Sebastián Lelio over Gloria

Sebastián Lelio (39) verdiepte zich voor zijn schitte­rende vierde film Gloria in het liefdesleven van een alleenstaande Chileense vrouw van achtenvijftig. "Er zit zoveel schoonheid en ontroering in het ouder worden."

Sebastián Lelio was in Amsterdam voor het filmfestival World Cinema Amsterdam, waar Gloria één van de publieksfavorieten was. Goede films over oudere vrouwen zijn zeldzaam. "Dat was een strijd", beaamt de Chileense regisseur. "Achteraf lijkt het voor de hand liggend, maar toen ik aan Gloria begon waren er slechts vragen en twijfels. Je volgt je intuïtie, maar je wéét niet of het wat zal worden. Het was moeilijk om coproductie te vinden. Ik begrijp dat ook wel; dit is zo´n project dat er op papier niet zo goed uitziet. (lacht) ‘Ik wil een film maken over een vrouw van achtenvijftig.’ ‘Wát?’ En ik dan, heel snel er achteraan: ‘Nee, nee, dit is mijn popfilm. Dans, muziek, ze bruist juist van het leven!’"

Hoe komt het toch dat we vergeten dat ook mensen van Gloria’s leeftijd nog een liefdesleven hebben? "We leven in een op jeugd en schoonheid georiënteerde wereld. Heel oneerlijk. Gloria is van de leeftijd waarop vrouwen, en mannen, afscheid nemen van de liefdesmarkt. Vooral voor vrouwen is dat wreed. Opeens worden ze onzichtbaar."

Of je ziet ze, zoals Gloria, alleen smartlappen zingen in de auto. "Toen ik kind was, zong mijn moeder altijd in de auto. Ik werd er gek van; steeds dezelfde liedjes. Ik griste de cassettes weg en gooide ze op straat. Zij pikte ze dan weer op. Later zag ik in hoe ontroerend dat was. Ook als wij er niet bij zijn; te weten dat ze dan nog steeds zingt, alleen in die auto, over haar leven, haar hoop, haar angsten."

Paulina García ontving een Zilveren Beer voor haar hoofdrol in Gloria. Wie is zij eigenlijk? "In Chili is ze een bekende theateractrice en -regisseuse. Ze deed ook een aantal televisieseries, maar werd nooit eerder gevraagd voor een grote filmrol. Ik vroeg me altijd al af waarom. Toen het idee voor Gloria opdook, vroeg ik haar of ik de film voor haar zou mogen schrijven. Dat mocht. Paulina was altijd al het hart van de film. Ik heb het script zeker vijfmaal helemaal herschreven. Alle dialogen zijn geïmproviseerd. Sentimentalisme was het grootste gevaar. Paulina en ik waren daar erg voor op onze hoede. Als ik teveel die kant op ging, wees zij mij daarop, en andersom. Het is een film over gevoelens, maar het moest geen sentimentele film worden. Gelukkig was John Cassavetes er steeds om ons te leiden."

Was zijn Gloria uit 1980 een directe inspiratiebron? "Niet per sé die film, maar natuurlijk; A Woman Under the Influence, Opening Night… Gena Rowlands waakte over ons. De film heet Gloria vanwege het personage, vanwege het popliedje [van Umberto Tozzi], vanwege de betekenis van het woord, maar ook als een groet aan het werk van Cassavetes."

Paulina García en Sergio Hernández hebben een paar prachtig intieme scènes samen. "Ik had geluk en fantastische acteurs. Ze wisten vanaf het begin dat er seksscènes in zouden zitten. Ik zei: we moeten samen bedenken hoe we dat gaan doen. Ik wilde niks opleggen. Ik wist dat de manier waarop ik die erotische scènes in beeld zou brengen, de film zou definiëren. Het moest eerlijk zijn, hopelijk elegant, maar niet eufemistisch."

De film suggereert even dat Rodolfo betrokken kan zijn geweest bij de dictatuur in Chili. "Dat is het fantastische van het medium film. Het gebeurt maar één keer, maar het blijft hangen. Het is niet echt relevant hoe betrokken hij was, maar wat wel van belang is, is dat hij van die generatie is. De generatie die heeft meegemaakt hoe gespleten het land was. Een dictatuur, dat gaat over mannelijkheid, kracht, macht, dus dat heeft ze vervormd. Hun gevoel van mannelijkheid is voorgoed beschadigd."

We zien ook even een demonstratie. Waarom waren die hints naar de sociale toestand van Chili belangrijk? "Chili worstelt momenteel. Het grootste deel van de bevolking ervaart onrecht, je kunt de sociale spanning voelen. Ik zou bijna zeggen dat Gloria’s strijd om gezien te worden, gerespecteerd te worden, een manifestatie is van een veel algemenere sociale strijd. Rodolfo kan het verleden niet loslaten. Gloria is bezig met de toekomst, ook al wordt ze oud. Dat maakt haar interessant en dat maakt Rodolfo treurig. Hij wil wel, maar hij kan niet. En zo is Chili ook. Er is een Rodolfo-kant van Chili, die gebukt gaat onder het verleden, en er is een Gloria-deel van Chili: toekomstgericht, uitbundig…"

Zoals haar dansje in de slotscène. "Het kan haar niet schelen: Dit ben ik! Gloria is echt cool. Herinner je je de scène waarin ze op straat een marionettenspeler met een geraamte ziet? Gloria danst in de finale net als dat geraamte. Ze weet dat ze zal sterven, maar ze zal altijd blijven dansen."