Boeken: Donker en onnatuurlijk

Naast graphic novels uit tekenaar Milan Hulsing zijn liefde voor genre- en cultfilms al zo’n twee decennia in illustraties, voornamelijk voor filmblad Schokkend nieuws. Het koffietafelboek Donker en onnatuurlijk brengt een honderdtal van die illustraties samen.

“Horror is als het ruiken van pas gemaaid gras”, zei striptekenaar Milan Hulsing in een interview met Phil van Tongeren uit 2015. “Het transporteert me naar gelukkige tijden.” Het interview is, samen met een tweede interview uit 2020, opgenomen in het mooi vormgegeven koffietafelboek Donker en onnatuurlijk, met pakweg honderd illustraties van Hulsing.

De illustraties variëren van portretten en covers voor genrefilmtijdschrift Schokkend nieuws tot beelden voor Imagine Film Festival, zoals het werk dat de omslag van het boek vormt, waarin lovecraftiaanse inktvissen de kop opsteken in het IJ. Alles gerelateerd aan genrefilms en meer specifiek de horrorfilm.

Daarin komt dat aanvankelijk misschien wat vreemd klinkende citaat van Hulsing volkomen tot zijn recht. Want zijn illustraties verbeelden bovenal de ervaring van kijken naar horror, met de genegenheid van een liefhebber. Die curieuze mengeling van huiveren en je vergapen die de beste horrorfilms aanwakkeren.

Buikspreekpop
Hulsing is voornamelijk bekend van zijn graphic novels, zoals de koortsdromerige stripbewerking van Harry Mulisch’ De aanslag en het in 2020 verschenen Spaans rood. Daarnaast maakt Hulsing al zo’n twee decennia illustraties voor Schokkend nieuws, waaronder geregeld de cover.

Die covers vormen het eerste deel van Donker en onnatuurlijk. Met bijvoorbeeld een illustratie bij François Truffauts Fahrenheit 451 (1966), met Oskar Werner glimmend in het licht van vlammen als een bijna smeltende wassen pop. Of de sterke cover voor een kindertrauma-special: een versplinterde samenvoeging van een huilend kind en een buikspreekpop.

Het tweede segment, getiteld ‘Schaduwen over Holland’, is gewijd aan de Nederlandse genrefilm. Die kreeg het afgelopen jaar een boost met De openbaring (Chris W. Mitchell) en Moloch (Nico van den Brink), maar de illustraties van Hulsing laten zien dat horror al langer een constante factor is in de Nederlandse film, zij het vaak in de marges.

Denk aan cultklassieker De Johnsons (Rudolph van den Berg, 1992), waarvan Hulsing een heerlijk verontrustend mysterieuze illustratie maakte. Maar ook aan korte films als De lichtwachter (Bob Demper, 2015), die Hulsing illustreerde met een bijna vormeloze figuur die even sereen als dreigend in de lichtbundel van een vuurtoren staat. Het beeld dat Hulsing maakte bij FarmKill (Benjamin van den Dool, 2019) toont hoe effectief hij is in zijn kleurgebruik. Het nachtelijke tafereel, met op de voorgrond een op een hooivork gespietste figuur en op de achtergrond een boerderij, is volledig gedrenkt in blauwtinten, op de felrode vensters van de boerderij na.

Fantastisch kleurgebruik
Hulsing wisselt in zijn werk geregeld van stijl en methode: verf of potlood, zachte lijnen of juist grote kleurvlakken. (Het was een leuke toevoeging geweest als het boek informatie had bevat over de gebruikte materialen en technieken.) Wat zijn werk bindt is dat fantastische kleurgebruik en de manier waarop hij, juist met die wisselende vormen, sfeer weet uit te drukken.

Dat geldt niet alleen voor zijn illustraties van films, maar ook voor zijn portretten, verzameld in het hoofdstuk ‘Duistere bezoekers’. Daarin komen we onder meer Paul Verhoeven, Jan Doense en Stanley Kubrick tegen, alsook de door een wederom prachtig kleurenspel gekenmerkte tekening van Carel Struycken, de ruim twee meter lange acteur uit onder meer Twin Peaks (1990-2017).

Zo wisselt Hulsing in het boek grote namen af met culthelden, klassieke films met minder bekende werken en ronduit obscure genrefilms als The Strange World of Coffin Joe (1968) van José Mojica Marins. In de introductie van het boek bekent Hulsing dat hij zelf soms op de titel na weinig weet van die films bij het maken van de illustraties – ‘In de goede traditie van covertekenaars van horrorpockets uit de gouden tijd.’

Bij het boek zit ook nog de fijne korte film Magic Show, die Hulsing animeerde en regisseerde en die in 2009 werd vertoond als voorfilm bij de Zweedse vampierfilm Let the Right One In (Tomas Alfredson, 2008). Een handgeschilderde multiplane-animatie vol dubbele bodems, waarin Hulsing het surrealistische verhaal vertelt van een illusionist en zijn assistent en waarbij niets is wat het lijkt.

Donker en onnatuurlijk, Milan Hulsing | 2022, Concertobooks, Amsterdam | 224 pagina’s | €39,99