Cannes 2023, blog 11

Eén criticus is geen criticus. Daarom bundelen critici hun krachten in grids. Aan de vooravond van de prijsuitreiking biedt Filmkrant het traditionele sterrenoverzicht, waarbij geen enkele film zo’n interesse wekt als The Zone of Interest (en zeker Black Flies niet).

Het is al jaren een traditie: een overzicht van alle critics’ grids die we hebben kunnen vinden over de filmselectie van Cannes. Zonder het Rotten Tomatoes-overzicht, dat niet meedoet omdat daar telkens andere groepen critici stemmen (maar natuurlijk evengoed leuk is, met op het moment van schrijven The Zone of Interest op één).

À la de Filmsterren-rubriek van Filmkrant delen critici in de grids sterren of cijfers uit aan films in de hoofdcompetitie (en soms bijprogramma’s Un Certain Regard, Quinzaine des Cinéastes, Semaine de la Critique en ACID). Tien grids, in volgorde van het aantal deelnemers. Nota bene: bij de meeste grids doen verhoudingsgewijs te veel mannen mee en het is jammer dat alleen de Poll of Polls (zie nummer 11) de standaarddeviatie vermeldt.

1) Filmmagasinet EKKO (8 critici)
De Deense Stjernebarometer kent de hoogste score voorlopig schier unaniem toe aan Jonathan Glazers gestileerde Holocaust-drama The Zone of Interest: zeven van de acht internationale critici (van Denemarken tot India) vinden hem Palm-waardig. Dat de film niet zonder tegenstanders is, blijkt uit de achtste stem, die hem juist de laagste score toekent: dårlig, ‘slecht’. Die achtste, Cahiers du Cinéma’s Olivia Cooper-Hadjian, gunt de Gouden Palm aan Alice Rohrwachers La chimera (waarmee ze na Le meraviglie uit 2014 en Lazzaro felice uit 2018 een plattelandstrilogie afsluit). Nummer laatst: Nanni Moretti’s Il sol dell’avvenire (met Nanni Moretti).

2) OutNow (9 critici)
Bij het Zwitserse OutNow plaatsen negen internationale critici, onder wie de podcast Quiet on Set en YouTube-er Amanda the Jedi, vooralsnog ook The Zone of Interest bovenaan met een zeer hoge 5,6 op hun zespuntsschaal, nipt voor Aki Kaurismäki’s Kaurismäkiëske Fallen Leaves met een 5,2. Opvallend is ook de relatief hoge score voor Hirokazu Kore-eda’s Monster (4,7), die in mijn bubbel schouderophalend is ontvangen – wat maar weer bewijst dat ook critici geen moloch vormen, maar leven in bubbels binnen bubbels. Onderaan bungelt hier Jean-Stéphane Sauvaire’s Sean Penn-starring Black Flies met een 2,1 (omgerekend 1,75 uit 5).

3) Critic.de (10 critici)
De overwegend Duitstalige critici met hun afwijkende scoresysteem van drie minnetjes tot drie plusjes zonder gemiddeldes hebben als enige ook een film van ACID gescoord (eentje, Maxime Rappaz’ Laissez-moi, door één criticus, Nanako Tsukidate, die hem mäßig vond). Zonder gemiddeldes een beetje lastig bepalen, maar zo op het oog scoort van de Wettbewerb-films op het moment van schrijven Todd Haynes’ schijnbaar soapy drama May December het hoogst (nipt voor The Zone of Interest) en Black Flies het laagst. Daarbuiten, in Un Certain Regard, valt de liefde op voor Shujun Wei’s Only the River Flows.

4) Chinese Critics Grid (11 critici)
Weinig specifieke verrassingen bij de Chinese grid, met op één The Zone of Interest (3,4 op de schaal van X=0 tot 4 dus 4,4/5), gevolgd door Nuri Bilge Ceylans sneeuwrijke About Dry Grasses (3,3) en Justine Triets rechtbankdrama Anatomy of a Fall (3,2). Onderaan schittert mijn persoonlijke favoriet tot nu toe, Kaouther Ben Hania’s anti-patriarchale documentaire Four Daughters (1,2), die pijnlijk genoeg Trần Anh Hùngs patriarchaatpromo The Pot-au-Feu (1,4) net voor moet laten gaan.

5) Screen International (12 critici)
In deze meest besproken grid van Cannes (die ook verschijnt in Screen’s dagelijks verspreide papieren festivalpublicatie en dit jaar zijn veertigste editie beleeft) prijkt voorlopig Kaurismäki’s Fallen Leaves bovenaan, met een 3,2 uit 4, vlak voor May December en Anatomy of a Fall (beide 3,0) – The Zone of Interest blijft hier steken op een (alsnog respectabele) 2,8. De laatste plaats wordt momenteel gedeeld door Black Flies en Il sol dell’avvenire, met beide een zeer lage 1,3.

6) Fipresci Film New Europe (13 critici)
Mijn favoriete grid blijft die van Fipresci, de internationale beroepsvereniging van filmjournalisten, die als enige hier genoemde elk jaar ook Venetië en Berlijn coveren, wat interessante vergelijkingen mogelijk maakt. Ook hier The Zone of Interest onbedreigd op één (4,30), op het moment van schrijven gevolgd door Alice Rohrwachers La chimera, maar ja, die heeft pas één stem gekregen, van Pamela Jahn, maar dan dus wel een 4,00. Laatst: Moretti (2,33).

