Tobias Lindholm over Kapringen

Als scenarist van Thomas Vinterbergs Jagten en Borgen zette hij alles vet aan. Maar als regisseur van Kapringen kiest Tobias Lindholm voor realisme. "Het leven is larger than fiction."

Door Kees Driessen

Gedreven, dat is het woord voor de wijze waarop Tobias Lindholm spreekt over zijn tweede regie Kapringen na zijn prima debuut R. Met diezelfde gedrevenheid verlegde Lindholm zijn eigen grenzen en die van zijn cast en crew. Hij ensceneerde voor Kapringen (met Borgen­acteur Pilou Asbæk) de kaping van een Deens vrachtschip door Somalische piraten ter plaatse, in de Indische Oceaan, met een bemanning die al eerder zo’n kaping had meegemaakt. Gewapende bewaking aan boord was noodzakelijk. Wat motiveert hem tot het nemen van zulke risico’s? Op het festival van Venetië geeft Lindholm zeven antwoorden.

1 | Nieuwsgierigheid "Ik zocht al langer een verhaal over mannen op een schip. Want als een groep mannen maandenlang op een schip zit, gaat het hoe dan ook mis. Toen las ik een bericht over deze kapingen. Ik besloot uit te zoeken hoe zoiets werkt. Neem het schip in de film: dat is Deens eigendom, maar de lading is Indiaas. Aan boord hebben we een internationale crew en het schip vaart, uit belastingoogpunt, onder Panamese vlag. Dus wie is er dan verantwoordelijk?"

2 | Verantwoordelijkheidsgevoel "Als Denen leven we in een land waar we alles hebben. En we zijn heel tevreden met onszelf. Als we daarover films maken, krijg je iets over familie, carrière en echtscheidingen. Maar we zijn ook een land van zeevaarders. Ik vind dat we de verantwoordelijkheid hebben verhalen te vertellen die groter zijn dan onszelf. Omdat wij die mogelijkheid hebben."

3 | Opleiding "Mogens Rukov, het vroegere hoofd scenario van de Deense Filmschool, heeft erin gehamerd om echte verhalen te gebruiken. En je moest leren vertellen met eenvoudige bouwstenen: iemand die een deur opent, iemand die afscheid neemt, iemand die een sigaret rookt. Als je die elementen beheerst, ben je dicht bij het beheersen van je verhaal. Want dat zijn de situaties die iedereen ter wereld begrijpt."

4 | Eerlijkheid "In het echte leven is geweld verschrikkelijk om te zien. Als ik in Kopenhagen mannen op straat zie vechten, word ik misselijk. Het is lelijk en chaotisch en ongecontroleerd. Maar als je geweld in de cinema ziet, is het heel netjes. Alsof ze op muziek bewegen. Ik zeg: als het over geweld gaat, dan laten we het zien zoals het is. En dan maken we er niet iets moois van."

5 | Stijl "Als scenarist ben ik gefascineerd door de werkelijkheid. Als ik aan Borgen werk, of met Thomas Vinterberg, ben ik veel tijd kwijt om het script larger than life te maken. Maar het leven zelf is vaak larger than fiction. De werkelijkheid biedt zo veel details. En we kunnen elkaar in het dagelijks leven zo goed lezen. Waarom zou je dat niet gebruiken? Daarom kozen we voor een documentaire stijl. We hadden wel gerepeteerd, maar ter plekke keken we het script niet meer in. Het was go with the flow, volg je gevoel en de camera volgt de personages. We filmden digitaal en eindigden met 250 uur materiaal. Daar moest wel wat tussen zitten, haha!"

6 | Faalangst "Ik heb een fijn appartement in Kopenhagen. Ik heb een mooie vrouw, drie kinderen en een baan, en mijn favoriete voetbalteam wint alles. Ik ben gelukkig. Ik zou een saaie verhalenverteller kunnen worden, als ik mezelf niet zou uitdagen. Als we niet naar de Indische Oceaan waren gegaan, de acteurs en ik, en daar de echte hitte en de echte angst hadden gevoeld, dan zou het, ben ik bang, minder goed geworden zijn. En dan nog: als de film toch tegenvalt, hebben we in elk geval een interessante making-of."

7 | Pragmatisme "Het mooie van een echt schip is, dat je ziet waar iedereen de reling vastpakt als het stormt. De feitelijke manier van bewegen in een schip is heel logisch. Dat hadden we in een Deense studio niet kunnen namaken. En de bemanning, die al eens een kaping had meegemaakt, hadden we eerst alleen ingehuurd om ons te varen. Toen bedacht ik: zij weten alles al en kunnen ons alle details vertellen, waarom zou ik dan acteurs of figuranten inhuren? Net als de echte onderhandelaar. Die hadden we als adviseur ingehuurd, maar hij bleek zo goed dat we hem hebben gecast."