Suzume

Makoto Shinkai doet het weer. En dat kun je negatief opvatten – als een herhaling van zetten – of positief, als een artistieke signatuur. Na megasuccessen Your Name. en Weathering with You is Suzume zijn derde seismische liefdesdrama met metafysische twist.

Het liefst zou ik hier mijn theorie uitwerken dat Makoto Shinkai’s Suzume een metaforische verbeelding van seks is (zoals al aangestipt in een Berlinale-blog voor Filmkrant), maar dat zouden te veel spoilers worden.

Dan maar naar de andere kant van het spectrum, helemaal weg van details, waar Anime News Network moppert dat Suzume in wezen dezelfde verhaallijn volgt als Shinkai’s extreem succesvolle voorgangers Your Name. (2016) en Weathering with You (2018): eerst wordt een bovennatuurlijk element geïntroduceerd, dan worden dramatisch ontsporende problemen ogenschijnlijk opgelost en vervolgens probeert de held, worstelend met onvoorziene gevolgen van de tweede akte, iets terug te krijgen wat verloren is. Met muziek van Radwimps en een twist waarin liefde ruimte en tijd overstijgt, waarop kippenvel.

Maar als Mondriaan gekleurde vlakjes kon blijven schilderen, waarom mag Shinkai dan niet blijven voortborduren op zijn eigen succesformule?

Zeker als – wat niemand ontkent – het er allemaal zo prachtig uitziet. De glossy overkill, vol invallende lichtbanen en verzadigde kleuren, en het geromantiseerde hyperrealisme van de settings, gebaseerd op foto’s van Japanse locaties die fans vervolgens massaal bezoeken als ‘anime pelgrimage’. Ook dat is typisch Shinkai, net als de camera die om de hoofdpersoon heen draait – al doet-ie het hier geloof ik maar één keer.

Met die locaties doet hij dit keer overigens iets interessants. Suzume klaagt ergens dat haar reisgenoot (die is veranderd in een driepotig stoeltje, als origineelste sidekick in tijden) haar niet wakker maakte toen ze met de Shinkansen langs de Fuji reden. Het is een knipoog van Shinkai, die in Suzume de aandacht niet richt op toeristentrekpleisters, maar op vervallen uithoeken. Dat zijn de plekken waar – en dan komen we nu bij het verhaal (behalve dat het eigenlijk over seks gaat) – een grote worm door deuren binnen dreigt te komen om een enorme aardbeving te veroorzaken. Wat Suzume en stoeltje moeten zien te voorkomen.

Maar wacht: worm? Aardbeving? Inderdaad: dat idee komt van Haruki Murakami en inderdaad: datzelfde idee gebruikte Pierre Földes voor zijn recente animatiefilm Blind Willow, Sleeping Woman (2022). Ze verwijzen daarmee naar de grote aardbeving van 2011, de zwaarste ooit gemeten in Japan, die ook al indirect de natuurrampen in Wea­the­ring with You en Your Name. inspireerde. Dat Shinkai die verwoestende natuurkracht nu aan Japans verwaarloosde infrastructuur koppelt, kun je beschouwen als politieke kritiek. Als je tenminste niet te veel wordt afgeleid door die enorme (fallische) worm die zich door deuren dringt (duh) en alleen met behulp van een poesje(!) tegengehouden kan worden.