Filmfocus – 18 januari 2016

Vallende muur
melkweg.nl
balie.nl
Je moet wel onder een steen leven om deze dagen niet te merken dat twintig jaar geleden de Berlijnse Muur aan gruzels ging. Met het programma Die Wende herdenken de Melkweg, Paradiso en de Balie de euforische historische gebeurtenis, die niemand zag aankomen. Paradiso richt zich op de Duitse popmuziek, maar de Balie vertoont van 2 t/m 8 november films uit de communistische periode en recente films uit Hongarije, Polen, Roemenië, Tsjechië en Duitsland. Uit Polen zijn te zien: edi (Piotr Trzaskalski, 2002), de klassieker man of iron (Andrzej Wajda, 1981) en retrieval (Slawomir Fabicki, 2006); uit Hongarije Béla Tarrs debuutfilm family nest (1979), uit Roemenië a girl’s tear (Iosif Demian, 1980) en 12:08 east of bucharest (Corneliu Porumboiu, 2006), uit Duitsland mauernbluten, zeven korte films over het dagelijks leven in de DDR, uit Tsjechië fireman ball’s (Milos Forman, 1967) en ene bene (Alice Nellis, 2000). De Melkweg presenteert 6 november het programma Go East! met lezingen en discussies. Ook is daar door het NPS-programma Andere tijden opgeduikeld beeldmateriaal uit de DDR te zien. En aan de hand van das leben der anderen vertelt ex-stasi-gevangene Thomas Lukow over zijn ervaringen.

Nog een vallende muur
filmmuseum.nl
Ook het Filmmuseum besteedt aandacht aan de val van de beroemdste aller muren. Het doet dat van 5 november t/m 2 december met een programma van zeventien films uit de voormalige DDR. Het zijn films van het staatsfilmbedrijf DEFA die laten zien dat in Oost-Duitsland niet alleen escapistische niemendalletjes en filmpropaganda, maar ook kritische films werden gemaakt. Tot onvrede van de autoriteiten. Zo verboden ze in 1965 bijna de gehele jaarproduktie van de DEFA-Studio. In 1990 waren de verboden Oost-Duitse films voor het eerst te zien. Een paar ervan hebben inmiddels een klassieke status, waaronder das kaninchen bin ich (Kurt Maetzig, 1965), waarin een Berlijnse vrouw een verhouding begint met de rechter die haar broer tot gevangenisstraf heeft veroordeeld, en jahrgang ’45 (Jürgen Böttcher, 1965), over een nog maar net getrouwd stel dat wil scheiden. Ook de klassieker die mörder sinds unter uns (Wolfgang Staudte, 1946), over de relatie van een depressieve oorlogsveteraan met een concentratiekampslachtoffer, wordt vertoond. Een aantal films wordt ingeleid met lezingen. Ook zijn scenarist Wolfgang Kohlhaase en regisseur Jürgen Böttcher te gast.

heisser sommer

Energieke Balkan
balkansnapshots.com
Er is veel mis op de Balkan, maar één ding is in ieder geval beter dan in Nederland: men is er gewend aan crises, dus doet men minder hysterisch over de huidige situatie. Volgens de organisatoren van het Balkan Snapshots Filmfestival, dat van 30 oktober t/m 1 november in het Amsterdamse Kriterion wordt gehouden, groeit onder jongeren in de Balkanlanden ondanks de economische crisis een nieuw artistiek zelfbewustzijn. Er heerst een "enorme creatieve energie". Of dat zo is, kan worden vastgesteld op het festival, dat opent met het Servische life and death of a porn gang (Mladen Djordjevic, 2009). De film is een absurdistische aanval op het vastgeroeste, traditionele en rechtse plattelandsdenken in Servië. De regisseur is aanwezig. Verder zijn te zien: zift (Jardor Gardev, Bulgarije, 2008), waarvan ook de regisseur aanwezig is, tache (Igor Cobileanski, Roemenië, 2007), viva constanta! (Emese Ambrus, Roemenië, 2006), educating dennis (Ivo Biegman, Nederland, 2009) en will not end here (Vinko Bresan, 2008, Kroatië). Naast speelfilms zijn er korte films en video’s te zien en is er muziek. Gedebatteerd wordt over de vraag of hulp aan de Balkan zin heeft.

