Brandon Cronenberg over Infinity Pool
'Een overloopzwembad belooft grenzeloosheid en totale chaos'

Infinity Pool
Brandon Cronenberg vertelt over eliteresorts, pampertoerisme en liquidaties van jezelf in zijn derde film Infinity Pool. En een beetje over die beroemde achternaam. “Ik heb geen fetisj voor volwassenen die worden behandeld als babies.”
De meest subversieve horrorscifi van dit najaar draait slechts mondjesmaat in de bioscopen, maar is sinds vorige week online te huur. Dat is zonder meer jammer, want Infinity Pool is gemaakt om je in onder te dompelen. Maar bij gebrek aan beter is online kijken toch ook een oplossing, want deze derde film van Brandon Cronenberg moet je zien om te geloven.
Cronenberg (43, over die achternaam komen we later in ons interview even te spreken) schreef en regisseerde na Antiviral (2012, waarin virussen van beroemdheden worden verhandeld) en Possessor (2020, huurmoordenaar neemt bezit van andermans lichaam) opnieuw een beklemmend nachtmerriescenario waarin het lichaam centraal staat.
In een akelig onpersoonlijk elite-vakantieresort zien we hoe een schrijver zonder inspiratie (Alexander Skarsgård) tijdens een nachtelijke autorit buiten de resortmuren per ongeluk iemand doodrijdt. Hij denkt ermee weg te komen, maar wordt vlot gearresteerd en verzandt in de hel. Hij mag kiezen tussen de doodstraf of een krankzinnige ontsnapping: tegen betaling van een stevige geldsom is de rechthebbende macht in dit land bereid middels geavanceerde technologie een kloon van de schrijver te executeren. Dat schept vervolgens onbegrensde mogelijkheden: Cronenberg roept onder meer de vraag op wat er overblijft van menselijkheid en moraliteit als daden geen gevolgen hebben, in een film die zich laat kijken als ontregelende droom.
Cruciale elementen zijn daarbij onder meer de doodenge gezichtsmaskers ontworpen door de Nederlandse tekenaar en regisseur Richard Raaphorst (van de veel te weinig geroemde en geweldig vormgegeven first person-horrorfilm Frankenstein’s Army) en de diepe, unheimische soundscapes van de gerenommeerde ambientmusicus Tim Hecker, die de sfeer en het ritme van de film direct beïnvloedde. “Vooral de orgiescène is volledig gemonteerd op de cadans van zijn muziek”, zegt Cronenberg begin dit jaar op het filmfestival van Berlijn. Ja, Infinity Pool bevat dus ook een orgiescène – en een goeie ook. “Vaak wordt muziek later in het productieproces bij de film gehaald. Tims muziek duwde de film al tijdens de productie onvoorziene, duistere kanten op.”
In je film komt iemand in het resort om het leven tijdens de aanleg van een infinity pool, een zogenaamd ‘overloopzwembad’ zonder randen. Wat betekent zo’n zwembad nog meer voor je? “Een overloopzwembad is een angstaanjagende belofte. Er is geen grens tussen jezelf en de zee. Althans, je ziet die grens niet.”
Waardoor het voelt alsof je elk moment in een peilloze diepte kan tuimelen? “Nou, precies. Een overloopzwembad belooft grenzeloosheid en totale chaos. Als ik eerlijk ben vond ik het interessant om van iets banaals als zo’n zwembad de filmtitel te maken, iets met een vage connectie tot de film. Dan kunnen mensen als jij daar weer een metaforische betekenis in zien.”
Ik moest denken aan een geweldig essay van David Foster Wallace over een reis op een cruiseschip die hij beleeft als de hel op aarde, ‘A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again’. “Ik ben dol op David Foster Wallace, maar dat verhaal heb ik dus niet gelezen! Ik weet waar het over gaat – het is zo’n verhaal dat je kunt kennen zonder het te hebben gelezen. De supercruisereis als eindpunt van de verwende westerse mens, toch?”
Meer filmers lijken gefascineerd door wat Foster Wallace omschrijft als pampertoerisme. Neem Ruben Östlunds Triangle of Sadness of de HBO-serie The White Lotus. Je probeert zelf al een tijdje een miniserie te maken van J.G. Ballards roman Supercannes, dat zich ook afspeelt in een gesloten community met eigen regels en wetten. Wat is voor filmers zo aantrekkelijk aan dit soort locaties? “Ik hoop nog altijd dat het lukt, Supercannes. In Infinity Pool is dit een plek waar mensen geen conventionele gevolgen ondervinden van hun daden. Het is een plek waar mijn personages letterlijk muteren in een andere versie van zichzelf – en dat brengt dan weer een psychologische mutatie naar boven. Een resort is hiervoor een perfect decor: het is een speeltuin voor volwassenen waar je tot op zekere hoogte onafgebroken op je wenken wordt bediend. Een plek zonder echte cultuur of geschiedenis, ook. Een soort lelijke, kunstmatige baarmoeder.
