Rimini

Een Oostenrijkse smartlappen­koning strijkt neer in een trooste­loos Rimini, waar hij voor gepensioneerde fans optreedt en betaalde seks heeft met zijn bewonderaars. Tristesse en vergane glorie alom in deze nieuwe film van Ulrich Seidl.

“Ieder het zijne, ieder het zijne”, stamelt de dementerende vader van volkszanger Richie Bravo voor zich uit op zijn laatste halte, een gesloten verzorgingstehuis. Daar mompel-zingt vader Ekkehart samen met andere bejaarden een liedje uit hun jeugd. Die mooie tijden van weleer zijn, zo wordt direct duidelijk, onherroepelijk voorbij. Voor iedereen.

Ulrich Seidl, de Oostenrijkse meester van de miezerigheid, levert met dit eerste deel van een tweeluik een tragikomisch verhaal over onvermogen, gerommel in de marge en het dunne laagje beschaving dat we ons hebben aangemeten. Net zoals hij deed in Import/Export (2007), de Paradies–trilogie (2012-13) en documentaires als Im Keller (2014) en Safari (2016).

Dat betekent ook hier: genieten en gruwelen tegelijkertijd. Weinig andere makers weten zoveel droefenis in één beeld te vangen. Over iedere compositie is nadrukkelijk nagedacht, net als over iedere locatie, iedere prop, elk kostuum en de casting van alle personages. Die zien eruit als gewone mensen, met normale lichamen en dito behoeftes. Kijken naar hun seksscènes voelt als een inbreuk op hun privacy. En toch kun je niet wegkijken. Net zo min als van al die andere weinig glamoureuze situatieschetsen.

Gokpaleizen
Als de moeder van Richie Bravo sterft, keert hij met zijn cowboylaarzen en lange loden jas terug naar zijn ouderlijk huis om daar met zijn broer Ewald schoon schip te maken in de bruine schrootjesruimtes, tussen verschoten familiefoto’s en posters van vergeten filmhelden. Na een schamele uitvaart reist hij terug naar zijn bungalow in Rimini vol afbeeldingen van zijn jongere, populairdere zelf, glimmende kostuums en merchandise. Die is bestemd voor een verse buslading fans die buiten het toeristische seizoen zijn optredens komen bekijken in verlaten hotellobby’s en kitscherige gokpaleizen.

Richie Bravo geeft álles aan zijn vooral vrouwelijke fans, die hem regelmatig in smoezelige hotelbedden uitnodigen en hem daarvoor betalen. Als Bravo tussendoor over het regenachtige, mistige strand ploegt, passeert hij illegalen die als levende doden tegen verlaten huizen en gesloten restaurants hangen. Terwijl Bravo al zuipend en slecht onderhandelend in de marge spartelt, verliest hij zijn zuurverdiende centen aan gokspelen. Tot zijn volwassen dochter zich meldt, die hij eigenlijk vergeten was. Ze wil geld zien om haar eigen leven op te kunnen starten. Een volgende generatie ploeterende Ekkeharts dient zich aan. Voor alle personages geldt: het verleden haalt je onherroepelijk in.

Mokerslag
Rimini is net als Seidls andere fictiefilms geschreven door Seidl en zijn vrouw Veronika Franz. Het vormt het eerste deel van een tweeluik over de lotgevallen van twee Oostenrijkse broers en werd tijdens het afgelopen filmfestival in Berlijn geselecteerd voor de Gouden Beer-competitie. Begrijpelijk, want dit perfect gestileerde, gefilmde en gemonteerde drama over ploeterende generaties komt aan als een mokerslag. Het acteerwerk is geniaal in z’n ‘gewoonheid’, al is hoofdrolspeler Michael Thomas opvallend charismatisch. Seidl kwam op het idee van Thomas’ personage als smartlappenzanger toen hij hem tijdens hun gezamenlijke opnames van Import/Export in een bar zag zingen en niemand z’n ogen van hem af kon houden. Zelfs als Bravo op z’n slechtst is – hoewel ook dan op z’n Seidls perfect gekadreerd – eist hij alle aandacht op.

Afgelopen september zou Sparta, het tweede deel, in première gaan op het Toronto Film Festival. Hierin zet Richie Bravo’s broer met pedofiele neigingen in Roemenië een judoschool voor kinderen op. Maar begin september verscheen een onderzoeksartikel in Der Spiegel over hoe ouders en hun gecaste kinderen niet goed op de hoogte zouden zijn geweest van het precaire thema. Alcoholmisbruik en geweld zouden tijdens de opnames bovendien een onveilige sfeer hebben gecreëerd. Ondanks Seidls officiële ontkenning cancelde TIFF Sparta pardoes. Het laatste woord is er ongetwijfeld nog niet over gezegd. Over een Nederlandse uitbreng is op het moment van schrijven nog niets bekend.