Zwemmen
northseafilmfestival.com
Een festival met uitsluitend (onder-)waterfilms? Ja, dat kan. Sterker: het North Sea Filmfestival is toe aan zijn derde editie. Het festival, dat verhuisd is van Den Haag naar Studio K in Amsterdam, presenteert in het weekend van 6 t/m 8 november documentaires, speelfilms en animaties die zich op en onder water afspelen. Het programma staat op dit moment van schrijven nog niet vast, maar de openingsfilm is de wereldpremière van fisheye illusion, een film van de tv-zender National Geographic. Uiteraard zijn er ook producties van de BBC te zien, dat een grote reputatie heeft in het maken van natuurfilms. Op het plein voor Studio K worden onderwaterbeelden geprojecteerd in een enorme kubus. Geen festival zonder prijs, die hier — hoe kan het anders — The Wave heet. Er is een Wave voor de beste professionele film en voor de beste onafhankelijke productie.

Vive La France!
cinepremieres.nl
Er verandert veel in de wereld, maar de Franse cinema zal altijd de Europese cinema aanvoeren. Een apart festival in Nederland voor de Franse film is daarom terecht. Dat vonden de organisatoren van Ciné Premières jaren geleden al, want hun festival is toe aan de dertiende editie. Het wordt van 12 t/m 22 november gehouden in Images in Groningen. Zoals altijd toont het programma, dat tientallen films bevat, een doorsnede van de recente Franse cinema. Speciale aandacht is er voor de Franstalige cinema in het Canadese Québec. Onder andere de Canadese Oscarinzending van vorig jaar, ce qui’il faut pour vivre (Benoît Pilon, 2008), is te zien. De openingsfilm is les regrets (Cédric Kahn, 2009). In de film met Yvan Attal, die ook te zien is het net uitgebrachte Catherines Corsini’s overspeldrama partir, en Valeria Bruni Tedeschi, wordt een succesvolle Parijse architect in zijn geboortedorp weer verliefd op zijn jeugdliefde. Dat komt slecht uit, want hij is getrouwd. Een kleine greep uit het verdere programma: les herbes folles (grootmeester Alain Resnais, 2009), l’autre (Patrick-Mario Bernard, Pierre Trividic, 2008), vertige (Abel Ferry, 2009) en villa amalia (Benoît Jacquot, 2009) met Isabelle Huppert als een vrouw die een volledig nieuw bestaan wil beginnen. Een selectie van het programma is te zien in het Filmmuseum, De Uitkijk en Tuschinski in Amsterdam, Filmliga in Delfzijl, Verkadefabriek in Den Bosch en Filmhuis Den Haag en Pathé Buitenhof in Den Haag.

villa amalia

Zwijmelen
suikerzoetfilmfestival.nl
Weg met de somberheid! In Schiedam doet men er iets aan, want daar organiseert men van 19 t/m 22 november het SuikerZoet Filmfestival. Onder het motto ‘vier dagen lang gratis wegzwijmelen’ kan op meerdere locaties, met als belangrijkste filmhuis Schiedam, worden gekeken naar ruim twintig feelgood movies. Het programma is een mix van klassiekers, publieksfilms en internationale artcinema. Te zien zijn onder meer the young victoria (Jean Marc Vallée, 2009), over de jonge koningin Victoria, Oscarwinnaar slumdog millionaire (Danny Boyle, 2008) en chéri (Stephen Frears 2009). Feelgood moet u ruim opvatten, want de Colette-verfilming chéri, over de relatie van een dandy met een hoer in het begin van de vorige eeuw in Parijs, eindigt met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

