Dansplaining #24

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen maandelijks naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

Het is dit jaar precies vijf jaar geleden dat zich een wonder voltrok op tv: in 2017 debuteerde het derde seizoen van Twin Peaks, 26 jaar nadat de serie na 29 afleveringen was stopgezet. Het nieuwe seizoen, dat de toepasselijke bijnaam Twin Peaks: The Return kreeg, verscheen te midden van een golf aan oude series die opnieuw werden uitgezonden. Maar anders dan die nostalgische herhalingsoefeningen bleek The Return een volstrekt uniek experiment dat vijf jaar na dato alleen maar aan kracht heeft gewonnen.

Voor wie het niet kent: Twin Peaks zette in 1990 de televisiewereld op zijn kop door een moordmysterie op geheel eigen wijze te combineren met de soaptraditie, gelardeerd met zowel bovennatuurlijke als humoristische elementen. De serie kwam voort uit de samenwerking van filmregisseur David Lynch met televisieveteraan Mark Frost, die lieten zien wat er kon gebeuren als je film en televisie met elkaar versmolt. Na het fenomenale succes van het eerste seizoen nam de publieke interesse in het tweede jaar bijna net zo snel weer af en werd de reeks voortijdig afgebroken door een zender die nooit goed wist wat die ermee aan moest.

Gefrustreerd en teleurgesteld door dit verloop maakte Lynch in 1992 de prequel-film Twin Peaks: Fire Walk With Me, die door critici en publiek vernietigend werd ontvangen. Zo kort na het einde van de serie had iedereen gehoopt op een terugkeer van de vrolijke en komische elementen uit het plaatsje waar niets is wat het lijkt; in plaats daarvan greep Lynch de laatste levensdagen van slachtoffer Laura Palmer aan om een van de meest indringende horrorfilms aller tijden te maken.

In de loop der jaren heeft de film een flinke herwaardering ondergaan en wordt hij door velen zelfs gezien als het beste werk van deze unieke regisseur, van wie de films gaandeweg steeds experimenteler zijn geworden. Dat zet zich op vaak onnavolgbare wijze door in The Return, waarvan de 18 afleveringen een mix bleken te zijn van herkenbare elementen uit de geliefde tv-serie en de nachtmerrieachtige landschappen van Mulholland Drive (2001) en Inland Empire (2006).

Toen de redactie van het Franse filmblad Cahiers du Cinéma dat derde seizoen uitriep tot de beste film van 2017, ontstond er een felle discussie over de veranderende verschillen tussen film en televisie. Was The Return eigenlijk een film van 18 uur? Of is dat nog steeds een manier om de vervagende hiërarchie tussen die twee media in stand te houden? Uiteindelijk maakt het antwoord weinig uit, want The Return is in elk medium een geheel eigen kunstwerk: een hypnotiserend epos, waarvoor je elk jaar opnieuw even een weekend mag uittrekken.