Shady El-Hamus over Forever Rich

De tweede speelfilm van Shady El-Hamus, die exclusief wordt uitgebracht op Netflix, is een als wraakthriller vermomde tragikomedie over een rapper (Jonas Smulders in een schitterende rol) wiens doorbraak in gevaar komt als hij wordt beroofd en een video van het misdrijf viral gaat. “Het is heel makkelijk jezelf te verliezen, zeker als je zo jong bent.”

Acteur Jonas Smulders zit onder de tattoos, draagt een zilveren grill en heeft zich een excentriek kapsel aangemeten voor zijn rol van rapper Richie. Die staat op het punt een contract te tekenen bij een groot platenlabel en daarmee de grootste Nederlandse popartiest te worden. Maar als hij na een repetitie voor een belangrijk concert wordt overvallen door een groep gemaskerde jongeren komt zijn doorbraak in gevaar. De roof, waarbij onder meer Richie’s gouden horloge wordt buitgemaakt, is een vernederende exercitie die de rapper een traantje laat wegpinken. Als beelden hiervan viral gaan op sociale media wordt Richie’s stoerheid openlijk in twijfel getrokken. Waarop hij het heft in eigen handen neemt in een poging zijn reputatie als lefgozer te herstellen.

Forever Rich is een beklemmende en bij vlagen zeer geestige wraakthriller waarin op speelse wijze vraagtekens worden gezet bij het streven naar rijkdom van een deel van de nieuwe generatie popartiesten en YouTubers. Zo pronkt Richie, een onuitstaanbare vlerk met een groot hart, online graag met zijn uurwerk. Op een Amsterdams terras vertelt regisseur Shady El-Hamus hoe beroemdheden zich kunnen verliezen in hun imago. De filmmaker (en Filmkrant-columnist) schreef het scenario van de film met Jeroen Scholten van Aschat; samen schreven ze eerder de komedie De libi (2019), over drie rebellerende tieners in Amsterdam, waarmee ze een Gouden Kalf wonnen.

“Een van de hoofdthema’s van de film is de obsessie met succes in de hedendaagse samenleving en de dwang een bepaalde versie van jezelf te presenteren. Op het moment dat je succes hebt kan je daar in vast komen te zitten. Daar speelt de film mee en daar hebben we met Jonas in z’n spel naar gezocht. Richie is een jongen die eigenlijk niet zo goed meer weet wie hij is. Hij heeft veel imago’s overgenomen van verschillende mensen, bijvoorbeeld als het gaat om tattoos of kleding. Hij heeft zich opgedoft en van alles aangeleerd, maar ik zie uiteindelijk iemand die zichzelf daarin is kwijtgeraakt.”

Op een gegeven moment lijkt het alsof het leven van Richie vrijwel uitsluitend bestaat bij gratie van de relatie tussen hem en zijn fans. “Ik hou niet van een film die een pamflet is; die zegt ‘dit is fout en dit is goed’. Ik hou wel van een film die een vraag probeert te stellen en ik denk dat die bij ons vanaf het begin duidelijk was: hoeveel is succes is je waard? Hij heeft het allemaal, maar wát heeft hij allemaal nog?”

Forever Rich oogt niet als een kritiek op rapmuziek. “Absoluut niet. In die zin gaat de film ook niet over rap, we hadden ook een YouTuber kunnen kiezen. De film gaat over een jongen die snel succes wil. En in deze tijd is rap iets waar je heel snel rijk mee kan worden.”

De film lijkt ook iets te zeggen over de fysieke implicaties van sociale media. We zitten allemaal op onze telefoon en realiseren ons niet meer dat er ineens iemand voor je deur kan staan. “We hebben ons laten inspireren door verhalen over bijvoorbeeld horlogedieven. Veel BN’ers zijn beroofd van dure Rolexen. Dat geweld wordt steeds heftiger en mensen kunnen in de Instagram Stories zien waar iemand is. Vaak beseffen influencers met veel volgers die de hele dag aan het filmen zijn niet meer hoeveel mensen dat ook daadwerkelijk zien. Richie filmt bijvoorbeeld zijn horloge en dat is een belangrijk deel van zijn imago, van zijn verhaal. Hij heeft niet door dat mensen die dat zien denken: we komen je horloge halen. Dat is online pronken maar niet beseffen welke gevolgen dat kan hebben.”