the young victoria

Onderzoeksjournalistiek
melkweg.nl
Sylvia Kristel werd er niet rijk van, maar veel mannen hebben een fortuin verdiend aan haar emmanuelle-films. De erotische films, die de barrière tussen seksbioscoop en gewone bioscoop slechtten, trokken in de jaren zeventig een miljoenenpubliek. Na het succes van de eerste emmanuelle (Just Jaeckin, 1973) gingen velen met het succes — en de naam Emmanuelle — aan de haal. Zoals de Italiaanse cultregisseur Joe D’Amato, die zeven emmanuelle-films maakte. De Melkweg vertoont er twee: emmanuelle and the last cannibals (1977), waarin journaliste Emmanuelle erotisch in aanraking komt met een kannibalistische moordenaar, en emmanuelle & the white slave trade, over een journaliste die een speurtocht begint naar de handel in blanke slavinnen. Naast deze twee films vertoont de Melkweg de eerste emmanuelle en een Japanse Emmanuelle: tokyo emmanuelle (Akira Kato, 1976).

Mexicaans goud
cinemaztlan.net
De internationale filmwereld doet soms denken aan een sprinkhanenkolonie: men stort zich op een land, vreet het kaal, en gaat verder. Een paar jaar geleden was Mexico de filmplace to be, maar de internationale filmkaravaan is al weer weg. Voor echte liefde voor de Mexicaanse filmcultuur moeten we bij het Mexicaanse filmfestival Cinematzlán zijn. Het tweejaarlijkse festival, dat van 28 oktober t/m 4 november in Studio K (openingsfeest), Cinema de Balie, het Filmmuseum, Paradiso (muziek), ISHHS van de UVA (debat) en NIMK (video) wordt gehouden, is toe aan zijn derde editie. Het Filmmuseum vertoont, naast voorpremières van voy a explotar (Gerardo Naranjo, 2008) en parque via (Enrique Rivero), een retrospectief van de in 1997 overleden cameraman Gabriel Figueroa, die onder meer met Buñuel werkte. Te zien zijn: días de otoño (Robert Gavaldón, 1963), distinto amanacer (Julio Bracho, 1943), enamorada (Emilio Fernández, 1946), macario (Robert Gavaldón, 1960) en nazarín (Buñuel, 1959). De films in het festivalprogramma in Cinema de Balie vallen uiteen in vier categorieën: voorbode van de revolutie (de Mexicaanse sociale tijdbom) seksualiteit (veranderende opvattingen), inheemse cinema (films van de oorspronkelijke bewoners) en panorama (overzicht filmtrends). Een festivalselectie is te zien in Images in Groningen, Lumière in Maastricht en op het Noordelijk Filmfestival in Leeuwarden.

Filmhoofdstad Leeuwarden
noordelijkfilmfestival.nl
Het Noordelijk Filmfestival is een van de oudste Nederlandse filmfestivals. Het is toe aan zijn 31ste editie, die van 11 t/m 15 november in de Harmonie in Leeuwarden wordt gehouden. Filmliefhebbers op Vlieland en Terschelling moeten ook naar Leeuwarden komen, want de festivaldependances op deze eilanden zijn opgeheven. Het festivalprogramma vertoont de vertrouwde mix van voorpremières, de Interregio Competitie en thematische programma’s. Een geweldige voorpremière is das weisse band van Michael Haneke, waarmee het festival opent. De Interregio Competitie richt zich op eerste en tweede films van regisseurs die iets te melden hebben over het leven in Europese regio’s. De negen geselecteerde films komen uit uiteenlopende landen als Turkije, Finland, Tsjechië en Kazachstan, maar ook Urszula Antoniaks speelfilmdebuut nothing personal zit in de competitie. De in Ierland spelende film won drie prijzen in Locarno en vier Gouden Kalveren in Nederland. Het Interregio Panorama is een van de thematische programma’s. Het bevat nieuwe films, maar ook recente klassiekers over het leven in Europese gebieden, waaronder Béla Tarrs ruim acht uur durende satanstango (1994) en Tony Gatlifs fraaie mondiale staalkaart van zigeunermuziek latcho drom (1993). Andere thematische programma’s zijn Wij Noorderlingen (films uit Scandinavië en Noord-Nederland), Burengerucht (films uit onze buurlanden), Een ander Azië (een overzicht van de recente Aziatische cinema) en Mexicaanse Mezcal (een selectie van het Mexicaanse Cinemaztlán festival, zie elders in Filmfocus).

