Redactioneel

“Ze willen niet alleen mijn lichaam nemen, ze willen ook mijn ziel!”, repeteert actrice Nina Wu voor de spiegel, tot ze er wanhopig van wordt. De Taiwanese actrice die haar speelt, Ke-xi Wu, schreef het #MeToo-drama Nina Wu uit frustratie over haar eigen ervaringen. Waarom spelen vrouwen zo’n ondergeschikte rol in de filmwereld, vroeg ze zich af.
Duizenden kilometers verderop was het normaal dat Halina Reijn door mannelijke acteurs op haar billen werd geslagen terwijl ze daar niet om vroeg, vertelt de debuterend regisseur van de openingsfilm van het Nederlands Film Festival. Het was een Britse actrice die haar daar op wees, toen Reijn in 2017 in Engeland repeteerde. Sindsdien pikt ze dat niet meer en voelt ze zich vrijer en opgeluchter in haar werk.
Mooi hoe dingen samenkomen, zelfs als het om een tragedie gaat en zelfs al is het toeval dat een aantal belangrijke films over de positie en de blik van vrouwen in Nederland in dezelfde maand in de bioscoop verschijnen. Mooi omdat hun samenkomst suggereert dat we een volgende fase in gaan in het gesprek rondom #MeToo. Voor wie moe is van die term of waar die term voor staat: dat moet ook. Word er moe van, denk erover na, verander je gedrag. Hoe sneller we misstanden de wereld uit helpen hoe beter.
We leven natuurlijk nog steeds in de eerste fase waarin misstanden erkend moeten worden, maar er is iets bijgekomen. Nina Wu, Instinct, Portrait de la jeune fille en feu maar ook Nuestro tiempo en zelfs Casey Afflecks Light of My Life gaan over de ervaringen van vrouwen. Ze doen dat op hele verschillende manieren en het is zeker niet zo dat ze gereduceerd moeten worden tot politieke boodschappen. Ze compliceren en verrijken het gesprek.
Instinct vertelt over het verstoorde perspectief van een vrouw die ooit misbruikt is en niet meer ziet wat intimiteit is en waar haar grenzen liggen. Portrait is onder veel meer een gedachte-experiment over de liefde tussen twee vrouwen en een correctie op het wegschrijven van vrouwelijke kunstenaars uit de kunstgeschiedenis. Zoals Sciamma in het interview zegt: ze waren medemakers, maar werden vervolgens als muze weggezet, om mooi te zijn in een hoekje van de kamer. “Ik wilde deze vrouwen hun harten en hun zielen en hun lichamen teruggeven.”
De gesprekken en de films zoeken en vinden elkaar, sluiten op elkaar aan, verrijken en verdiepen elkaar. Mooi dat Sciamma het lichaam wil teruggeven dat Nina Wu werd afgenomen. Deze films suggereren dat het gesprek aan het verschuiven is, terwijl ongetwijfeld nog ontelbaar veel daders niet zijn aangesproken op hun gedrag. Maar binnen twee, drie jaar nadat we het gesprek zijn begonnen, is al de wijsheid en de kracht gevonden om verder te gaan. De female gaze is geen correctie op de male gaze, zegt Sciamma. Het is een hybride blik die zowel de mannelijke als de vrouwelijke ervaring ziet en daardoor vrijer is om te ontdekken en te verbinden.