Evenementen – 19 december 2013
Cargo 200
Retrospectief Aleksej Balabanov
Onder de titel Aleksej Balabanov, enfant terrible van de Russische cinema presenteert EYE van 2 t/m 19 december een retrospectief van de begin dit jaar te vroeg overleden (54 jaar) Russische filmmaker. Enfant terrible klinkt alsof Balabanov een eeuwige puber en een querulant was, maar hij was vooral een filmmaker die met zijn werk de rotte plekken in de Russische samenleving blootlegde. Zijn films portretteren Rusland als een meedogenloos land, waarin het ieder voor zich is en niemand voor ons allen. Dat Balabanov als soldaat in 1984 in Afghanistan vocht, zal sterk hebben bijgedragen aan zijn sombere beeld van Rusland. De zwarte humor in zijn films maakt zijn visie dragelijk. Met de artfilm Happy Days (lees dit vooral niet letterlijk) vestigde hij in 1991 de aandacht op zich als een groot talent. De sepia getinte film, waarin een man door een kil en onverschillig Sint Petersburg doolt, straalt tijdloosheid uit. Het drama wekt de indruk dat gebrek aan menselijkheid en mededogen van alle tijden zijn in de Russische maatschappij, de constante in de Russische geschiedenis. Alle films van Balabanov zijn doordrenkt van deze gedachte. Zijn grootste succes was Brat (1997), een gangsterfilm, tegen de achtergrond van het geweld en de corruptie in Rusland. Kenmerkend voor Balabanov was dat hij even makkelijk artfilms als genrefilms maakte. Na zijn hit Brat maakte hij de duistere artfilm Of Freaks and Men (1998) over een pornofotograaf in het begin van de twintigste eeuw die zich binnendringt in een rijke familie. Fatsoenlijke burgers die kansloos zijn tegen schurken en gewetenlozen was een terugkerend onderwerp in zijn films. Het meest meedogenloze voorbeeld is Cargo 200 (2007). In de in 1984 tegen de achtergrond van de Russisch-Afghaanse oorlog spelende film is de Russische maatschappij in de greep van wetteloosheid, corruptie en sadistisch geweld. Helaas zullen we nooit meer een nieuwe film van de compromisloze Balabanov zien.
Leve de western
De western dood? Ja, de traditionele western met schietgrage cowboys en gevederde indianen, maar in een nieuw jasje duikt het genre steeds weer op. Tarantino’s Django Unchained kan moeilijk als iets anders dan een western worden betiteld. Hoog tijd dus om de oude en de moderne western onder de loep te nemen. Filmdocent Jan Salden doet het in filmhuis De Lieve Vrouw in Amersfoort op vier dinsdagavonden in december. Onder de titel ‘I’m a poor lonesome cowboy: de terugkeer van de western’ ontrafelt hij het genre. Uiteraard begint hij met de klassieke Amerikaanse western (3 dec). Na zijn lezing wordt Red River van Howard Hawks uit 1948 vertoond. Met, hoe kan het anders, John Wayne. De Europese westernvariant — de spaghettiwesterns van Sergio Leone — komt een week later aan bod. Na de lezing wordt For a Few Dollars more (1965) vertoond. Op 16 dec. gaat het over de moderne Amerikaanse western en is Django Unchained te zien. De reeks besluit op 23 dec. met de ‘western iconografie’. Daarin gaat het over de invloed van de westernbeeldtaal op andere genres. Als voorbeeld dient de film Drive van Nicolas Winding Refn. Hierin is het traditionele westernpaard ingeruild voor een auto.