latcho drom

Grieks bezoek
filmhuis-lumen.nl
Wanneer heeft u voor het laatst een Griekse film in een Nederlands filmtheater gezien? Dat moet lang geleden zijn, want na eleni van Theo Angelopoulos vijf jaar geleden heeft geen Griekse film meer een Nederlands filmtheater bereikt. Of dat terecht is, kunt u zien in Lumen in Delft. Onder de benaming Grieks Filmfestival vertoont het filmhuis twee Griekse speelfilms, een paar korte films en een documentaire. De speelfilms zijn sirens in the aegean (Nicos Perakis, 2005) en women conspiracies (Vasilis Vaseas, 2007). De documentaire is parvas (Gerasimus Rigas, 2008). De film portretteert een familie in een dorpje.

Drugsdokter
smartprojectspace.net
Het Amsterdamse Smart Cinema vertoont vaak interessante films die de filmtheaters niet halen. Ze zijn te experimenteel, te klein of hebben andere filmtheaterbezwaren. Deze maand vertoont Smart Cinema onder meer het sterke morphia (2008) van Aleksei Balabanov (of freaks and men, cargo 200). In deze ruige bewerking van Michail Boelgakovs verhalenbundel Aantekeningen van een jonge arts gaat een plattelandsdokter ten onder aan zijn morfineverslaving. Zeer de moeite waard is ook de Italiaanse film la ragazza del lago (Andrea Molaioli, 2007), waarin acteur Toni Servillo — Andreotti in het meesterlijke il divo — een rechercheur speelt die de mysterieuze moord op een jonge vrouw moet oplossen. De film won tien (!) Italiaanse Gouden Kalveren. Verder zijn te zien: het (inter)nationaal bekroonde Mexicaanse the desert (Rodrigo Plá, 2008), over een man die uit schuldgevoel zijn leven wijdt aan het bouwen van een kerk, en het Braziliaanse filmophobia (Kiko Goifman, 2008), over een regisseur die een fakedocumentaire maakt over angst. Wat doet het onderwerp met hem en de crewleden?

la ragazza del lago

Upload Cinema
uploadcinema.nl
Op 2 november spint Upload Cinema de beste webfilms over ons favoriete online huisdier: de kat. Het is wel gezegd dat het internet het beste is dat katten ooit is overkomen. We filmen ze terwijl ze de meest idiote trucs uithalen en zetten het online. Wat is uw favoriete haarbal? Welke video moet zeker worden vertoond?
Liefhebbers en makers van webfilms komen sinds enige tijd een keer per maand samen in het Amsterdamse filmtheater de Uitkijk om samen naar het beste en het gekste van het web te kijken. Dat het web onze manier van naar film kijken drastisch heeft veranderd en verrijkt is zo langzamerhand geen verrassing meer. Het hele proces van films en bewegende beelden maken, mixen, samplen, citeren, uploaden, becommentariëren, aanraden, erop reageren en ze verspreiden is revolutionair veranderd. Upload Cinema combineert het beste van twee werelden, door het nieuwe filmmaken naar buiten te brengen. Die andere wijde wereld in. Weg van het kleine computerscherm, en het isolement van huis of kantoor. Naar wat nog steeds de beste plek is om samen film te ervaren: de bioscoop!

Stephen King in het kort
stephenking.nl
lux-nijmegen.nl
Er zijn veel thrillers van Stephen King verfilmd, met als bekendste misschien the shining en the green mile, maar ook tientallen korte verhalen van hem brachten het tot (korte) films. Dat er zoveel zijn verfilmd komt doordat King filmstudenten toestemming heeft gegeven om voor het symbolische bedrag van één dollar verhalen van hem te gebruiken. Het heeft tientallen korte films opgeleverd, die ‘dollar babies’ worden genoemd. Ze mogen alleen op filmfestivals en schoolpresentaties worden vertoond. Het is dus uniek dat filmtheater Lux in Nijmegen op 14 november vanaf 10.30 uur een groot aantal van deze ‘dollar babies’ mag vertonen. Te zien zijn in ieder geval: my pretty pony, in the deathroom, night surf, all that you love will be carried away en the man who would not shake hands.