simpele figuurtjes. Dan heb je eigenlijk nog geen idee hoe het uiteindelijke shot gaat worden. Dat zie je pas in een latere versie, als de animatoren werken aan belichting en compositing [het samenvoegen van verschillende beelden en/of beeldlagen, MN]. Je ziet het resultaat pas als het geheel details, licht en kleur gekregen heeft. Op dat punt kan je niet meer tóch je camera ergens anders zetten of een shot langer maken. Met een Knor loop ik door de studio, praat ik met animatoren, verzet ik camera’s en doe ik de editing zelf; je bent er letterlijk steeds bij. Zo werk ik het liefst, juist omdat je nooit van tevoren precies weet hoe je set wordt en je later bijvoorbeeld alsnog dingen kan samenvoegen. Bij een 3D-animatie als Vos en Haas wordt de animatie gedaan in drie verschillende studio’s in verschillende landen. Dan zit je in de praktijk vooral veel achter de computer te vergaderen.”

Om die computeranimatoren extra creatieve richting mee te geven tijdens hun proces, vroeg Halberstad animatieregisseur Jasper Kuipers, lead animator bij Knor, om ieder personage in elke scène zelf te acteren. Een keuze waarop ze tevreden terugkijkt. “Ondanks dat het een uitdaging was om alle regie juist aan de voorkant te doen, vind ik dat het eindresultaat heel goed gelukt is.”