Richie neemt dit gevaar voor lief, lijkt het bijna. Realiseert hij zich niet dat hij met z’n succes een geluksvogel is? “Geluk is één ding, vervolgens blijven waar je bent is een tweede en misschien nog wel moeilijker ding. Als je gewend bent weinig te hebben, en Richie is geen jongen die hier aan de grachten is opgegroeid, en het lukt je veel te krijgen, dan wordt dat je nieuwe standaard. Je raakt gewend aan een bepaalde omgeving. Richie is een een extreem voorbeeld, maar ik snap zijn stress: hij beseft dat hij straks alles kwijt kan zijn. Dat drijft hem tot het uiterste en hij gaat daar veel te ver in, maar ergens begrijp ik het wel.”

Mannelijkheid en trots lijken hierin ook een rol te spelen. “We hebben veel gelezen over het mannelijk ego en mannelijke trots. En het vast komen zitten in een soort harnas dat je de hele tijd draagt waardoor je niet meer bij je gevoel kan komen. Dat vind ik allemaal interessante dingen die we ook hebben geprobeerd in Richie te verwerken.”

Maar Richie ontroert ook. Bijvoorbeeld tijdens een scène waarin hij de kinderen van een van z’n vrienden geruststellend maar streng toespreekt. “Juist bij die onschuldige kinderen zagen we een uitgelezen mogelijkheid hem even te strippen, z’n masker af te laten zetten. Zo krijg je als kijker de gelegenheid dichter bij hem te komen.”

Zit er ook iets van jezelf in? “Ik herken zijn passie een doel te bereiken. Dat had ik zelf ook toen ik nog aan de Filmacademie studeerde. Ik was geobsedeerd. En soms dacht ik: wil ik dit ook echt? Gelukkig wist ik dat ik daar zat vanwege mijn passie voor film. Maar ik wilde ook vooral een leven veiligstellen als filmmaker omdat ik geen ander leven voor me zag. Daardoor kwam er best veel druk op te liggen. Dat zit ook in Forever Rich: als je geobsedeerd bent door succes, heb je eigenlijk al verloren. Je kan jezelf makkelijk opbranden.”

Maar als jonge filmmaker word je misschien ook gedwongen hard te werken onder druk? “Toen ik De libi maakte dacht ik: dit is mijn eerste film en ik moet meteen iets laten zien. Ik denk dat veel jonge filmmakers of überhaupt jonge mensen dat wel kennen. Voordat je het weet sta je elke dag trillend op. In de hoop dat het goed gaat, want het moet lukken. Als ik terugkijk op die periode denk ik dat er momenten zijn geweest dat ik te weinig oog had voor de mensen om me heen. Dat ik de hele dag aan het werk was en thuiskwam en weer films ging kijken. Af en toe dacht ik: vraag ik nog weleens aan iemand hoe het gaat?”

Dat het maken van een film om een zekere toewijding vraagt is in die zin verre van een cliché? “Ik zie het maken van films als topsport. Gewoon veel uren investeren. Alleen moet je wel weten wanneer je je spieren moet laten ontspannen. Na De libi dacht ik: ik ga een andere, gezondere relatie zoeken tussen mijzelf en m’n werk. Forever Rich is natuurlijk een uitvergroting van een heel ander leven, maar ik weet wel dat ik tijdens de montage soms een onderhuidse spanning voelde; een spanning die me deed denken aan de stressvolle periode toen ik De libi aan het afmaken en uitbrengen was.”

Zijn de twee films in die zin elkaars spiegel? “Onze vorige film was aan de buitenkant, qua verpakking, meer een komedie. Forever Rich is een donkerdere, serieuzere, zwaardere film waar de lucht langzaam uit gedrukt wordt. Hoewel ik het belangrijk vond dat er in het begin wel echt lucht was, om te kunnen lachen. En humor blijft wel aanwezig, maar iets summierder. Waar De libi gaat over jonge jongens die durven dromen van een toekomst, een way out, laat Forever Rich de keerzijde van die medaille zien. Dat als het lukt, het niet een kwestie is van ‘ze leefden nog lang en gelukkig’; er komt veel meer bij kijken. Het is heel makkelijk jezelf te verliezen, zeker als je nog zo jong bent.”

Forever Rich is vanaf 1 oktober te zien op Netflix.