To Leslie

De kleine film To Leslie leek geruisloos voorbij te gaan, totdat hoofdrolspeler Andrea Riseborough ‘een van de meest schokkende nominaties in de Oscar-geschiedenis’ binnensleepte. Is de film over alcoholisme meer dan die controverse?

Tot 24 januari 2023 had vrijwel niemand gehoord van de film To Leslie. Er waren weliswaar wat lovende recensies, maar aan de Amerikaanse bioscoopkassa’s bracht deze indie nog geen dertigduizend dollar op. Geen film voor de geschiedenisboeken, zou je denken.

Maar toen kreeg Andrea Riseborough, schijnbaar uit het niets, een Oscar-nominatie in de categorie Beste Actrice. En dus niet collega’s als Viola Davis (The Woman King) of Danielle Deadwyler (Till), die zeker leken van een nominatie. Amerikaanse media spraken van ‘een van de meest schokkende nominaties in de Oscar-geschiedenis’.

Dat soort reuring is zeldzaam: juist de acteercategorieën zijn bij de Oscars meestal een tamelijk voorspelbare bedoening. Acteurs en filmstudio’s voeren vaak maandenlang campagne en uitreikingen eerder in het ‘prijzenseizoen’ – de Critics Choice Awards; de SAG Awards; de BAFTA’s – geven al een indicatie welke kant het opgaat.

Maar Andrea Riseborough deed bij geen van die eerdere prijsuitreikingen mee en pronkte niet op de covers van de vakbladen. Vrijwel niemand in Hollywood had begin januari überhaupt van To Leslie gehoord.

#OscarsSoWhite
Dat ze het tot de Oscars schopte, was te danken aan een opvallend agressieve online campagne, waarbij filmsterren als Edward Norton, Cate Blanchett en Gwyneth Paltrow zich lovend uitlieten over Riseborough. Je kon denken dat dit een sympathieke poging was om een collega aan te moedigen, maar de werkelijkheid bleek cynischer.

Omdat de distributeur van de film niet wilde investeren in een Oscar-campagne, besloten regisseur Michael Morris en zijn vrouw een soort ‘grassroots-campagne’ te voeren. Ze organiseerden speciale vertoningen van To Leslie voor Hollywood-sterren en vroegen bevriende collega’s om zoveel mogelijk lof online te delen. De Academy-stemmers bleken er uiterst gevoelig voor.

Vrijwel direct na de nominatie brak een storm van kritiek los, aangewakkerd door het feit dat juist twee acteurs van kleur (Davis en Deadwyler) een nominatie misliepen. Voor sommige critici het zoveelste voorbeeld van #OscarsSoWhite, de campagne die een paar jaar geleden op gang kwam door het bedroevende aantal nominaties voor zwarte filmprofessionals. Riseboroughs nominatie was voor deze critici exemplarisch, aangezien de meeste acteurs van kleur niet de connecties zouden hebben voor zo’n agressieve campagne. Ook de Academy startte een onderzoek, en hoewel Riseboroughs nominatie niet werd teruggetrokken, gaf de Academy wel aan strenger te gaan toezien op dit soort online campagnes.

Armetierig bestaan
Ondertussen was het grootste ‘slachtoffer’ van deze publicitaire storm Riseborough zelf, die symbool kwam te staan voor Hollywood-vriendjespolitiek. En dat terwijl de Britse normaal gesproken juist allesbehalve conventioneel is. Ze speelde weliswaar bijrollen in grote Hollywood-films als Birdman (2014) en Amsterdam (2022), maar verwierf vooral aanzien met uitdagende films als Mandy (2018) en Possessor (2020). Haar onconventionele veelzijdigheid is haar grootste kracht: met Riseborough weet je nooit wat je kunt verwachten.

Wat dat betreft is het teleurstellend dat ze in To Leslie een van haar meest conventionele rollen tot nu toe speelt. Haar personage Leslie Rowlands is een Texaanse moeder die op jonge leeftijd de loterij won, maar al haar prijzengeld verbraste aan drank en drugs. Jaren later leidt ze een armetierig bestaan en verblijft ze vooral in verwaarloosde motels en bars. Niemand wil nog iets met haar te maken hebben, omdat ze maar niet van de fles kan afblijven. Tot een sympathieke motelmanager (Marc Maron) haar een laatste kans geeft om uit het dal te kruipen.

Hollywood is dol op films over de (on)mogelijke redding van alcoholisten – zie Bradley Cooper in A Star is Born (2018), Jack Lemmon en Lee Remick in Days of Wine and Roses (1962), Ray Milland in The Lost Weekend (1945). Het zijn rollen die de acteur de ruimte geven om te Acteren met een hoofdletter A, en dat valt sowieso goed bij de Academy.

To Leslie rust dan ook onmiskenbaar volledig op het acteerwerk van Riseborough. De oerdegelijke film ontstijgt verder nergens de clichés van het genre, maar is toch de moeite waard dankzij Riseborough, die volledig verdwijnt in haar rol.

Gezien de heisa is het onwaarschijnlijk dat Risebourough bij de Oscar-uitreiking op 12 maart 2023 haar nominatie verzilvert. Maar met die nominatie mag dan aan de achterkant van alles mis zijn, aan de voorkant speelt ze een uitstekende, zij het wat conventionele rol. Laten vooral hopen dat Riseborough in haar toekomstige rollen de rafelrandjes blijft opzoeken. Als alle ophef uiteindelijk iets heeft laten zien, is het wel dat het lang niet altijd een feest is om in Hollywood op het schild gehesen te worden.