“Kijk, er zijn twee soorten mensen. Zij die graag op dit soort vakanties gaan en zij die ze mindfuckingly boring vinden. Ik behoor tot die laatste categorie. Het resort is als een weirde kribbe voor volwassenen en daar kan ik niets mee. Ik heb geen fetisj voor volwassenen die worden behandeld als babies.”
Heb je zelf zo’n resort bezocht, al dan niet per ongeluk? “Ja, jaren geleden, all inclusive in de Dominicaanse Republiek. Het zou eigenlijk best kunnen dat deze film daar is ontstaan. Het was afschuwelijk. Je wordt daar midden in de nacht naartoe gereden, je hebt tot dan toe vanaf het vliegveld nog niets van het land gezien. Je wordt afgeleverd op een terrein dat is afgezet met een prikkeldraadhek en je mag er niet op eigen houtje weg – precies zoals je dat ziet in de film. Er was een nepdorpje waar je boodschappen kon doen. Er was een afschuwelijke disco. Een Chinees restaurant. Dan ga je de volgende ochtend met de bus op tour en zie je hoe men in de directe omgeving in totale armoede leeft. Het contrast is verschrikkelijk en totaal surrealistisch. Alsof je door een portaal in een andere dimensie stapt. De connectie met de echte wereld is hier volledig verbroken. Buitengewoon sinister.”
Ik ben ook ooit per ongeluk een nacht in zo’n resort beland en vond het ook vreselijk, maar sinister zou ik het niet noemen. “O man, totaal. Het had ermee te maken dat alles op alles werd gezet om je af te schermen van het echte land. En dat je dus écht niet zomaar weg mocht, als een gevangenis. Palmbladeren moesten het prikkeldraad bedekken, maar dat lukte natuurlijk niet overal. Het voelde alsof we in een dystopisch sciencefictionverhaal waren beland waar we aan het eind van de vakantie zouden worden opgegeten, zoiets.”
Ik heb het gevoel dat het voor jouw brein van dit eigenaardige fenomeen in de echte wereld een klein stap is naar een wereld waar de waanzin regeert. “Ja, nou ja, soms.”
Je films laten daarmee zien hoe dicht we in deze zogenaamde gewone wereld bij die totale gekte zitten. “Dat zou mooi zijn. De sciencefiction die mij aanspreekt biedt een aanblik van de echte wereld in enigszins vertekende vorm. Als je de echte wereld situeert in een mogelijke toekomst of in een alternatieve versie van het heden, maak je het mogelijk die echte wereld helderder te zien. De beste scifi onderzoekt zo niet alleen sociale of politieke onderwerpen, maar werpt ook een nieuw licht op de mens en kan daardoor dieper dan welk genre ook afdalen in de ziel.”
In de film zijn je hoofdpersonages getuige van de executie van hun dubbelgangers. Ze zien dus als het ware hun eigen dood. Dit deed me denken aan de schijnexecuties van een terroristische organisatie als IS. Waar vond je inspiratie voor dit idee in de film? “Ik ben gefascineerd door ons idee van schuld en boete. We hebben in de westerse samenleving het idee van straffen zo geframed dat er een soort helende kracht vanuit gaat. Straf bevat ook de suggestie van wraak. Als de straf op een specifieke manier en voor een specifieke duur wordt uitgevoerd dan achten we die straf als iets goeds. Het heeft iets religieus: als we willen dat de orde der dingen wordt hersteld, dienen we de schuldigen te straffen.”
Hoe sluit het dubbelgangermotief in de film daar op aan? “Het is een middel om uit te vogelen wat het betekent om mens te zijn. Wat is de essentie van de menselijke identiteit? Wat zorgt ervoor dat wij ons op deze planeet onderscheiden van andere levensvormen? Het antwoord is best ontluisterend: als je het buitenste laagje decorum verwijderd is er niets dat ons onderscheidt. Ons brein haalt een trucje met ons uit, waardoor we dénken dat we unieke wezens zijn. Maar de mens is daardoor slechts een collectieve fictie: we zijn alleen uniek in onze gedachten.”
