Il DIVO

Paolo Sorrentino levert met il divo een weergaloze en bizarre klucht af over het politieke leven van de ongrijpbare Giulio Andreotti. Magnifiek.

il divo is als een fantastische Italiaanse opera over het duistere politieke leven van de christen-democraat Giulio Andreotti, de man die sinds 1945 deelnam aan het ongelofelijke aantal van drieëndertig regeringen en zeven keer minister-president was. Superieur, messcherp en jaloersmakend origineel.
De opening is grandioos. Eerst zien we Andreotti’s motto dat eigenlijk alles al over de man zegt: ‘als je niet goed over iemand kunt praten, praat dan niet over hem.’ Dan op popmuziek een serie moordaanslagen op mannen die slim geïntroduceerd worden als bankiers, politici en journalisten zodat de kijker meteen weet hoe groot het moeras is dat hij gaat zien. En dan, met Sorrentino’s fenomenaal onderkoelde humor, meteen na de bloederige serie moorden, een aspirine in een glas. Plop, een bruistablet. Andreotti heeft hoofdpijn.
Dat ene beeld vat alles samen: Hoeveel mensen ook letterlijk en figuurlijk sneuvelden in het illustere samenspel van onderwereld en politiek, Giulio Andreotti is decennialang op miraculeuze wijze ontsnapt aan alle stof en brokstukken die na elk schandaal neerkwamen. Hoe hij het precies deed zullen we nooit weten maar dat enorme archief van hem waarin hij alles over iedereen bewaarde, zal er zeker mee te maken hebben gehad. Critici hoefden aan het bestaan daarvan niet eens herinnerd te worden om acuut tot zwijgen te vervallen. Iedereen voorspelt steeds mijn dood, zegt Andreotti ‘sotto voce’ en met eeuwig vroom gevouwen handen, maar ze vallen allemaal dood neer. Ik overleef iedereen.

Geest
Ik kan het niet anders zeggen: Paolo Sorrentino heeft een weergaloze en meesterlijke film gemaakt. Er is te veel moois om op te noemen en het zou ook niet eerlijk zijn die momenten hier al weg te geven. Ga het zien. Met een uur en vijftig minuten lijken de voortdurende en altijd komische achterkamertjesgesprekken na een tijdje misschien herhaling te worden maar ze dienen een doel. Na het eerste half uur waarin de Italiaanse politiek niks meer dan een bizarre klucht lijkt en je bijna van je stoel valt door de kracht van de film, dringt het besef door dat dit helemaal geen klucht is, dat Andreotti inderdaad tientallen jaren in deze slangenkuil heeft overleefd. En dat een heleboel anderen inderdaad met een kogel door hun hoofd werden gevonden. Wie was deze ondoorgrondelijke, stille man die volgens Sorrentino niet eens normaal loopt maar over de grond lijkt te glijden als een geest?
De film speelt zich grofweg af in de laatste dertig jaar van zijn carrière en volgt met grote sprongen door de tijd de belangrijkste gebeurtenissen uit Andreotti’s politieke bestaan. Zoals de ontvoering en moord van christen-democraat Aldo Moro, het begin van Andreotti’s zevende premierschap, en de maffiaprocessen in de jaren negentig waarin het bestaan van banden met de onderwereld steeds duidelijker werd. Uiteindelijk werd Andreotti in 2003 wegens verjaring van de feiten ontslagen van rechtsvervolging terwijl hij in realiteit zelfs gefotografeerd is tijdens een banket op Sicilië met twee maffiakopstukken aan z’n zijde. Hij beweerde de mannen niet te kennen. En hij kwam ermee weg. Giulio Andreotti leeft nog steeds.

Ronald Rovers