Take 5: Max van Praag

Max van Praag gaat met pensioen. Bijna 24 jaar was hij directeur van het Nederlandse filiaal van de Amerikaanse distributeur Universal, die onder meer de James Bond-films uitbracht. De emotionele Van Praag stond voor ‘zijn’ films. Met de filmkritiek heeft hij een haat-liefdeverhouding. “Ik denk dat onder de jongere filmjournalisten veel brandhout zit.”

1. Hoe heeft u het bijna veertig jaar uitgehouden bij een Amerikaanse distributeur? Altijd orders uit Amerika, nooit eigen baas. Bent u zo’n meegaand type? "De buitenwereld, met name de filmjournalistiek, heeft over het algemeen een zeer negatieve indruk van de Amerikanen in filmland. Het valt in de praktijk reuze mee. Natuurlijk worden met enige regelmaat instructies gegeven over de uitbreng van films, maar dat gebeurt voornamelijk bij grote producties. Bij kleinere films wordt de inbreng van de locale manager wel degelijk gewaardeerd. Als meegaand type sta ik niet bekend. Meer dan eens heb ik mijn mening gegeven als ik het ergens niet mee eens was. De wisselwerking heeft geleid tot een zeer succesvolle onderneming in al die jaren."

2. U staat bekend als een emotionele man die niet schroomde recensenten de mantel uit te vegen als u vond dat ze een film onrecht deden. Hoe staat de filmjournalistiek ervoor? Is ze beter of slechter geworden? "Ik denk dat onder de jongere filmjournalisten veel brandhout zit. Men denkt soms echt verstand te hebben van films, maar een goed en gedegen filmartikel schrijven is nog niet zo eenvoudig. Kijk maar naar de Filmkrant en kranten als Metro en Spits. De Filmkrant maakte gehakt van American Beauty en Gladiator. De rest is bekend: beide films werden klassiekers. Ze trokken een groot publiek, wonnen Oscars en werden door de internationale filmpers enthousiast ontvangen. Ander voorbeeld: de Filmkrant beoordeelde Clint Eastwood’s prachtfilm Changeling negatief, maar begroette Het wapen van Geldrop, dat door bioscoopexploitanten en het publiek volledig is genegeerd, met vreugde. Waar hebben we het over? Er zijn nog filmjournalisten die hun vak verstaan, maar de nieuwe aanwas laat zeer te wensen over."

3. Welke films wilt u meenemen naar een volgende leven? En welke wilt u nooit meer zien? "Meenemen wil ik Novecento, de The Godfather-films – ook het laatste deel – Lawrence of Arabia, A Fish Called Wanda, The Sting, Apocalypse Now, Ladri di biciclette, Gandhi, Una giornata particolare en César et Rosalie. Dat zijn er al meer dan tien, maar ik kan nog wel even doorgaan. Het wordt een zware koffer. Nooit meer tegenkomen wil ik Het woeden der gehele wereld en De zeemeerman."

4. U raakte soms tegen uw zin betrokken bij affaires. Het dieptepunt was de rel in de jaren tachtig rond een vileine column van Theo van Gogh in Het Parool. Met een advertentieboycot dwong u Het Parool Van Gogh de laan uit te sturen. "Ik heb daar nog steeds geen spijt van. Het was geen vileine column, maar een zeer schofterige over Simon van Collem, die net was overleden en niets meer terug kon zeggen. Wij kondigden inderdaad een advertentieboycot tegen Het Parool af, maar let wel: Van Gogh werd door Het Parool de laan uitgestuurd, niet door ons. De hoofdredactie zag in de affaire een goede reden om van deze columnist af te komen. Het ging naar mijn weten niet om het advertentiegeld, maar om andere zaken."

5. Kunt u na al die jaren in de filmwereld voorspellen wanneer een film een hit wordt? "Het is een gevoel, maar ook filmdistributeurs zijn niet alwetend en maken fouten. Ik voorspelde dat Wit licht geen succes zou worden. Ondanks de goede bedoelingen van Borsato en zijn grote publieke aantrekkingskracht was de film gedoemd te mislukken aan de kassa. Het is al vaker bewezen dat sterren uit de muziekwereld niet genoeg extra’s meebrengen om voldoende mensen een kaartje te laten kopen. Dat was ook nu het geval, ondanks de geweldige marketingcampagne. Bovendien behandelt de film een onderwerp waar mensen geen zin in hebben. Ik voorspel dat Slumdog Millionaire wel een succes wordt, omdat de film origineel, zeer vernieuwend en onderhoudend is. De mensen zullen verrast worden en de mond-tot-mond-reclame zal geweldig zijn. We zullen zien of ik binnenkort voor aap sta."