Salyut-7

De ruimte in voor filmwedloop

Dit Russische ruimteavontuur haalt het niet bij Amerikaanse inspiratiebronnen als Gravity en Apollo 13. Qua technisch vernuft blinkt hij echter uit. En dat is precies het punt dat deze film wil maken.

Gespannen politieke verhoudingen tussen Amerika en Rusland doen vermoeden dat de Koude Oorlog nooit echt is opgehouden. In ieder geval niet op film, waar de ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie nog altijd voor nieuwe verhalen zorgt. Recentelijk nog Hidden Figures (Theodore Melfi, 2016) die diversiteit en discriminatie op de werkvloer van NASA benadrukt, tegen de achtergrond van het Mercuryprogramma. De Sovjets hebben Joeri Gagarin dan al de ruimte in geschoten. Amerika moet snel volgen met een eigen man in de ruimte die ook levend terugkeert.

De Neil Armstrong- film First Man (Damien Chazelle, 2018) laat niet alleen de waanzin zien van een ruimtereis – of thuisblijven terwijl je man dit lot ondergaat –, maar ook de triomf van de eerste stappen op de maan. Met Armstrongs landing leek de ruimtewedloop beslecht: Amerika had gewonnen. Al denkt het patriottische Rusland van Poetin daar inmiddels anders over. Daar was Klim Shipenko’s Salyut-7 vorig jaar een van de grote kaskrakers. Dit ruimteavontuur gebaseerd op een waargebeurd verhaal viert vooral het Russische vernuft tijdens de Koude Oorlog. ‘Een van de meest technisch complexe missies in de geschiedenis van ruimtenavigatie’, ronkt de logline van de film.

De missie is het repareren van een onbemande ruimtesatelliet. De Salyut-7 dreigt door de stratosfeer te zakken en op Amerikaans grondgebied te crashen, wat waarschijnlijk zou leiden tot een nucleaire oorlog. Noeste kosmonauten Federov en Alechin moeten dus de ruimte in om met hun schip à la Interstellar het ontspoorde station te bemannen. Met wat leentjebuur van Christopher Nolans ruimtefilm, Alfonso Cuaróns Gravity (2013) en Ron Howards Apollo 13 (1995) levert Shipenko een spectaculaire film die vooral draait om de technische obstakels die Federov en Alechin rondom de satelliet moeten overwinnen. Het is het ruimte-equivalent van de oude, Duitse bergklimfilms waarin het overwinnen van de berg symbool staat voor het zegevieren van een heel land.

Salyut-7 herschrijft ruimtevaartgeschiedenis naar gelieve. Ineens vliegt de Amerikaanse Challenger langs en laat diens Amerikaanse bemanning hun respect voor de Russen zien met een duim omhoog. Tegelijkertijd schrijft de film zelf ook geschiedenis. Volgens de producenten althans is dit de eerste speelfilm die daadwerkelijk scènes in de ruimte heeft geschoten om gewichtsloosheid op camera te vangen. Salyut-7 is dan ook een prachtig symbool van de filmwedloop tussen Rusland en Hollywood geworden. Voor een fractie van het budget van een Hollywoodproductie weet Shipenko een minstens net zo overtuigende speelfilm neer te zetten als zijn Amerikaanse tegenhangers. Wanneer halen ze Amerika in?