Sean Baker over Red Rocket

De Amerikaanse filmmaker Sean Baker (Tangerine, 2015; The Florida Project, 2017) houdt van figuren in de marge en van stevig in de realiteit verankerde tegendraadse fictiefilms. Met de kleurrijke fabel Red Rocket levert hij een ontluisterend beeld van de Amerikaanse droom én realiteit.

“Ik voel me nog altijd een buitenbeentje”, vertelt Sean Baker (1971) wanneer we hem in Deauville (waar Red Rocket de Juryprijs en de Persprijs won) polsen over zijn positie in de filmindustrie. “In een oude Franse documentaire zag ik ooit hoe John Cassavetes met zijn auto door Hollywood reed. Zijn woon- en werkplaats, maar hij zag zich nog altijd als een outsider. Zo voel ik me ook. De mails die kwamen na Willem Dafoe’s Oscar-nominatie voor The Florida Project negeerde ik. Ik wil geen sterren in mijn films, maar echte mensen. Daarom plaats ik in Red Rocket een pornoacteur in de echte wereld.”

Dat is hustler op zijn retour Mikey Saber, een antiheld die de omgekeerde beweging maakt van het meisje dat in Bakers debuut en karakterstudie Starlet (2012) naar Los Angeles trekt om er pornoster te worden.

Uw protagonist is opnieuw verbonden met de porno-industrie. “Coscenarist Chris Bergoch en ik begonnen bij Red Rocket met de research die we deden in de adult movie-wereld van Los Angeles voor Starlet. Eén archetype fascineerde ons. De suitcase pimp, de mannelijke pornoacteur die leeft van het uitbuiten van vrouwelijke performers. Ze zijn extreem narcistisch, leven in zelfontkenning en beseffen totaal niet welk toxisch effect ze hebben op de levens van vrouwen. Die karaktertrek verwerkten we in het script, maar het waren de acteurs die improviserend de spanningen en emoties tot leven brachten.”

De mix van professionele acteurs en amateurs creëert daarbij een extra dimensie. “Filmen op locatie en werken met echte mensen opgepikt op de straten van Texas, in plaats van vaak narcistische professionele acteurs, zorgt voor authenticiteit. De drie protagonisten worden vertolkt door professionele acteurs [Simon Rex, Suzanna Son en Bree Elrod; IDK] maar hun interactie met lokale amateurs zorgt ervoor dat alles verankerd blijft in de realiteit. Ik doe mijn eigen casting en zoek vooral persona’s, mensen die ik zelf op het grote doek wil zien. Zowel bij Starlet, Tangerine, The Florida Project als Red Rocket had ik het geluk te kunnen werken met acteurs met talent, persoonlijkheid en improvisatievermogen. Zij zorgden in Red Rocket voor mijn favoriete dialoogzinnen. Ons budget was beperkt, waardoor we maar drie dagen konden repeteren, en draaien tijdens de pandemie vereiste door de veiligheidsmaatregelen een kleine crew en een gesloten set. Maar dat creëerde een samenhorigheidsgevoel waardoor we in volle vertrouwen gingen experimenteren. Heel veel dingen ontstonden dan ook tijdens de opnamen.”

Waarom werd het na Los Angeles en Florida ditmaal Texas? “Omdat veel pornoacteurs uit staten als Ohio, Louisiana en Texas komen. Bovendien wilde ik een link leggen met een andere industrie die polariseert, de petroleumindustrie. Die is milieuonvriendelijk, maar biedt in deze streek ook een levenslijn aan mensen die proberen te overleven. We draaiden in de buurt van Texas City en bijna iedereen is daar afhankelijk van de raffinaderijen. De regio heeft een donkere, trieste industriële geschiedenis en tijdens de locatiezoektocht zochten we plaatsen die dit visueel weerspiegelden. Toen we de Donut Hole in de buurt van Port Arthur zagen waren we meteen overtuigd. Alles was gewoon perfect: dat grote teken, het kleine restaurant tegen een industriële achtergrond met tinten die verwijzen naar de veelkleurige wereld van de jonge verkoopster Strawberry.”

