Hitchcock verslaat na vijftig jaar Orson Welles

Orson Welles’ Citizen Kane (1941) is van zijn voetstuk gedonderd. In het beroemde tienjaarlijkse top tien lijstje van het Britse magazine Sight & Sound is Citizen Kane na vijftig jaar door Hitchcocks Vertigo (1958) van de eerste plaats verdreven.

Toegegeven: er zijn belangrijker zaken dan filmlijstjes, maar de tienjaarlijkse poll van Sight & Sound heeft een enorm prestige. De uitslag wordt in de filmwereld serieus genomen, omdat hij gebaseerd op het oordeel van filmkenners. Dit jaar gaven om precies te zijn 846 filmexperts hun favoriete top tien aller tijden door aan Sight & Sound.

De grote verrassing: Citizen Kane staat niet meer op de eerste plaats. Een kleine revolutie, want Orson Welles’ meesterwerk (dat blijven we zeggen) stond sinds 1962 onafgebroken op die plek. Na een halve eeuw sloeg Hitchcock met Vertigo alsnog toe en verdreef Citizen Kane.

We hoeven er geen wereldschokkende conclusies uit te trekken, maar de verandering illustreert de nog steeds groeiende waardering voor Hitchcock. Het oordeel over de Master of Suspense verschoof in de laatste decennia bij velen van ‘briljant vakman’ naar ‘briljant auteur’. Met de verandering laat de poll zien hoe tijdgevoelig filmlijstjes zijn.

Vittorio De Sica weet daar alles van. Zijn Fietsendieven (Ladri di biciclette, 1948) stond op nummer één in de eerste poll van Sight & Sound in 1952, maar verdween twintig jaar later uit de top tien om er nooit meer in terug te keren. Voor dat lot hoeft Orson Welles waarschijnlijk niet te vrezen, maar de man zal het in de filmhemel niet leuk vinden om te horen dat Hitchcock hem heeft verslagen. We leven met hem mee, want is Vertigo echt imponerender dan Citizen Kane?

Overigens staat het er met de moderne cinema belabberd voor als we Sight & Sound moeten geloven, want de meest recente film in de top tien is Kubricks 2001: A Space Odyssey uit 1968. Zijn er na dat jaar werkelijk geen meesterwerken meer gemaakt? Of hebben filmkenners last van nostalgische vernauwingen?

De top 10
1. Vertigo (Hitchcock, 1958)
2. Citizen Kane (Welles, 1941)
3. Tokyo Story (Ozu, 1953)
4. La regle du jeu (Renoir, 1939)
5. Sunrise: a Song for Two Humans (Murnau, 1927)
6. 2001: A Space Odyssey (Kubrick, 1968)
7. The Searchers (Ford, 1956)
8. De man met de camera (Vertov, 1929)
9. La Passion de Jeanne d’Arc (Dreyer, 1927)
10. 8½ (Fellini, 1963)