EGGS

Gé en Arie Temmes in Noorwegen

  • Datum 08-11-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films EGGS
  • Regie
    Bent Hamer
    Te zien vanaf
    01-01-1995
    Land
    Noorwegen
  • Deel dit artikel

Leif Andrée als verloren zoon met ei

In Eggs wemelt het van de kleine rariteiten in het besloten leventje van Pa en Moe. Regisseur Bent Hamer wilde met zijn debuutfilm een absurdistische draai geven aan het vertederende portret van twee bejaarde broers en een buitenechtelijke zoon. Maar met vier verschillende versies van Yesterday op de radio en een asymmetrische trap krijgt de Noorse sleur niet genoeg sjeu.

Is een trap niet ontzettend inefficiënt ontworpen? Als je naar boven of beneden loopt, zet je telkens maar één voet op de trede. Daarom kan een trap net zo goed bestaan uit halve treden die elkaar links en rechts om en om afwisselen.
Zo’n trap bevindt zich in het huis van Moe en Pa. Als de twee bejaarde broers er in het begin van de film een voor een vanaf strompelen, is de toon gezet: Eggs is bedoeld als een ontroerend portret van twee grijsaards. De absurdistische details moeten het droefgeestige realisme een komische draai geven. Het debuut van de Noorse regisseur Bent Hamer lijkt dezelfde charme te hebben als de films van Alex van Warmerdam, waarin gekkigheden eveneens worden gecombineerd met kleinburgerlijke vertedering. De asymmetrische trap blijkt echter slechts een van de weinige aardige gimmicks in de film te zijn. Eggs lijdt onder het misverstand dat een film over saaiheid zelf ook saai moet zijn.
Want saai is het leven van de gepensioneerde broers Moe en Pa. Ze wonen in een verlaten gebied waar zelfs als het dooit een sneeuwschuiver de straten schoonschraapt. Deze Noorse Gé en Arie Temmes slijten de dagen door kruiswoordraadsels op te lossen, naar beursstanden op de radio te luisteren en pijprokend uit het raam te staren. Regelmatig geeft regisseur Bent Hamer deze huiselijke taferelen een komische toon door de film te doorspekken met droge tussentitels. De twee broers kijken bijvoorbeeld niet alleen naar de radio alsof het een televisietoestel is, een tekst meldt bovendien dat ze geen tv hebben. Het is een overbodige opmerking die grappig hoort te zijn — maar het niet is.

Yesterday
In Eggs wordt veel aandacht besteed aan de rituelen en eigenaardigheden ten huize van de twee broers. Pa legt bijvoorbeeld, voordat hij zijn achterwerk afveegt, alvast enige velletjes wc-papier op zijn dijen klaar. Vier verschillende radiostations zenden elk een andere versie van het liedje Yesterday. Hamer houdt van zulke details en stopte Eggs vol met scènes die deze kleine eigenaardigheden tonen. Het zijn de net iets te onalledaagse gebeurtenissen die hij onder het vergrootglas legt. Toch missen deze speelse vondsten meestal hun effect. Eggs kabbelt voort met scènes die vaak als enige smaakmaker zo’n hilarische vondst hebben. Details zijn dan niet langer terloops, maar moeten nadrukkelijk voor komisch doorgaan.
Door dit gemoedelijke leventje mag wel eens flink de bezem gehaald worden. Dit lijkt te gebeuren als Konrad plotseling de rust komt verstoren. Terwijl op de radio wordt herdacht dat vijfentwintig jaar geleden de eerste maanlanding plaatsvond, wordt zijn invalidewagentje uit een busje gereden. Konrad, de vrucht van Pa’s uitstapje tijdens de oorlog naar Zweden, is in zijn kanariegele trainingspak en met zijn eierenverzameling een vreemde eend in de bijt van Moe en Pa: het is een merkwaardige kale man die zich amuseert met een verzameling eieren en nauwelijks meer geluid maakt dan een merkwaardige lokroep.
Terwijl de kleine stap van Neil Armstrong een grote stap voor de mensheid was, zorgt Konrads aankomst nauwelijks voor enig leven in de brouwerij. Hij wordt veilig opgeborgen in de logeerkamer en de film vervolgt in hetzelfde gezapige tempo. Moe, Konrads oom, kan niet goed overweg met deze indringer in zijn gesloten wereldje, maar het conflict blijft onderhuids. Het levert in ieder geval geen interessante confrontatie op.
Gedrieën beleven ze een maandelijks finest moment als ze met een bak popcorn op hun schoot zien hoe de werkster zich diep voorover buigt. Op dat moment is de verveling bij de toeschouwer al definitief doorgebroken. De gebroeders Pa en Moe beleven urenlang kijkplezier aan een draaiende keukenmachine. Wij hebben meer nodig om geamuseerd te worden.

Pieter Bots