Zoals de ontmoetingsplaats in Tangerine. “Waar donuts ook een seksuele connotatie hebben en de kleuren versmelten met de personages. Net zoals de regenboog in The Florida Project magie introduceert, versterkt de veelkleurigheid in Red Rocket het fantasiegehalte van de Strawberry-subplot. Maar tegelijk verankeren de locatie en de lokale acteurs alles in de realiteit. Ik vertel eigenlijk verhalen van gewone Amerikanen. Doorsnee mensen voor wie donuts comfort food zijn. Meer dan bloem, suiker en boter is het niet, maar wij Amerikanen zijn er gek op. Er is een donkere kant aan dit stukje Americana: de ongezonde levensstijl. Tegelijk zijn deze plaatsen ook uitgegroeid tot happy places. Plaatsen waar mensen zich thuis en goed voelen. Suiker kan een drug zijn en die drug is nergens populairder dan in de VS. Mijn interesse gaat naar mensen die in de marge leven, die beproefd worden en mijn verhalen zijn altijd een tikkeltje triest en tragisch.”

Bij The Florida Project vreesde u door die sterke interesse voor het ‘marginale’ een karikatuur te worden. Stuurt u met de somberheid van Red Rocket en het minder aaibare van de protagonist uw carrière in een andere richting? “Ik zag Starlet, Tangerine en The Florida Project als themafilms, als films met een onderwerp. En de film waaraan ik werkte totdat Covid er een stokje voor stak ging over drugsgebruik-activisme. Red Rocket bevat ook thema’s zoals uitbuiting en armoede, maar is meer een sfeer- en karakterschets. Dus mogelijk evolueer ik, maar het is moeilijk voor een filmmaker om zijn instinctieve keuzes te duiden. Waar ik wel over nadenk is het feit dat kunst eronder gaat leiden wanneer je ideologie laat prevaleren. Bovendien merk ik dat je in een erg gepolariseerd Amerika meer mensen kan bereiken door zwart-wit-tegenstellingen te vermijden en ruimte te laten voor verschillende visies. Ik wil niet enkel voor de progressieve kerk preken, maar beide kampen aan het denken zetten.”

Wat niet belet dat Red Rocket, met campagneborden en televisiebeelden die verwijzen naar de presidentsverkiezingen, een politieke film is. “Er is een politieke onderstroom. Ik situeerde alles heel bewust in 2016, voor de verkiezing van Donald Trump. Maar er zijn zowel scènes waaruit je zou kunnen opmaken dat Mikey een Clinton-aanhanger is als momenten waarop hij fulmineert à la Trump. Het is aan de kijker om dit te interpreteren. Door naast de beelden van politieke bijeenkomsten ook reality television te tonen wil ik aangeven dat er een kloof is tussen de werkelijkheid en de televisierealiteit.”

We lijken ook naar een ander tijdperk te kijken. “Als er een invloed op Red Rocket is dan wel Roberto Minervini’s documentaire The Other Side (2015), waaruit blijkt hoe we in Amerika dachten voor de presidentsverkiezingen. Iedereen was ervan overtuigd dat Hilary ging winnen. Dat vond ik terugkijkend bijzonder fascinerend. Ook omdat Minervini focust op in de marge levende mensen, de mensen die vergeten worden door politici en weggezet waren als deplorables, betreurenswaardige figuren. Net als hij reageer ik op het feit dat het verhaal van sommige mensen en gemeenschappen nooit verteld wordt in film of op televisie. Daarom blijf ik een heel aparte microkosmos creëren.”

Wat betekent de titel Red Rocket? “Je moet maar eens kijken op urbandictionary.com, het is slang. Amerikaanse straattaal die verwijst naar de edele delen van een mannelijke hond. A dog’s erect penis, om het niet te zeggen.”

Heel vreemd: verschillende Donut Hole-klanten betalen eenzelfde bedrag, 6 dollar en 32 cent. “Je bent de eerste die dit opmerkt. Het is een van de hints die ik strooide over de film. Een van de thema’s van Red Rocket is geschiedenis. De geschiedenis van de streek en de locatie maar ook van de relatie van Mikey en zijn ex Lexi. Is de Strawbery en Mikey-subplot echt of fictie, een opnieuw vertellen van de geschiedenis van Mikey en Lexi? Dat is de vraag. Misschien speelt Mikey’s verbeelding hem parten en is het zijn manier om zijn klotebestaan te verwerken. Het is aan de toeschouwer om dit te bepalen. Maar ik injecteerde dingen die wijzen op herhaling, op identieke zaken in de wereld van Strawberry en Lexi. Waardoor je kan gaan denken dat het wel misschien dezelfde mensen zijn. De terugkerende prijs is een van deze hints.”