For a Few Dollars more
Niet praten maar filmen
"Laat je niet tegenhouden, door niemand", zegt een meisje op een promofilmpje voor Shoot Your Shot#, de filmcompetitie voor jongeren tussen 12 en 15 jaar uit Haarlem en omgeving. Het meisje, dat vorig jaar meedeed aan de competitie, heeft groot gelijk. Wie filmmaker wil worden, moet in de eerste plaats wilskracht en doorzettingsvermogen hebben. Zonder dat komt zelfs het grootste talent niet ver. Shoot Your Shot# geeft jongeren al negen jaar de kans om in een filmpje van maximaal vijf minuten hun talent te tonen. Aan de negende editie van Shoot Your Shot# doen zo’n zestig jongeren mee, die de weg naar het maken van een filmpje enige tijd geleden begonnen met een inspirerende workshop onder leiding van Michel ten Horn (De ontmaagding van Eva van End). Daarna gingen zij aan de slag. Om van het door hen gedraaide materiaal filmpjes te maken, kregen ze tussendoor een montageworkshop aangeboden. Op 2 december worden uit de filmpjes er vijftien geselecteerd voor de finale op 15 december in de Filmschuur in Haarlem. Een jury met onder meer filmmaker Joost van Ginkel (170 Hz) bepaalt dan de winnaar. Naast bakken toejuichingen en eeuwige roem krijgt de winnaar een filmcursus bij Open Studio en een plek in de MovieSquad-jury op het filmfestival Rotterdam. Ook zal zijn filmpje op 23 december op het MovieZone Film Festival in Eye Filmmuseum te zien zijn. Dat festival vertoont films van jongeren, die de kans krijgen om met filmprofessionals over het vak en hun ambities te praten.
Shoot Your Shot#
Europese korte films
Dat er volgend jaar Europese verkiezingen zijn, ontgaat ook de filmwereld niet. Het filmfestival Rotterdam besteedt in de komende editie (22 januari t/m 2 februari) met een speciaal programma aandacht aan Europa. Hebben filmmakers iets over Europa te zeggen? Kunnen we iets van hun films leren over Europa? Deze vragen komen ongetwijfeld aan bod in het programma. Wie alvast wil warmlopen voor de discussie over Europa en de Europese cinema, moet op 21 december De Europese dag van de korte film bezoeken in Lux in Nijmegen, LantarenVenster in Rotterdam, Chassé Cinema in Breda, De Balie in Amsterdam, EYE of Filmhuis Bussum. Deze filmtheaters besteden op die dag aandacht aan Europese korte films met een ruim zeventig minuten durende compilatie van vijf Europese korte films. De films lopen uiteen van roadmovie tot jazz-animatie, van documentaire tot artfilm. EYE vertoont naast deze compilatie ook op deze dag vóór elke lange film een korte film. Initiatiefnemers en stimulators achter De Europese dag van de korte film zijn EYE, het Nijmeegse festival voor de korte film Go Short! en het filmfestival Rotterdam. Ze sluiten aan bij het Franse initiatief van twee jaar geleden om een dag van de korte film te organiseren. In Frankrijk was het een succes, waarna Short Circuit, het netwerk van niet-commerciële distributeurs van Europese korte films, de krachten bundelden. Het streven is dat zoveel mogelijk Europese landen meedoen aan De Europese dag van de korte film. De teller staat nu op veertien landen, waaronder dit jaar dus voor het eerst ook Nederland.
goshort.nl | eyefilm.nl | filmfestivalrotterdam.com
Museumbezoek in filmzaal
Je kunt natuurlijk naar Londen vliegen om in het British Museum de spectaculaire tentoonstelling over Pompeï te gaan zien, maar het kan een stuk goedkoper op 15 december om 15.00 uur in Melkweg Cinema. Te zien is dan film Pompeii Live From the British Museum, waarin British Museum directeur Neil MacGregor de kijker meeneemt op een tour door de tentoonstelling. De expositie geeft inzicht in het leven vóór de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Chr. en de tragedie erna in Pompeï en het kleine kuststadje Herculaneun. De twee welvarende stadjes werden bedolven onder een vier meter dikke laag vulkaanstof en stenen. MacGregors rondleiding wordt afgewisseld met de visies van experts, meeslepende muziek, gedichten, en verhalen van ooggetuigen. En natuurlijk zijn er fysieke overblijfselen te zien die de
tragedie voelbaar maken. Afdrukken van in elkaar verstrengelde lichamen, een lantaarn, die mensen gebruikten op hun vlucht voor de vulkaanuitbarsting, die de zon volkomen verduisterde, huisraad en andere spullen. De letterkundige en politicus Plinius de Jongere, die als zeventienjarige jongen de uitbarsting overleefde, schreef later dit over de ramp: "De een treurde om zijn lot, de ander over dat van zijn familie. Sommigen wilden sterven, anderen staken hun handen op naar de goden. Maar de meesten waren ervan overtuigd dat er nu geen goden meer waren, en dat de laatste eindeloze nacht, waarover we hadden gehoord, over de wereld was gekomen."