7) Le film français (15 critici)
En wat vinden de Fransen zelf? Op de nationale Palmomètre met louter Franse critici (klik op ‘edition mobile’ voor een leesbare versie, ook op de laptop) staan helaas geen gemiddeldes, maar afgaande op het aantal Gouden-Palmpjes is Anatomy of a Fall momenteel het populairst (met vijf), voor The Zone of Interest en Four Daughters (beide drie). De meeste haat, met maar liefst zes frownies, gaat naar Jessica Hausners eetcultusdeconfiture Club Zero, net onder Black Flies en La passion de Dodin Bouffant oftewel The Pot-au-Feu.

8) ICS (17 critici)
Bij de International Cinephile Society stemmen niet alleen journalisten mee, maar ook vertegenwoordigers van de filmindustrie. Wat niet leidt tot een andere nummer één, ook hier The Zone of Interest, met een 4,24/5. De laagst mogelijke score wordt hier verbeeld door een bloedrode stip, die viermaal is uitgedeeld (door verschillende stemmers) aan respectievelijk Monster, Il sol dell’avvenire, Black Flies en Ken Loach’ vormelijk onvaste, maar voor mij onweerstaanbaar ontroerende The Old Oak.

9) IonCinema (20 critici)
Een van de beste grids, met een omvangrijk en internationaal breed panel. Die opnieuw overtuigend The Zone of Interest op één zet (3,9/5), voor Fallen Leaves (3,7) en met drie op drie: La chimera, Anatomy of a Fall en The Old Oak (met 3,5); en eveneens overtuigend Black Flies op de laatste plek (1,9), nog onder Karim Aïnouz’ feministisch revisionistische Henry-VIII-drama Firebrand en Wes Andersons teleurstellende (maar nog altijd heerlijk Wes-Andersonse) Asteroid City met een gedeelde 2,4.

10) Pełna sala (20 critici)
Nieuw dit jaar: een Poolse grid met twintig deelnemers. Ook hier The Zone of Interest bovenaan, met een 4,38/5. Nummer twee, voor mij onverwachts, The Pot-au-Feu (3,83). De laagste is dan gelukkig weer geen verrassing, Black Flies (1,71). Wat misschien wel verrast, is hoe weinig internationaal verschil in mening tussen critici er toch eigenlijk is.

11) The Poll of Polls (ontelbare critici)
Ook weer volgens traditie eindigen we met de geweldige Poll of Polls, samengesteld door de Oostenrijkse criticus en computerprogrammeur Reini Urban. Scores worden vanuit elf andere polls plus nog wat afzonderlijke critici omgerekend naar een lekker schoolse tienpuntsschaal. Urban weegt z’n bronnen, verwijdert uitbijters, houdt rekening met het aantal beoordelingen en maakt bovendien, naast de afzonderlijke overzichten, een combinatielijst met alle programmaonderdelen. Die laatste wordt verrassend genoeg aangevoerd Martin Scorsese’s Out of Competition-titel Killers of the Flower Moon, die in mijn omgeving weinig enthousiasme opriep.

Van de competitietitels staat hier eveneens The Zone of Interest (8,18) bovenaan, net voor Wim Wenders’ gevoelige miniatuurtje Perfect Days (7,78) en Anatomy of a Fall (7,72). Ook hier onderaan Black Flies (5,00), onder Asteroid City (5,30) en, voor mij toch wel verrassend, Catherine Breillats excellent geacteerde L’été dernier (5,45).

Ook per bijprogramma zijn hier de hoogste scores te vinden. Un Certain Regard wordt aangevoerd door Ali Asgari en Alireza Khatami’s Terrestrial Verses (7,38). Bij Quinzaine des Cinéastes gaat de hoogste score naar Michel Gondry’s door mijn appartementgenoten weggehoonde The Book of Solutions (7,22). Semaine de la Critique heeft van alle competitieprogramma’s de laagst scorende aanvoerder met Erwan Le Ducs No Love Lost (7,00); en ACID wordt als enige geleid door een animatiefilm, Sébastien Laudenbach en Chiara Malta’s Chicken for Linda!, met een 7,77. Allerlaagst scorende film van het complete festival is HBO Max’ controversiële miniserie The Idol van Sam Levinson, met Lily-Rose Depp en The Weeknd, die niet verder komt dan een 3,00, nog vlak onder het geweldige Kennedy (3,88) van Anurag Kashyap – wat maar weer bewijst hoe critici ernaast kunnen zitten. Slechtste competitietitel, ook hier, met 621 stemmen en een 5,00, is Black Flies – een titel die zo langzamerhand doet denken aan het gezoem rondom een rottend lijk.

EXTRA: Een gokje wagen
Wat de critici vinden is niet per se hetzelfde als wat ze verwachten. Voor dat laatste kun je ook dit jaar weer terecht bij Neil Young van Jigsaw Lounge, die als goed ingevoerde ex-bookie de grootste kanshebbers voor de Gouden Palm presenteert. Zeer verrassend op één bij hem: Marco Belocchio’s Kidnapped, nog voor gebruikelijker verdachten The Zone of Interest en Fallen Leaves.

Indiewire zet daarentegen z’n geld op Anatomy of a Fall, maar met dezelfde nummer twee, The Zone of Interest, blijft die laatste film toch ook hier de consensusfavoriet.