Nederlandse XR naar Cannes 2025

Twee Nederlandse VR-werken zijn geselecteerd voor de Immersive Competition van het festival van Cannes – van in totaal slechts negen producties. Het mag gezien worden als een erkenning van het hoge artistieke niveau van de Nederlandse XR-scene.

De VR-documentaire Lacuna van Maartje Wegdam en Nienke Huitenga-Broeren was eerder dit jaar een uitschieter op het IFFR. In de VR haalt de tachtiger Sonja haperende herinneringen op aan haar ouders die haar en haar zus, als jonge meisjes, net op tijd in veiligheid hadden weten te brengen voordat ze zelf in Auschwitz vermoord werden.

De interactieve VR-opera From Dust van Michel van der Aa, die ook de muziek componeerde, ging in december 2024 in première tijdens de Rotterdamse Immersive Tech Week en zal ook te zien zijn op het aankomende Holland Festival. De gebruiker ontmoet hierin meerdere alter ego’s van één personage, vertolkt door leden van het ensemble Sjaella, dat ook de meerstemmige zang verzorgt.

Beide werken zijn geselecteerd voor de tweede Immersive Competition van het filmfestival van Cannes, waarin in totaal slechts negen werken zijn opgenomen. Een opmerkelijke erkenning van het hoge artistieke niveau van de Nederlandse XR-productie.

In tegenstelling tot vorig jaar, toen een aparte busrit nodig was om de XR-programmering te bereiken, wordt de Immersive Competition dit jaar gepresenteerd in het iconische Carlton Hotel, in het hart van Cannes. Een statusverhoging van het programmaonderdeel die de prominente selectie van Nederlandse werken extra glans verschaft.

De Immersive Competition van Cannes selecteert, in tegenstelling tot de filmcompetities (en bijvoorbeeld ook het concurrerende Venice Immersive), niet louter wereldpremières – wat in deze gevallen dus goed uitkomt.

Maar na de slechts twee (teleurstellende) wereldpremières onder de acht competitietitels van debuutjaar 2024, zijn het er dit jaar inmiddels vijf van de negen: videoinstallatie Fillos do vento: a rapa van Brais Revalderia en María Fernanda Ordóñez Morla, AI-installatie tAxI van Yamil Rodriguez, Michael Arcos en Stephen Henderson, VR The Dollhouse van Charlotte Bruneau en Dominic Desjardins, de game Lili van Navid Khonsari en The Exploding Girl VR van Charlotte Bruneau en Dominic Desjardins.

Eerder al vertoond zijn de videoinstallatie Beyond the Vivid Unknown van John Fitzgerald en Godfrey Reggio (een AI-bewerking van Reggio’s filmklassieker Koyaanisqatsi en kennelijk een uitbreiding van The Vivid Unknown die in 2023 op IDFA DocLab te zien was) en de VR In the Current of Being van Cameron Kostopoulos.

Wat betreft de voorkeuren van de juryleden – die altijd tot speculatie verleiden – zou van VR-meester Laurie Anderson een gevoeligheid gehoopt kunnen worden voor de muzikale benadering van From Dust, terwijl het verbeelden van persoonlijke herinneringen in Lacuna mogelijk schrijver Tania de Montaigne aanspreekt, van wie het biografische essay Noire, over de jonge segregatieweigeraar Claudette Colvin, werd bewerkt tot de gelijknamige XR-winnaar van Cannes vorig jaar. Overige juryleden zijn regisseur Martha Fiennes en videogamemaker Tetsuya Mizuguchi, onder voorzitterschap van Luc Jacquet (March of the Penguins, 2005).

Naast de competitie vertoont het Immersive-programma nog twee titels buiten competitie, de VR Trailblazer van Eloise Singer en het Dolby-experiment Chez moi van Victoria Yakubova en Frédéric Le Louët.

Het tweede programma, dat vorig jaar nog alleen ‘Selectie’ heette, is omgedoopt in het duidelijker Focus en richt zich dit jaar op Luxemburgse XR, met daarin ook een Nederlandse coproductie, de VR Floating with Spirits van Juanita Onzaga. De lobby voor een Nederlands Focus-programma in 2026 mag nu beginnen.

De Immersive Competition vindt plaats van 14 t/m 23 mei 2025, als onderdeel van het filmfestival van Cannes. Lacuna is van 4 mei t/m 1 juni 2025 te zien in Eye Filmmuseum, Amsterdam. From Dust is van 12 t/m 29 juni 2025 te zien op het Holland Festival.