Redactioneel – September 2020

Gaat Tenet de bioscopen redden? Dat is wensdenken. Zo simpel is het niet en de filmindustrie moet zich niet blindstaren op één film en vervolgens bij tegenvallende cijfers te negatieve conclusies trekken. Een wereld mét het virus maar zonder vaccin begint vorm te krijgen en daar horen geen volle zalen bij. Denken dat het wel zo is, is niet realistisch. Wel realistisch is dat bioscopen (multiplexen, deel van ketens) en filmtheaters (op arthousefilms gericht en onafhankelijk) het komende jaar alleen zullen overleven met hulp. Zo simpel is het wel.

Wat is ons dat waard?

Je voelt bijna met de dag het verlangen groeien om samen te komen en in het donker naar een groot doek te kijken. De persvoorstelling van Tenet was voor mij de eerste keer dat ik met veel mensen – op gepaste afstand – in een zaal zat. Voor mij is Tenet een grandioze film. Nolan is een goochelaar en het is bluf natuurlijk, tijdreizen, een verhaal met zo’n vaart vertellen dat niemand echt ziet wat je aan het doen bent, maar Nolan houdt het 2,5 uur strak vol. En dat is absoluut deel van de magie van het grote doek, de magie die verdwijnt als je thuis op de bank kijkt.

Alles evolueert. Mensen sterven (zie het prachtige Babyteeth), mensen worden geboren (zie Öndög), landen verdwijnen en ontstaan (Atlantis), tradities veranderen (Marc Schmidt over het einde van de observerende documentaire) en worden geboren (het Gouden Kalf voor Kostuumontwerp).

En zo is de afgelopen maanden ook duidelijk geworden, zoals Dan Hassler-Forest in zijn column constateert, dat het streamingaanbod geen echte concurrent is van het grote doek. Het concurreert, zeker, maar alleen omdat het tijd vraagt. Niet omdat het de ervaring vervangt. En die ervaring van het grote doek, van het ritueel erheen te gaan, alleen of met iemand die je kent, of niet kent, moeten we koesteren. Iedereen heeft herinneringen aan een film in een zaal en herinneringen maak je zelden in je eentje. In die zin is het grote doek in bioscopen en filmtheaters veel meer dan een commercieel fenomeen. Het is een plek, in het donker, buiten de wereld en buiten de tijd, waar je voor twee uur door de ruimte en de tijd van de film reist. Als het grote doek door deze crisis verdwijnt, komt het niet meer terug. Niemand gaat die infrastructuur opnieuw opbouwen. Dan zullen we die reizen voor altijd moeten missen. Ik heb het niet over een romantisch verlangen. Ik heb het over een levensbehoefte.