De beperkte blik is een meerwaarde

Achteraf bezien lijkt de geschiedenis een begrijpelijk verhaal van oorzaak en gevolg, zo leren we het althans uit de geschiedenisboeken. Maar wie midden in de geschiedenis leeft, en dat doen we natuurlijk allemaal, kan vaak geen chocola maken van de grote hoeveelheid gebeurtenissen om zich heen.

Anna’s War brengt die verwarring op ons over via de blik van een ondergedoken meisje. Zij vangt vanuit een kast af en toe een glimp op van de nazibezetting, kijkend door kieren en spleten. De camera zoomt aan het begin in op haar voet, been en hand, de bladeren en het stro om haar heen – het grote plaatje zien we niet. Ook haar gezicht is vaak slechts deels verlicht, gesprekken zijn onverstaanbaar. We vangen alleen maar een klein deel van de woelige wereld op.

Die beperkte blik op de geschiedenis is in dit geval juist een meerwaarde. Het maakt inzichtelijk hoe het gevoeld moet hebben om te leven in een explosieve tijd, zonder de knal te laten horen. Net als in László Nemes’ Sunset, waarin hoedenverkoopster Írisz, net als de kijker, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog gedesoriënteerd raakt door de chaotische gebeurtenissen om haar heen. Zo voelt het dus om de signalen voor naderende rampen niet te herkennen.

Detectivefilms maken vaak gebruik van een beperkt perspectief om ons zand in de ogen te strooien. Anna en Írisz openen juist onze ogen – voor het besef dat er in het echte leven geen alwetende verteller is.