Boeken: Oscar Wars

The New Yorker-journalist Michael Schulman is een levens­lange fan van de Oscars en levert met Oscar Wars een viering en kritische cultuurgeschiedenis ineen.

Even uitzoomen. We weten niet beter dan dat in het vroege voorjaar een verzameling vaklieden in Amerika de beste film van het afgelopen jaar bekroont met een verguld bronzen beeldje van een naakte ridder die ‘Oscar’ heet. Dit gebeurt in een met gordijnen en tapijten opgedoft winkelcentrum in Los Angeles waar mensen die niet professioneel bij film betrokken zijn nooit zullen komen; het zeer selecte groepje Nederlanders dat ooit een uitnodiging kreeg, wordt daar vervolgens de rest van hun carrière naar gevraagd. Zelfs als ze niks gewonnen hebben.

Maar wat zijn die Oscars nu eigenlijk, en: waarom doen ze ertoe? Voor kunst bestaat toch helemaal geen meetlat of puntensysteem, zoals bij sport? Hoe vaak vallen Oscar-winnende films niet tegen of verbleken ze na een paar jaar (Driving Miss Daisy, 1989; Slumdog Millionaire, 2008) of wordt een acteur beloond voor lang niet hun beste rol (dit jaar nog Jamie Lee Curtis)?

Muilpeer
The New Yorker-journalist Michael Schulman keek in 1993 als elfjarig jongetje thuis voor de buis zijn eerste live-uitzending en miste sindsdien geen enkel jaar. Een fan dus, maar als verslaggever en celebrity-interviewer heeft Schulman inmiddels zoveel kilometers gemaakt dat hij het hele proces ook helder en afgewogen kan analyseren. Zijn boek Oscar Wars is een viering en kritische cultuurgeschiedenis ineen, met een selectie van de meest spraakmakende jaargangen sinds 1929, het jaar waarin de eerste Academy Award werd uitgereikt.

In 2017 mocht Schulman als verslaggever voor het eerst echt naar de Oscar-ceremonie toe. Hij viel er met zijn neus in de boter: het was het jaar van de ‘enveloppenverwarring’, waarin Warren Beatty zichtbaar ongemakkelijk La La Land als Beste Film van zijn kaartje oplas. Beatty wist dat het niet klopte; een accountant met een koffertje in de coulissen had zich vergist. De werkelijke winnaar was Moonlight.

De chaos die volgde ging de annalen in als ‘grootste Oscar-schandaal ooit’, totdat acteur Will Smith al vijf jaar later dat record verbrak door presentator Chris Rock op het podium een muilpeer te geven.

Lompe tactieken
Schulman houdt van dit soort rellen en toont in zijn forse, uitmuntend geresearchte boek één ding overduidelijk aan: schandalen en trammelant zijn zo oud als de Oscars zelf, net zoals presidentsverkiezingen in de VS nooit ordentelijk of saai verlopen. De politieke analogie is nuttig om de dynamiek achter de keuzes van de Academy beter te begrijpen: producenten en studio’s lobbyen zich een deuk in hun budgetten om collega’s warm te maken voor een titel waarin ze Oscar-potentie zien en de uitreiking is voor de genomineerden het eindpunt van een maandenlange, slopende pr-campagne waar ze moeilijk onderuit kunnen. Wie wil er nou geen Oscar? “Hij hoereerde ons”, zoals acteur Ben Affleck de strategie van zijn toenmalige producent Harvey Weinstein ooit bloemrijk omschreef.

Weinstein figureert uiteraard in Oscar Wars, in het hoofdstuk over de race van 1999, toen Shakespeare in Love van ‘rotzak’ Weinstein won van Saving Private Ryan van ‘mensch’ Steven Spielberg. Die kwalificaties komen niet van Schulman: reputaties zijn alles in Hollywood en het is verhelderend om te lezen hoe gehaat Weinstein al was, onder vrijwel al zijn collega’s, ver vóór het openen van de #MeToo-beerput. Weinstein speelde vals, was de communis opinio: hij pushte niet alleen agressief zijn eigen films, maar verzon ook spin tégen zijn concurrentie. In 1999 verspreidde zijn team een vileine kanttekening bij Spielbergs oorlogsepos: die lange vechtscène aan het begin was indrukwekkend ja, maar zakte de film daarná niet nogal in? Spielberg, die in 1975 zelf als jonge rebel de Academy had overdonderd met zijn haaien-blockbuster Jaws (drie Oscars, maar géén Beste Film of Regie), weigerde zich te verlagen tot Weinsteins lompe tactieken – tot wanhoop van zijn pr-afdeling, die aanvoelde dat het beschaafde tijdperk voorbij was.

Door Schulmans oog voor detail en zijn talent voor smakelijke lange reportages wordt elk hoofdstuk van Oscar Wars een film op zichzelf. Prachtig beschreven is het tragische lot van Allan Carr, een flamboyante gay producent die de uitreiking van 1989 optuigde tot een campy extravaganza: Rob Lowe en Sneeuwwitje zongen een duet voor een van afgrijzen bevroren zaal. Carrs loopbaan was verwoest – en degene die Sneeuwwitje speelde (Schulman vond haar terug) vluchtte zo snel ze kon naar huis. Hollywood bepaalt haar eigen regels. Wie ze niet kan lezen, wordt hardhandig buiten de poort gehouden.

Oscar Wars A History of Hollywood in Gold, Sweat and Tears Michael Schulman | 2023, HarperCollins, New York | 608 pagina’s | € 36,99