FilmBoeken: The Philosophy of Steven Soderbergh

Naar aanleiding van de release van zijn nieuwste film Contagion herhaalde regisseur Steven Soderbergh nog maar eens dat hij binnenkort stopt met filmmaken. De bundel The Philosophy of Steven Soderbergh komt dus net te vroeg.

Steven Soderbergh wil zich gaan richten op de schilderkunst, vertelde hij in de New York Times. Er staan nog vier filmprojecten op stapel: de al opgenomen actiethriller Haywire; Magic Mike, gebaseerd op de ervaringen als stripper van acteur Channing Tatum, die ook de hoofdrol speelt; seventies-televisieserie-remake The Man from U.N.C.L.E.; en de langverwachte biopic Liberace. Daarna wordt het stil, zegt Soderbergh.

Als dit inderdaad het einde is van Soderberghs filmcarrière, komt de academische bundel The Philosophy of Steven Soderbergh (net als de hieronder uitgelichte monografie van Aaron Baker, die overigens ook een essay aan The Philosophy bijdraagt) dus eigenlijk een jaar of twee te vroeg. Als de auteurs nog heel even hadden gewacht, zouden ze de tamelijk unieke kans hebben gehad om het complete oeuvre te beschouwen van een nog levende regisseur.

De filosofen en filmwetenschappers die in de bundel onder redactie van R. Barton Palmer (hoogleraar literatuur) en Steven M. Sanders (hoogleraar filosofie) hun licht over het werk van de regisseur laten schijnen, geven in ieder geval een compleet beeld van Soderberghs werk tot aan The Informant! (2009), dat in het sterke essay ‘Schizoanalyzing The Informant!‘ door filmcriticus David Sterritt onder handen wordt genomen. Zelfs de relatief onbekende politieke televisieserie K Street (2003) krijgt uitgebreid aandacht.

Als geheel genomen ondergraven de stukken de gevestigde opinies over Soderberghs werk. Ten eerste: dat hij een postmoderne kameleon zou zijn, zonder vaststaande stijl of thematiek. Verschillende auteurs wijzen echter op de terugkerende stilistische referenties aan de Franse Nouvelle Vague, en tonen hoe Soderbergh thematisch keer op keer terugkomt op filmische overdenkingen van de mediatisering van zijn karakters en hun wereld.

Ten tweede: dat Soderbergh een kille, afstandelijke filmmaker zou zijn, zonder hart voor zijn karakters — iets wat hem ook naar aanleiding van Contagion weer wordt nagedragen. Diverse essays laten overtuigend zien dat zijn films wel degelijk een hart hebben en dat Soderbergh wel degelijk begaan is met zijn karakters, hoezeer dat ook in intellectuele of metafilmische exercities wordt verpakt.

Ten derde: dat Soderbergh zou werken volgens het principe ‘een voor de studio, een voor mij’, oftewel: dat hij afwisselt tussen kleine, experimentele, persoonlijke projecten en dure, gelikte Hollywoodproducties met grote sterrencasts. Diverse essays in de bundel wijzen op de experimentele kanten van commerciële films als Ocean’s Eleven en Erin Brokovich of de commerciële aspecten van zogenaamde experimenten als Bubble en The Good German.

Zo ontstaat het beeld van een auteur in de meest klassieke zin van het woord: een filmmaker die binnen het systeem van Hollywood zijn eigen inhoudelijke interesses en stilistische experimenten weet door te zetten. Jammer dat hij stopt. Alhoewel: in een interview uit 2008 dat in de bundel is opgenomen, vertelt Soderbergh dat hij tijdens het maken van de mislukte neo-noir The Underneath sterk twijfelde of hij wel wilde blijven filmen. Maar: “Het was natuurlijk niet zo dat ik geen films meer wilde maken; ik wilde alleen die film niet meer maken.” Dus wie weet levert het schilderen hem ook weer nieuwe filmverlangens op.

The Philosophy of Steven Soderbergh, R. Barton Palmer & Steven M. Sanders (red.) | 2011, University Press of Kentucky | 328 pagina’s, $35,00

Zie ook: Steven Soderbergh, Aaron Baker
In de serie Contemporary Film Directors verscheen onlangs ook een boek over Soderbergh, een regisseur over wie nog niet veel boeken zijn geschreven. Soderbergh maakt films over uiteenlopende onderwerpen en in verschillende stijlen. Auteur Aaron Baker duidt hem als een eclectisch filmmaker die put uit zowel de Europese art cinema als het Hollywood genre. Zijn meest recente film Contagion, over een razendsnel om zich heen grijpend virus, was te zien op het filmfestival van Venetië. Eerdere films van Soderbergh zijn sex, lies and videotape, Erin Brockovich, Ocean’s Eleven, Solaris, The Good German, Che en The Girlfriend Experience. Het gerucht ging dat Soderbergh met pensioen zou gaan en zou stoppen met filmen, maar de man heeft nog veel te veel plannen.
Steven Soderbergh, Aaron Baker | 2011, University of Illinois Press | €19,95 | Beschrijving door Claudia Jong, International Theatre & Film Books, Amsterdam.