Pompeii Live From the British Museum
Les van Jean-Luc Godard
Behoefte om je kennis van de filmgeschiedenis bij te spijkeren? Mark Cousins geweldige vijftiendelige serie The Story of Film: An Odyssey is al enige tijd met Nederlandse ondertitels op dvd verkrijgbaar. Dat geldt nog steeds niet voor die andere geweldige filmgeschiedenisles: Jean-Luc Godards Histoire(s) du cinéma. De achtdelige serie (266 minuten) is nog steeds niet uitgebracht in Nederland. Het is al heel wat dat de serie, die Godard tussen 1988 en 1998 maakte, sinds een paar jaar te koop is met Engelse ondertitels. Het maakt deze filmgeschiedenisles in elk geval ook toegankelijk voor wie niet vloeiend het Frans beheerst. Wie zich wil onderdompelen in Godards visie moet 12 en 13 december naar EYE gaan voor de Engels ondertitelde vertoning van Histoire(s) du cinéma op het grote doek. In de serie geeft Godard zijn visie op de filmgeschiedenis, die hij omschrijft als een manier om "iets over jezelf en de wereld te ontdekken." Het gaat hem altijd over de relatie tussen film en de wereld. De moderne cinema begint voor Godard in 1945 met Roberto Rossellini’s Roma, città aperta ("de enige echte verzetsfilm"). Dertig jaar later is het eindpunt al bereikt met de dood van Pier Paolo Pasolini. Televisie (‘TV is de middelmaat’) betekende volgens Godard de doodsteek van de cinema. Zo kennen we Godard: nooit te beroerd om een stellige uitspraak te doen. Maar ook voor wie zijn apodictische opvattingen niet onderschrijft, is Histoire(s) du cinéma zeer de moeite waard. Alleen al de honderden filmfragmenten, door Godard vaak van sarcastisch commentaar voorzien, zijn een feest voor het oog.
Histoire(s) du cinéma
Noors Filmfestival
Hoe zou het met Bent Hamer zijn? De gedachte aan de Noorse filmmaker komt op omdat Filmhuis Lumen in Delft 29 en 30 november een Noors Filmfestival organiseert. Bent Hamer zette met het droogkomische Eggs (1995) en Kitchen Stories (2003) de Noorse cinema op de internationale kaart. Denk aan het werk van Alex van Warmerdam, maar dan milder. Met zijn Amerikaanse Charles Bukowski-verfilming Factotum (2005) bewees de regisseur dat hij beter op Noorse bodem gedijt. Het bleef dan ook bij een eenmalig Amerikaans avontuur. Zes jaar geleden leverde dat met O’Horten, over een treinconducteur die de laatste dag voor zijn pensioen in curieuze avonturen verzeild raakt, weer een droogkomische Noorse film op. Daarna maakte Hamer drie jaar geleden nog een film, die niet in Nederland is uitgebracht. Sindsdien is het stil. Is hij uitgefilmd? Op het Noors Filmfestival in Lumen is Hamers O’Horten één van de vijf films in het programma. Recentere films zijn Kon-Tiki (Johachim Rönning, Espen Sandberg, 2012), over de reis van Thor Heyerdal in 1947 op een vlot van Zuid-Amerika naar Polynesië, en Company Orheim (Arild Andresen, 2012) over de spanningen tussen een tiener en zijn vader in de jaren tachtig. Onbekend in Nederland is Babycall (Pal Sletaune, 2011) een thriller met Noomi Rapace (Millennium-trilogie) als een moeder die door de babyfoon rare geluiden hoort komen uit de slaapkamer van haar zoontje. Onbekend in Nederland is ook Max Manus (van dezelfde makers als Kon-Tiki, 2008). De film gaat over de verzetsdaden in de Tweede Wereldoorlog van de Noorse oorlogsheld Max Manus, die, nadat de grond in Noorwegen hem te heet onder de voeten werd, vanuit Schotland verzetsdaden pleegde.
O’Horten