Peter Strickland: A Curzon Collection

Een uitgebreide nieuwe blu-ray-boxset bestrijkt bijna het volledige oeuvre van de Britse regisseur Peter Strickland, inclusief obscure kortfilms en videoclips. Vooral die zeldzame werken plaatsen deze experi­mentele regisseur in een bredere en boeiende context.

Hoewel ze totaal van elkaar verschillen, loopt er toch een rode draad door Peter Stricklands vijf speelfilms. Wat Katalin Varga (2009), Berberian Sound Studio (2012), The Duke of Burgundy (2014), In Fabric (2018) en Flux Gourmet (2022) delen is een gepassioneerde ambachtelijkheid, vooral in de manier waarop de films terugverwijzen naar historische genres uit de periferie van de filmgeschiedenis.

Ergens tussen hommage, herrijzenis en pastiche blaast Strickland nieuw leven in de fantasierijke Tsjecho-Slowaakse cinema van de jaren zestig of geeft hij een nieuwe draai aan de kleurrijke en bloederige Italiaanse giallo. Zoals de fixatie op textiel in In Fabric benadrukt, staat in Stricklands cinema het materiaal centraal: de textuur, kleur en toon van het beeld zijn vaak belangrijker dan het verhaal.

Tussen de regels door zie je zo al dat Strickland uit de traditie van de experimentele cinema stamt. Hij staat met één been in de avant-gardistische performance-wereld en met het andere in de artistieke filmscene van New York, waarbij de relatie tussen beeld en geluid voor hem altijd centraal staat. Strickland poetst de bouwstenen van zijn films niet weg, maar legt juist de nadruk op het historische materiaal waaruit hij put.

Mede daarom zijn zijn speelfilms zo geliefd: ze wijzen op hun eigen maakproces en maken inzichtelijk bij welke filmtradities Strickland zich wil scharen. Met elke film verleidt Strickland je om dieper in de marges van de filmgeschiedenis te graven.

Een fraaie nieuwe blu-ray-boxset van het Britse Curzon nodigt uit om ook dieper te graven in Stricklands eigen oeuvre. Naast al zijn lange speelfilms bevat Peter Strickland: A Curzon Collection bijna de complete lijst aan korte films en videoclips van de regisseur. Dit totaaloverzicht reikt van zijn vroegste 8mm-experimenten Rising Within the Realms of Sleep (1992) en Between God and Inspiration Lie Heaven and Hell (1993) tot aan de gestileerde gay pornografie van Blank Narcissus (Passion of the Swamp) (2022).

Wat deze overdaad aan soms schetsmatige filmwerken overbrengt is Stricklands eindeloze experimenteerdrang. Steeds weer doet hij nieuwe pogingen om op andere manieren de spanning tussen beeld, geluid en verhaal te vergroten.

Verstilling en ruis
In zijn recentere werk gebeurt dat steeds vaker door het contrast tussen verstilling en ruis op te zoeken. Zo bestaat GUO4 (2019) uit een reeks stilstaande fotografische beelden, die samen een gevecht tussen twee naakte mannen in een kleedkamer tonen. De intensiteit van de steeds gewelddadiger beelden wordt versterkt door de bak herrie die Strickland op het geluidsspoor legt.

In Cold Meridian (2020) is de balans tussen geluid en beeld veel fragieler. De film over een online performancekunstenaar breekt open wanneer Strickland opnieuw stilstaande beelden introduceert die uit hun kaders dreigen te barsten door het getoonde gevaar en geweld. Dit conflict tussen de vorm en verhalende aspecten van de film doet nog het meeste denken aan de fotografische cinema van Chris Marker (La jetée, 1962).

Strickland lijkt een uitweg uit de meer conventionele cinema te zoeken. “Ik weet niet of ik ooit nog een speelfilm ga maken”, zei hij al in gesprek met Filmkrant over zijn meest recente lange film Flux Gourmet. Anglo-Hellenic (2024), de nieuwste titel opgenomen in deze boxset, suggereert in ieder geval dat zijn cinema een andere functie krijgt.

Deze intieme familiefilm is een essayistisch portret van Stricklands moeder, die reflecteert op haar Griekse roots terwijl ze een maaltijd kookt. In plaats van een ode aan de filmgeschiedenis, is het deze keer een innemend eerbetoon aan een moeder. Haar anekdotes worden bijgestaan door bijvoorbeeld een afbeelding van haar schilderij van het Imittos-gebergte, waar de herkomst van haar familie ligt.

Strickland was tot nu toe vaak een doorgeefluik, een maker die via zijn werk zijn inspiratiebronnen wilde delen met de wereld. Nu richt hij de camera op zijn eigen leven, wat totaal andere, maar minstens even fascinerende cinema oplevert.

Peter Strickland: A Curzon Collection is verkrijgbaar op blu-ray (Curzon, import).