Bertrand Bonello over Coma

MUBI | Eindelijk te streamen: Bertrand Bonello’s fascinerende Coma (2022), voor een minibudget gemaakt tijdens de pandemie. Een spookachtig filmessay over de ontwrichting van de wereld en een liefdevol gebaar naar de generatie jongeren die in deze hel moet leven.

“Pas op voor de dromen van anderen, want eenmaal gevangen in hun dromen, ben je de lul.” Dat is de vrije vertaling van een citaat van Gilles Deleuze dat een soort leidend principe voor Coma werd.

Geïsoleerd in zijn huis tijdens de covid-pandemie zag de Franse regisseur Bertrand Bonello, van wie recentelijk het meesterlijke The Beast (2023) in de Nederlandse filmtheaters draaide, die quote als een uitnodiging. Wat nou als je juist in de dromen van anderen kan stappen? Wat gebeurt er als je dat gevaar opzoekt?

Met dat idee in het achterhoofd probeerde Bonello in het brein van zijn tienerdochter te stappen en in een verontrustend filmessay de blik van haar generatie op de wereld te vangen. Het expressieve Coma probeert het gevoel te vangen van aan het randje van de vulkaan staan, van leren leven met een onheil dat je altijd zal blijven achtervolgen. Dat leidt tot angstaanjagende scènes met levende poppen, geesten in een bos en natuurrampen die de wereld verslinden.

Coma begon als een soort filmische brief aan uw achttienjarige dochter tijdens de pandemie. Wat wilde u haar zeggen? “Als ouder is het nogal raar om in het brein van je eigen kinderen te stappen. Bij mij werd het al gauw heel symbolisch: een gebaar naar haar hele generatie, die moet leven met veel gevaar in de wereld. Het is dus mijn interpretatie van wat zij allemaal moet doormaken. De pandemie was voor haar veel gewelddadiger dan voor mij. Ik hou van thuis zijn – ik lees, ik kook. Maar haar werd de kans ontnomen om de wereld te ontdekken. Dat probeer ik met Coma te zeggen: we leven in een bittere en ruwe wereld. Tegelijkertijd heb ik veel vertrouwen dat de jonge generatie daarmee om kan gaan. Ik hoop dat zij hun eigen manieren ontdekken om in deze wereld te leven.”

U gebruikte een citaat van Deleuze. Hielp dat? “Ik moest die waarschuwing in de wind slaan. Daaruit kwamen de ideeën van deze film voort: een tiener, alleen op bed. En allemaal manieren om dieper in haar brein, haar dromen, haar nachtmerries te komen. Coma is een opeenstapeling van droomwerelden, die steeds meer fucked up raken. De poppen komen tot leven, er is een huurmoordenaar, het bos zit vol met geesten.”

Was er voor u iets dat al die werelden bijeenbracht? “Omdat we in een lockdown zaten, kon ik alleen maar aan vrijheid denken. En dat is dus wat ik heb opgezocht, vrijheid in elk facet van de film, van het script tot de vorm. Kijk naar de beelden bijvoorbeeld. Die combineren 2D- en 3D-beelden, archiefmateriaal, korrelige digitale shots die ik met een oude camera in het bos opnam. De afwezigheid van vrijheid in mijn eigen leven stimuleerde me om de vrijheid in cinema te zoeken.”

Als ik Coma naast Nocturama (2016) en Zombi Child (2019) leg, zie ik veel overlap in de manier waarop u tieners en hun blik op de wereld serieus neemt. Hoe ziet u de relatie tussen deze films? “Ik realiseer me eigenlijk nu pas dat Nocturama, Zombi Child en Coma een soort trilogie vormen. Dat was geen vooropgezet plan, maar het werd een trilogie over de realiteit van wat het is om nu jong te zijn. Nocturama is daarin meer ambitieus en veel politieker. Daardoor zit je minder in het brein van die tieners. Zombi Child is al intiemer, omdat de meiden in die film elkaar verhalen vertellen. Je komt dichter bij ze. En dit is de volgende stap, omdat de hele film zich afspeelt in het brein van een tiener. Het is voor mij heel fascinerend en ontroerend om de wereld door hun ogen waar te nemen.”

Coma is te zien op MUBI (VoD)