Eraserhead

Tot voor kort waren de in 2000 door David Lynch geautoriseerde dvd’s van Eraserhead (1977) en zes kortfilms enkel via ’s mans website te bestellen – voor heel veel geld. Nu kun je deze correct gekaderde, digitaal opgepoetste versies voor een normale prijs ook via de reguliere import aanschaffen.

De hoesjes van de gewone edities (op www.davidlynch.com zijn ook collector’s editions verkrijgbaar) zijn zo kaal als je van Lynch kunt verwachten: iemand die zijn werk niet met woorden wil ontraadselen, zal ook het gevaar van zo’n korte toelichting of aanprijzing inzien. Dan verbaast het weer dat Lynch als pratend hoofd zoveel op de dvd’s aanwezig is. Niet alleen introduceert hij in close-up elke kortfilm, waarvan vooral het beklemmende The Grandmother (1970) en het minuutlange Lumière (1996) de moeite waard zijn, hij vertelt ook nog eens meer dan tachtig minuten over Eraserhead. Bijna net zo lang als de film zelf!

Let wel: nergens gaat Lynch inhoudelijk in op wat nog steeds zijn meest abstracte, hallucinante werk is. “Het is een zeer persoonlijke film. In al die tijd is geen enkele journalist, recensent of toeschouwer gekomen met een interpretatie die de mijne is.” Klinkt bijna teleurgesteld, maar dat is Lynch natuurlijk niet: het mooie van zijn films is juist dat elke kijker ze op eigen houtje hercreëert.

Verder veel anekdotes over het productieproces, dat zich door geldgebrek over zes jaar verspreidde. “Met het shot van de deurknop springen we anderhalf jaar vooruit in de tijd”, grapt Lynch over een bepaalde scène. Herhaaldelijk laat hij zich via de telefoon aanvullen door Catherine Coulson, die zich op de set van Eraserhead van microfoonhengel tot Henry Spencers punkkapsel onmisbaar maakte, en die in Twin Peaks (1990-1991) optrad als Log Lady. Coulson weet nog dat Lynch bijkluste in de diner waar zij werkte, in ruil voor gratis eten. Hijzelf herinnert zich dat niet meer, zoals hij zich ook niet herinnert hoe hij op het idee van Eraserhead kwam. “Ik herinner me niet eens dat ik het script schreef.” Hij weet alleen nog “dat het allemaal in Philadelphia begon”. Uitspraken die voor hem soms net zo geheimzinnig lijken als voor ons. Intussen rookt hij er een sigaretje bij en blaast de wind dreigend door de speakers.