Kan je dat ook toepassen op dit gesprek? Maken wij elkaar nu bijzonder? Tot meer dan wie we echt zijn? “Exact. We spelen allebei een rol. We zijn voor elkaar aan het optreden. En die rol verschilt van degene die je voor je hebt. Dit idee behandel ik vooral in Possessor, maar het zit ook in Infinity Pool. Ook als je niemand tegenover je hebt, speel je een rol, omdat het echt heel erg moeilijk is om jezelf volledig te kennen. En dan bedoel ik niet eens de mensen die zonder enige vorm van zelfbewustzijn maar wat aanklooien, want daar loopt de wereld óók van over, maar de mensen die diep in de spiegel proberen te kijken en nog steeds lang niet alles zien.”
Weet jij wie je bent? “Het is denk ik op een fundamenteel niveau onmogelijk dat te weten. Je kan over jezelf leren, je kan tot op zekere hoogte inzicht vergaren in wie je bent. Maar het is onmogelijk om jezelf van de buitenkant met een zekere objectiviteit te beschouwen. En andere mensen die jou bekijken projecteren op hun beurt weer allerlei definities op jou die niets zeggen over wie jij bent en alles over wie zij zijn.”
Best griezelig, dat er van alles in je broedt dat zomaar naar boven kan borrelen. “Niet per se griezelig. Onvermijdelijk. Het is alleen griezelig omdat je je meestal niet kan vereenzelvigen met wie je diep van binnen bent. Onze diepste dierlijke driften staan haaks op wie we graag willen zijn. Het is vergelijkbaar met de angst voor de dood: dat waar we het meest vrezen is het meest onvermijdelijke van allemaal.”
Infinity Pool speelt zich af in een fictief land, Li Tolqa. Waarom? “In de film komt het rechtssysteem, inclusief de technologie die gebruikt wordt voor het creëren van dubbelgangers, rechtstreeks uit het magisch-realisme, dat is een eerste reden. Ik wilde daarnaast het land in de film laten voelen als een koortsdroom, met een weerzinwekkende rechtelijke macht. Het zou commentaar worden op een specifieke cultuur als de locatie niet fictief zou zijn. Cultuurkritiek is niet mijn intentie.”
Ik was niet van plan om te vragen hoe het is om een Cronenberg te zijn. Tijdens de persconferentie over Infinity Pool in Berlijn kreeg je de vraag of het moeilijk is om jezelf te bewijzen met een beroemde filmmaker als vader. Dat is aan anderen, zei je. Jij hebt daar geen controle over. Maar in Infinity Pool leest het personage van Mia Goth een gemene recensie over het boek van Alexander Skarsgårds personage waarin wordt gesuggereerd dat hij zijn roem dankt aan zijn beroemde vader. In hoeverre ben je hier autobiografisch? Lachend: “Ho! Die recensie gaat over zijn schoonvader, dat verschilt compléét van mijn situatie. Ik schreef het scenario van Infinity Pool tussen mijn eerste film Antiviral en mijn tweede film Possessor. Ik kan niet zeggen dat Alexander mijn alterego speelt, maar ik gebruikte het personage destijds wel om een beetje de spot te drijven met mezelf, om mijn mislukkingen en onzekerheden van me af te schrijven – het was best een kwetsbare periode omdat de financiering voor die tweede film eindeloos op zich liet wachten. Dus ja, tot op zekere hoogte is dit een autobiografische scène. Bevriende schrijvers en scenaristen die de film zagen reageerden ook heel erg op die scène. Er zit een vorm van zelfhaat in die ze blijkbaar allemaal herkennen. Misschien dat jij het als journalist ook herkent.”
Ja, dat is herkenbaar. Maar bedoelde je het ook specifiek als commentaar op critici die wellicht suggereerden dat je je plek in de filmwereld deels te danken hebt aan je vader David? “Het is autobiografisch, zoals ik zei, maar geen wraak ofzo. Eerder zelfkastijding.”
Ik vond het vooral grappig. Een heel gezonde manier van omgaan met het feit dat je nou eenmaal een bekende vader hebt die ook films maakt en dat mensen daar ongetwijfeld van alles van vinden. “Erom lachen is dan de enige optie voor mij. Dit moment in de film is zeker een grap.”
Inifnity Pool is deze week nog te zien in Eye Filmmuseum (Amsterdam) en Kino (Rotterdam), en is te streamen via Pathé Thuis, Prime Video en MeJane.