Focus: Twaalf parels van Contact Film in Heerlen

La promesse

Begin dit jaar stopte Contact Film met het uitbrengen van films. Geen wereldschokkend nieuws, maar wel een groot verlies voor de vertoning van artfilms in Nederland. Directeur Gerard Huisman had een zeldzaam goede neus voor nog onontdekte filmparels. Filmhuis Heerlen vertoont als eerbetoon een jaar lang maandelijks een film uit de rijke catalogus van Contact Film.

Elke filmjournalist in Nederland kent Gerard Huisman van boze telefoontjes. Wie het waagde om een film van Contact Film negatief te recenseren – of nog erger: er geen recensie over te schrijven – kon rekenen op een ingehouden woedende Huisman aan de telefoon. Gesprekken, nou ja, gesprekken, er was eerder sprake van een monoloog, gingen als volgt: “Ik lees net in de krant dat je mijn film niet goed vindt. Maar dat slaat toch nergens op. Je hebt de film duidelijk niet begrepen. Weet je wel wat voor negatieve invloed jouw recensie heeft? Als jullie als filmjournalisten de kwetsbare film ook al niet meer steunen houdt het op. Nee, laat me uitpraten, als het zo doorgaat verdwijnt de kwetsbare artfilm uit Nederland. Kunnen we alleen nog naar mainstreamfilms. Is dat wat jullie filmjournalisten willen?”

Huismans doordraven was soms behoorlijk irritant maar eronder voelde je een enorme filmpassie. Het ging hem echt om de film en niet om geld. Dat is bijzonder in de filmwereld. Huisman was een speurhond, die vaak voor anderen nog onbekend talent ontdekte. Hij bracht films uit van regisseurs die later tot grootheden uitgroeiden. Een paar voorbeelden: Uzak van Nuri Bilge Ceylan, La vie de Jésus van Bruno Dumont, La promesse van de broers Dardenne en The Return van Andrei Zvyagintsev.

Huismans qua box office spectaculairste ontdekking was bijna twintig jaar geleden de documentaire Être et avoir, het vertederende en onderwijskundig leerzame portret van een Frans plattelandsschooltje van Nicolas Philibert. De film trok het onvoorstelbare aantal van  350.000 bezoekers in de Nederlandse filmtheaters. Maar de laatste jaren werd het steeds moeilijker voor Contact Film om het hoofd boven water te houden. Vijf jaar geleden, bij het vijfentwintigjarige bestaan van het bedrijf, betoonde Huisman zich in een interview in De Filmkrant zwaar teleurgesteld in de programmering van filmtheaters. Filmtheaters zijn in het verleden opgericht om kwetsbare artfilms te vertonen, maar die taak verzaken ze volgens Huisman meer en meer. Ze vertonen steeds vaker voornamelijk grote artfilms, de kleine artfilms, waarin Contact Film gespecialiseerd is, hebben het nakijken. Een boze Huisman: “De vooringenomenheid bij de theaters is een verschrikking. Er is een jonge generatie programmeurs die zijn klassiekers niet kent, niet genoeg ziet, zich niet openstelt. Voor wie film puur een middel is om geld te verdienen, en niet een kunstvorm. Dat vind ik misschien wel het belangrijkste punt dat ik wil maken, de onderwaardering van film als kunstvorm.”

Vijf jaar na dit interview besloot Huisman begin dit jaar te stoppen met het vechten tegen de bierkaai. Contact Film zal geen nieuwe films meer uitbrengen in de filmtheaters. En journalisten zullen nooit meer boze telefoontjes van Huisman krijgen.

Onder de titel Eerbetoon aan distributeur Contact Film vertoont filmhuis Spiegel in Heerlen de komende twaalf maanden elke maand twee keer een film uit de rijke catalogus van Contact Film. De reeks opent 12 en 22 augustus met In the Crosswind van de Estlandse  regisseur Matti Helde. De film toont de overlevingsstrijd van Eslandse vrouwen in een Siberisch strafkamp in 1941. De vrouwen zijn daar als slachtoffers van een stalinistische etnische zuivering naar gedeporteerd. “Hartverscheurend zwart-wit en verbluffende tableaux vivants voeren je mee naar een vergeten genocide”, oordeelde recensent Laura van Zuylen vier jaar geleden in De Filmkrant.

Ook de films in de volgende maanden zijn parels, die elke filmliefhebber gezien moet hebben: Être et avoir (Nicolas Philibert), The Missing Picture (Rithy Panh), Once Upon a Time in Anatolia (Nuri Bilge Ceylan), El abrazo de la serpiente (Ciro Guerra), The Wailing (Na Hong-jin), Silent Ones (Ricky Ryneke), Just the Wind (Bence Fliegauf), Marketa Lazarová (František Vláčil), Mimosas (Oliver Laxe), Tesnota (Kantemir Balagov) en Stray Dogs (Tsai Ming-Liang).

We gaan Huisman en zijn Contact Film missen.